اختلال طیف اتیسم (ASD) یک اختلال پیچیده و چندبعدی است که علائم و نشانههای آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این تنوع در نشانهها و علائم، تعیین یک روش آموزشی واحد برای کودکان مبتلا به اتیسم را به چالشی بزرگ تبدیل میکند.
اگرچه هر کودک به روشهای آموزشی مختلف واکنشهای متفاوتی نشان میدهد، اما چندین استراتژی آموزشی وجود دارد که به طور کلی برای کمک به کودکان مبتلا به اتیسم در دستیابی به اهداف آموزشی موفق به کار گرفته میشود. این استراتژیها با توجه به ویژگیهای افراد مبتلا به اتیسم، مانند تفاوتها در توانایی ارتباطی، مهارتهای اجتماعی، رفتارها و مشکلات مربوط به حواس پنجگانه طراحی شده اند.
برقراری ارتباط با کودک
کودکان مبتلا به اتیسم می توانند یاد بگیرند، اما آنها ممکن است به روش های متفاوتی برای دریافت اطلاعات نیاز داشته باشند. باید بپذیریم که این کودکان ممکن است همیشه تفاوت هایی داشته باشند و نباید مانند همکلاسی های سالم خود ارزیابی شوند. در عوض، باید به رشد و یادگیری فردی خودشان توجه کرد و آنها را بر اساس پیشرفت شخصی ارزیابی کرد.
از دادن دستورات شفاهی طولانی یا سخنرانی خودداری کنید، زیرا این می تواند برای این کودکان گیج کننده باشد. اگر کودک می تواند بخواند، دستورالعمل ها را بنویسید. اگر کودک هنوز در حال یادگیری است، دستورالعمل های همراه با تصویر می تواند مفید باشد. دستورات را در قدم های کوتاه ارائه دهید.
از علاقه مندی های کودکان برای بهبود فرآیند آموزش استفاده کنید. علاقه مندی های خاص و اشتیاق آنها می تواند به عنوان مزیتی در آموزش مورد استفاده قرار گیرد. همچنین می توانید از الگوی رفتاری دوستان و همکلاسی های آنها برای آموزش این کودکان استفاده کنید. بسیاری از این کودکان قادر به یادگیری رفتارهای مناسب هستند، به شرطی که آنها را به صورت مستقیم به آنها آموزش دهید، تا صرفاً از طریق مشاهده یاد نگیرند.
بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم از تکنیک “داستان های اجتماعی” استفاده می کنند. این داستان ها با توصیف رفتارهای مناسب در موقعیت های اجتماعی مختلف به این کودکان کمک می کند.
برنامه قابل پیش بینی برای این کودکان بسیار مفید است. به این ترتیب که:
- یک ساعت عقربه ای بزرگ و واضح را روی دیوار نصب کنید.
- در کنار ساعت، تصاویری از رویدادهای روزانه مانند صبحانه خوردن، آماده شدن برای مدرسه، بازی کردن و… نصب کنید.
- وقتی به ساعت خاصی اشاره می کنید، کودک را به تصویر مربوط به آن ساعت جلب کنید. این به او کمک می کند تا بداند در هر ساعت از روز چه اتفاقی قرار است بیفتد.
- اگر کودک در خواندن ساعت عقربه ای مشکل دارد، به جای آن از ساعت دیجیتالی استفاده کنید.
این برنامه قابل پیش بینی به کودک کمک می کند تا با اطمینان بیشتری با موقعیت های اجتماعی مختلف برخورد کند.
مراقبت از خود
خودیاری توانایی فرد برای مراقبت از خود بدون کمک دیگران است. مهارتهای خودیاری مهارت‌هایی هستند که فرد باید آنها را یاد بگیرد تا بتواند به‌طور مستقل عمل کند. این مهارت‌ها برای رشد کودکان بسیار مهم است؛ زیرا در نهایت کودکان باید بتوانند وظایف پیچیده را به‌تنهایی انجام دهند.
کودکان همواره تمایل طبیعی به یادگیری و رشد توانایی‌های خود دارند. باید توجه داشت که همه کودکان با سرعت‌های متفاوتی یاد می‌گیرند و نباید برای یادگیری سریع یک مهارت، عجله کرد. برخی از مهارتهای خودیاری شامل مسواک‌زدن دندان‌ها، شستن دست‌ها، مراقبت از وسایل شخصی، تهیه میان‌وعده، برس زدن مو، درآوردن و پوشیدن کفش‌ها، بستن کفش و موارد دیگر است.
مهارت های آموزشی
با توجه به اطلاعات ارائه شده، اینها راهکارهای مهمی برای بهبود مهارت های خودیاری در کودکان اوتیسم هستند:
- شکل‌دهی و تدریجی آموزش: تقسیم مهارتهای خودیاری به اجزای کوچک‌تر و آموزش مرحله‌ای آنها. استفاده از تقریب‌های متوالی برای رسیدن به هدف نهایی
- تقویت استقلال و مشارکت کودک: ایجاد فرصت‌هایی برای کودک تا مستقلانه در فعالیت‌های خودیاری درگیر شود. تشویق و تقویت هرگونه مشارکت کودک در این فعالیت‌ها
- الگوسازی و تقلید: نمایش مهارتهای خودیاری توسط والدین/مراقبان. تشویق کودکان به تقلید و تمرین این مهارت‌ها.
- کاهش تلاش برای پاسخگویی: سادهسازی آموزش و کاهش میزان کمک به کودکان برای انجام فعالیت‌های خودیاری
- استفاده از حمایت‌های دیداری: بکارگیری راهبردهای کمک دیداری برای یادگیری و انجام مهارتهای خودیاری. این حمایت‌های دیداری به استقلال و کارآمدی کودکان اوتیسم کمک میکند.
به طور کلی، ترکیب این راهبردها می‌تواند به پیشرفت چشمگیر مهارتهای خودیاری در کودکان اوتیسم منجر شود.
کلام آخر
هنگامی که کودکان اوتیسم با موقعیت های اجتماعی روبرو می شوند، این موقعیت ها اغلب برای آنها پیچیده و دشوار به نظر می رسد. این کودکان تجربه ای متفاوت از دنیا نسبت به افراد دیگر دارند و به همین دلیل، بسیاری از رفتارها و واکنش های دیگران برای آنها آشکار و قابل درک نیست.
بر خلاف افراد عادی، کودکان اوتیسم به طور مستقیم به تجربیات شخصی خود برای درک موقعیت ها و نحوه پاسخگویی به آنها وابسته هستند. این تجربه مشترک در میان افراد جامعه، پایه و اساس توانایی ما در درک احساسات و رفتارهای دیگران است. اما برای کودکان اوتیسم، این شبکه درک و ارتباط اجتماعی وجود ندارد و همین امر موجب می شود که آنها در موقعیت های اجتماعی با چالش های بیشتری روبرو شوند.
source