لوله‌های فالوپ قسمت‌های مهمی از سیستم تناسلی زنان هستند که در دو طرف رحم قرار دارند و انتهای آن‌ها به تخمدان‌ها متصل می‌شود. این لوله‌ها نقش حیاتی در باروری دارند؛ زیرا ساختارهای مویی‌شکل موجود در آن‌ها به حرکت تخمک‌های آزاد شده از تخمدان‌ها کمک می‌کند. برای باروری موفق، تخمک آزاد شده باید با اسپرم که از واژن وارد لوله‌های فالوپ می‌شود، ترکیب شود.

هر لوله فالوپ به ساختارهای انگشت‌مانند به نام فیمبریا ختم می‌شود که تخمک را به سمت لوله رحم هدایت می‌کنند. انسداد یا آسیب لوله‌های فالوپ به دلیل عمل جراحی یا عفونت‌های لگنی می‌تواند مسیر عبور اسپرم و تخمک را مسدود کرده و میزان باروری را کاهش دهد. انسداد یک‌طرفه ممکن است منجر به بارداری با تأخیر شود، اما انسداد دوطرفه احتمال بارداری را به شدت کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که ۲۵ تا ۳۰ درصد از موارد ناباروری به دلیل مسدود بودن لوله‌های فالوپ است. در چنین مواردی، پزشکان ممکن است از روش‌های کمک باروری مانند IVF استفاده کنند.

نشانه های انسداد

انسداد لوله‌های رحمی معمولاً بدون علامت است و بسیاری از زنان متوجه مسدود بودن لوله‌های خود نمی‌شوند تا زمانی که برای بارداری تلاش می‌کنند و با مشکل مواجه می‌شوند. در برخی موارد، انسداد لوله‌های رحمی می‌تواند باعث درد خفیف و منظم در ناحیه لگن یا شکم شود که ممکن است به‌طور منظم، مشابه دردهای قاعدگی، یا به‌صورت ثابت احساس شود. این وضعیت معمولاً در نوعی انسداد به نام هیدروسالپنکس رخ می‌دهد، که در آن لوله فالوپ مسدود شده و با مایعات پر می‌شود و متورم می‌گردد.

عوامل مختلفی که باعث انسداد لوله‌های رحمی می‌شوند، می‌توانند علائم خاص خود را داشته باشند. برای مثال، آندومتریوز اغلب باعث قاعدگی‌های بسیار دردناک و سنگین و دردهای لگنی می‌شود و می‌تواند خطر انسداد لوله‌ها را افزایش دهد.

گاهی اوقات، انسداد لوله فالوپ می‌تواند باعث گیر افتادن تخمک بارور شده شود که منجر به بارداری خارج از رحم می‌گردد. بارداری خارج رحم ممکن است همیشه علائم قابل توجهی ایجاد نکند و معمولاً در حین سونوگرافی شناسایی می‌شود، اما برخی از زنان ممکن است علائمی مانند درد شکم، درد در یک سمت بدن یا خونریزی واژن را تجربه کنند. در صورت مشکوک بودن به بارداری خارج رحم، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

نشانه های انسداد فالوپ

نازایی و تأخیر در باروری ممکن است با علائمی مانند قاعدگی دردناک، دردهای شدید لگنی، و گاهی درد در زمان نزدیکی همراه باشد. بسته بودن لوله‌های فالوپ می‌تواند به دلایل زیر رخ دهد:

• ترکیدگی آپاندیس
• عفونت‌های لگنی
• بیماری‌های مقاربتی مانند سوزاک یا کلامیدیا
• سابقه شدید آندومتریوز
• جراحی‌های شکمی
• التهاب لگنی

آیا امکان بارداری با انسداد هست؟

انسداد لوله‌های رحمی یکی از علل شایع ناباروری است. از آنجا که لقاح اسپرم و تخمک در لوله‌های فالوپ انجام می‌شود، مسدود شدن یکی از این لوله‌ها می‌تواند مانع از وقوع لقاح شود. احتمال بارداری با بسته بودن لوله‌های رحم به میزان انسداد بستگی دارد. اگر هر دو لوله به‌طور کامل مسدود شده باشند، بارداری بدون درمان ممکن نخواهد بود. در صورتی که لوله‌ها به‌طور جزئی مسدود شده باشند، امکان بارداری وجود دارد، اما خطر بارداری خارج رحم افزایش می‌یابد زیرا حرکت تخمک بارور در لوله‌های نسبتا مسدود دشوارتر است.

در این موارد، پزشک ممکن است روش‌هایی مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) را توصیه کند. انسداد تنها یک لوله رحم ممکن است تأثیری بر باروری نداشته باشد، زیرا تخمک هنوز می‌تواند از لوله دیگر عبور کند. داروهای کمک باروری می‌توانند به افزایش احتمال تخمک‌گذاری از سمت لوله فالوپ باز کمک کنند.

روش تشخیص انسداد لولح رحمی

تشخیص انسداد لوله‌های رحمی می‌تواند دشوار باشد، زیرا لوله‌ها ممکن است به طور موقت باز و بسته شوند. سه روش اصلی برای تشخیص انسداد لوله‌های فالوپ عبارتند از:

هیستروسالپنگوگرام (HSG)

در این روش، پزشک یک ماده رنگی بی‌ضرر را به رحم تزریق می‌کند. این ماده که با اشعه ایکس قابل مشاهده است، در لوله‌های فالوپ جریان می‌یابد. عدم ورود مایع به لوله‌ها نشان‌دهنده احتمال انسداد است. این تست معمولاً در نیمه اول چرخه قاعدگی انجام می‌شود و عوارض جانبی آن نادر است، هرچند ممکن است نتایج مثبت کاذب وجود داشته باشد.

سونوهیستروگرافی

این روش مشابه HSG است، اما به جای اشعه ایکس از امواج صوتی برای تهیه تصویر از لوله‌های فالوپ استفاده می‌شود.

لاپاراسکوپی

اگر روش‌های فوق نتوانند تشخیص قطعی انسداد را فراهم کنند، جراحی لاپاراسکوپی برای ارزیابی دقیق‌تر انجام می‌شود. در این روش، جراح برش کوچکی در شکم ایجاد کرده و دوربینی کوچک را وارد می‌کند تا تصویر لوله‌های فالوپ را مشاهده کند و در صورت امکان، انسداد را برطرف کند. لاپاراسکوپی به عنوان دقیق‌ترین روش برای تشخیص انسداد لوله‌های رحمی شناخته می‌شود.