شهر «لانوریا» در صحرای آتاکامای شیلی به خاطر متروکه بودنش به «شهر ارواح» معروف است؛ اما وقتی در سال ۲۰۰۳ یک اسکلت عجیب ۱۵ سانتیمتری با شکل و شمایل انسانی، جمجمۀ کشیده و چشمان مورب در آنجا کشف شد، خیلی‌ها تصور کردند که این شهر علاوه بر ارواح با «بیگانگان فضایی» هم پیوند دارد.
فرادید: در سال ۲۰۱۸ بالاخره پس از پنج سال تحقیق ژنتیکی، دانشمندان موفق به اثبات این موضوع شدند که اسکلت مومیایی اسرارآمیزی که در صحرای آتاکامای شیلی کشف شده بود، متعلق به انسان است و فرضیه‌های مربوط به منشأ فرازمینی آن حقیقت ندارند.
اگرچه نتایج این تحقیق برای کسانی که دلشان می‌خواست به نظریه‌های فرازمینی باور داشته باشند ناامیدکننده بود، اما توالی‌یابی کامل ژنوم این جسد مومیایی، اطلاعات جالبی در مورد علل پزشکی تغییر شکل عجیب و غریب آن را در اختیار محققان گذاشت.
طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ در مجله Genome Research منتشر شد، DNA استخراج شده از بقایای این موجود که به نام آتا (Ata) نامگذاری شده بود، دارای جهش‌هایی در هفت ژن مرتبط با تغییر شکل استخوان و صورت، اتصال زودرس مفاصل و کوتاه‌قدی بوده است.
ماجرای این معمای علمی از سال ۲۰۰۳ آغاز شد؛ زمانی که یک شکارچی آثار باستانی گزارش داد که آتا را در یک بسته پارچه‌ای سفید، از زمین‌های کلیسای متروکه‌ای در شهر معدنی و متروکۀ لانوریا کشف کرده است.
این کشف در زمان خودش به سرعت به یک بمب رسانه‌ای تبدیل شد. در واقع هیجان اولیه پیرامون کشف «آتا» تا حد زیادی موجّه و قابل درک بود؛ چه کسی می‌توانست از دیدن یک اسکلت انسان‌نمای ۱۵ سانتیمتری با سری مخروطی، حدقه‌های چشم شیب‌دار و تعداد غیرعادی دنده‌ها شگفت‌زده نشود؟
گَری نولان، استاد دانشگاه استنفورد و نویسندۀ اصلی مطالعۀ سال 2018، بلافاصله مجذوب این نمونه شد. نولان در بیانیه‌ای گفت: «من از طریق یکی از دوستانم درباره این نمونه شنیده بودم و توانستم عکسی از آن بگیرم. شما نمی‌توانید به این نمونه نگاه کنید و فکر نکنید که جالب نیست؛ این واقعا بسیار چشمگیر است. بنابراین به دوستم گفتم: ببین، این موجود هرچه که باشد، اگر DNA داشته باشد، می‌توانم تجزیه و تحلیلش را انجام دهم».
تحقیقات اولیه تیم او که در سال ۲۰۱۳ انجام شد، برخی پاسخ‌ها را ارائه داد، اما سوالات جدیدی را نیز به وجود آورد. بسیاری گمان می‌کردند که آتا یک جنین باستانی و خشک شده است، اما چندین بررسی نشان داد که این اسکلت جنین تنها حدود ۴۰ سال قدمت دارد.
برای تعیین قطعی اینکه این اسکلت متعلق به چه کسی (یا چه چیزی) است، نولان از یکی از متخصصان ژنومیک اطفال در دانشگاه کالیفرنیا کمک گرفت.
آن‌ها با یک تجزیه و تحلیل کامل ژنتیکی که توالی‌های DNA آتا را با نمونه‌های سالم و بیمار مقایسه می‌کرد، نشان دادند که آتا یک جنین دختر از تبار آمریکای جنوبی است و به احتمال زیاد زایمان پیش ازموعد با نوعی دیسپلازی اسکلتی شدید و یک اختلال پیری استخوان بوده که باعث جوش خوردن زودرس صفحات رشد او و در نتیجه توقف رشدش شده است.
آن‌ها در مقاله خود نوشتند: «در حالی که ظاهر عجیب و غیرعادی این نمونه باعث شد بحث‌های گسترده‌ای درباره منشأ آن صورت گیرد، اما در نهایت نشان داده شد که این نمونه کاملاً زمینی است و جهش‌هایی که در دی‌ان‌ای او مشاهده شده کاملا با ویژگی‌های ظاهری‌اش مطابق هستند».
با این حال، اینکه چگونه یک جنین می‌توانسته این همه نقص ژنتیکی داشته باشد، احتمالاً همچنان ناشناخته مانده است.
در مقالۀ دکتر نولان آمده است: «در مورد علت جهش‌های متعدد در ژنوم آتا ما فقط می‌توانیم حدسیاتی را مطرح کنیم. برای مثال از آنجا که این نمونه در لانوریا کشف شده که یکی از شهرهای متروکه معدن نیترات در صحرای آتاکاماست، می‌توان نقش احتمالی قرار گرفتن جنین در معرض نیترات و آسیب DNA را به عنوان یک علت در نظر گرفت».