روزیاتو: هواپیماهای جنگی سخت در تلاشند تا به اندازه کافی سریع، کارآمد و قوی باشند تا ماموریت ها را با موفقیت انجام دهند. در حالی که بسیاری از هواپیماهای دارای قابلیت جنگی به اهداف طراحی شده خود دست می یابند، برخی با شکست مواجه می شوند.

به خاطر طراحی، چه عملکرد عملیاتی یا صرفاً شرایط محیطی (زمان بندی، پیشرفت تکنولوژی و غیره)، برخی از هواپیماها ناگزیر شکست می خورند. این مقاله به بررسی برخی از بدترین هواپیماهای نظامی می پردازد که به دلایل مختلف ناموفق بودن آنها ثابت شده است.

۱- Yakovlev Yak-۳۸

هواپیمای اتحاد جماهیر شوروی

• طول: ۱۶.۳۷ متر
• طول بال ها: ۷.۳۲ متر
• ارتفاع: ۴.۲۵ متر
• حداکثر وزن در هنگام برخاست: ۱۱,۳۰۰ کیلوگرم
• موتور: یک موتور توربوفن جهت دار رانش Tumansky R-۲۸ V-۳۰۰ هر کدام ۶۶.۷ کیلونیوتن (۱۵,۰۰۰ پوند) پیشرانه برای لیفت و کروز
• موتور: دو موتور توربوجت Rybinsk (RKBM) RD-۳۸ هر کدام با ۳۱.۹ کیلونیوتن (۷,۲۰۰ پوند) پیشرانه
• حداکثر سرعت: ۱,۲۸۰ کیلومتر بر ساعت
• برد عملیاتی: ۱۰۰ کیلومتر

Yakovlev Yak-38 یکی از این هواپیماهاست که در طول عمر خود شاهد انواع شکست های طراحی و عملیاتی بود. این هواپیما که توسط اداره طراحی یاکوفلف متعلق به اتحاد جماهیر شوروی در اواخر دهه ۱۹۶۰ طراحی شده بود، دارای موتور رانش عقبی بود که به یکی از ایرادات اصلی آن تبدیل شد. این هواپیمای برخاست و فرود عمودی (VTOL) مجهز به دو موتور توربوفن بالابرنده بود. این امر کنترل جت را بسیار دشوار می کرد. شایان ذکر است که فن های بالابرنده به گرد و غبار حساس بوده و مستعد خرابی هستند، به ویژه در شرایط بیابانی. اگر یکی از فن های بالابرنده از کار می افتاد، هواپیما از کنترل خارج شده و سقوط می کرد. این هواپیما با برد بسیار کوتاه ۱۰۰ کیلومتری، تنها دارای چهار نقطه سخت برای اتصال تسلیحات بود. در حالی که این پروژه، تنها جنگنده تهاجمی عملیاتی شده برای بال هوایی نیروی دریایی شوروی بود، پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی به کلی رها شد.

۲- Heinkel He ۱۶۲

عمدتاً از چوب ساخته شده بود

• طول: ۹.۰۵ متر
• طول بال ها: ۷.۲ متر
• ارتفاع: ۲.۶ متر
• حداکثر وزن در هنگام برخاست: ۲,۸۰۰ کیلوگرم
• موتور: یک موتور توربوجت  BMW ۱۰۹-۰۰۳E-۱ یا BMW ۱۰۹-۰۰۳E-۲  با ۷.۸۵ کیلونیوتن (۱,۷۶۰ پوند) پیشرانه
• حداکثر سرعت: ۸۴۰ کیلومتر بر ساعت در ارتفاع ۶,۰۰۰ متر (۲۰,۰۰۰ فوت)
• برد عملیاتی: ۹۷۵ کیلومتر

در حالی که آلمان برخی از بهترین هواپیماهای جنگی را در طول جنگ جهانی دوم تولید کرده بود، برخی از طراحی های آن مانند Heinkel He 162 در اواخر جنگ شکست خورد. He 162 که به نام Volksjäger یا جنگنده خلق نیز شناخته می‌شود، عجولانه طراحی شده بود، عمدتاً از چوب، زیرا تامین فلز در اواخر جنگ برای آلمان بسیار گران تمام شده و تولید آن بسیار اندک بود. نازی ها در تداوم اقتصاد جنگی خود با مشکل مواجه شده و با عجله به دنبال طراحی یک جنگنده جدید رفتند. این طرح تنها بیش از دو ماه طول کشید تا تکمیل شود و به صورت بسیار محدود مورد تست قرار گرفت. در حالی که در پروازهای آزمایشی عملکرد ضعیفی داشت، به اجبار وارد مرحله تولید انبوه شد. سازنده اش حدود ۳۰۰ فروند از آن را تولید کرد و آنها را برای حضور در میدان نبرد تحویل داد، اما He 162 نتوانست تأثیری قابل توجه در میدان نبرد داشته باشد. با فروپاشی آلمان نازی، سرنوشت مشابهی نیز در انتظار Heinkel He 162 بود.

۳- Vought F۷U Cutlass

حضور در سرویس: کمتر از هشت سال

• طول: ۱۲.۵۸۶ متر
• طول بال ها: ۱۲.۱ متر؛ طول بال ها در حالت تا شده: ۶.۸ متر
• ارتفاع: ۴.۲۷ متر
• حداکثر وزن در هنگام برخاست: ۱۴,۳۵۳ کیلوگرم
• موتور: دو موتور توربوجت پس سوز Westinghouse J۴۶-WE-۸B هر کدام ۴,۶۰۰ پوند (۲۰ کیلو نیوتن) پیشرانه خشک و ۶,۰۰۰ پوند (۲۷ کیلو نیوتن) با پس سوز
• حداکثر سرعت: ۱,۱۲۲ کیلومتر بر ساعت در سطح دریا با پس سوز
• برد عملیاتی: ۱,۵۰۰ کیلومتر

این جت جنگنده و بمب افکن مستقر در ایالات متحده برای عملیات از روی ناوهای هواپیمابر نیروی دریایی ایالات متحده در اواسط دهه ۱۹۴۰ طراحی شد. اولین هواپیمای بدون دم وارد تولید انبوه شده در ژوئیه ۱۹۵۱ وارد خدمت نیروی دریایی شد. این طراحی بدون دم بال شیب دار بیشتر یک نسخه آزمایشی بود تا یک طراحی موثر و به همین خاطر با مشکلات زیادی مواجه شد. در حالی که این طراحی به هواپیما چابکی چشمگیری می داد، سیستم های جدید و اثبات نشده، عملکرد آن را محدود می کرد. موتورهای کم توان نیز یک نقص بزرگ دیگر این هواپیما بود که باعث شد خلبانان در طول ماموریت برای بدست آوردن قدرت با مشکل مواجه شوند. مشکلات تعمیر و نگهداری و سیستم های پیچیده آن نیز منجر به سوانح بسیار زیادی شد. بیشتر خلبانان از این هواپیما دوری می کردند که بر عمر حضور آن در سرویس ن تأثیر گذاشت. در حالی که چندین دهه خدمت برای Cutlass هدف گذاری شده بود، دوران خدمت این هواپیما در سال ۱۹۵۹، درست کمتر از هشت سال پس از معرفی، به پایان رسید.

۴- de Havilland Sea Vixen

حضور در سرویس: ۱۲ سال

• طول: ۱۶.۹۴ متر
• طول بال ها: ۱۵.۵۴ متر
• ارتفاع: ۳.۲۸ متر
• حداکثر وزن در هنگام برخاست: ۲۱,۲۰۵ کیلوگرم
• موتور: دو موتور توربوجت Rolls-Royce Avon ۲۰۸  هر کدام با ۱۱,۰۰۰ پوند (۴۹ کیلونیوتن) پیشرانه
• حداکثر سرعت: ۰.۹۱ ماخ (۱,۱۱۰ کیلومتر بر ساعت)
• برد عملیاتی: ۱,۲۷۰ کیلومتر

DH.110 Sea Vixen یک هواپیمای دم دوقلو است که توسط شرکت هواپیماسازی de Havilland در اواخر دهه ۱۹۴۰ طراحی و توسعه یافت. این هواپیما اولین پرواز خود را در سپتامبر ۱۹۵۱ انجام داد و در جریان نمایشگاه هوایی فارنبرو در سال ۱۹۵۱، زمانی که نمونه اولیه در هوا متلاشی شد و خلبان و ۳۱ تماشاگر را کشت، شروعی ویرانگر و فاجعه بار داشت. نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا ۱۴۵ نمونه از Sea Vixen را به عنوان یکی از هواپیماهای ناونشین خود مورد استفاده قرار داد. از این مجموع، تعداد ۵۵ فروند از آن ها در سوانح از بین رفتند. ظرفیت دو نفره نیز به این معنا بود که در هر سانحه دو خلبان جان خود را از دست می دادند. در حالی که در هیچ جنگ واقعی شرکت نکرد، هیچ کدام از این جنگنده ها در میدان نبرد از دست نرفت. این هواپیما یکی از بدترین جت های نظامی تولید شده در بریتانیا است.

۵- Convair F-۱۰۲ Delta Dagger

تعداد فروندهای ساخته شده: ۱,۰۰۰ فروند

• طول: ۲۰.۸۳ متر
• طول بال ها: ۱۱.۶۱ متر
• وزن: ۶.۴۶۴ متر
• حداکثر وزن در هنگام برخاست: ۱۴,۲۸۸ کیلوگرم
• موتور: یک موتور توربوجت پس سوز Pratt & Whitney J۵۷-P-۲۵ هر کدام ۵۲ کیلونیوتن (۱۱,۷۰۰ پوند) پیشرانه خشک، ۱۷,۰۰۰ پوند (۷۶ کیلونیوتن) با پس سوز
• حداکثر سرعت: ۱,۳۲۸ کیلومتر بر ساعت در ارتفاع ۴۰,۰۰۰ فوت (۱۲,۱۹۲ متر)
• حداکثر سرعت: ۱.۲۵ ماخ، ۰.۹۵ ماخ با باک های سوخت اضافی
• برد عملیاتی: ۲,۱۷۰ کیلومتر

F-102 اولین جنگنده مافوق صوت بال دلتا و هواپیمای رهگیر مافوق صوت برای نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا (USAF) بود. این هواپیما که توسط Convair در اوایل دهه ۱۹۵۰ طراحی و توسعه یافت، اولین پرواز خود را در اکتبر ۱۹۵۳ انجام داد و در آوریل ۱۹۵۶ وارد خدمت شد. Convair بیش از ۱,۰۰۰ نمونه از F-102 را ساخت. این جت «مافوق صوت» به دلیل اصطکاک موجی بسیار قابل توجهی که در هنگام پرواز ایجاد می شد، در رسیدن به سرعت کروز ۱ ماخ با مشل مواجه می شد. بدنه این هواپیما برای رفع مشکل اصطاکک دوباره طراحی شد. در حالی که این بازطراحی مشکل سرعت را حل کرد، مشکلات ساختاری و پایداری دیگری به وجود آمد. F-102 یکی از بدترین رتبه های ایمنی را در هوانوردی نظامی داشته است. از ۱,۰۰۰ فروند ساخته شده، ۲۵۹ فروند به دلیل سوانح حین پرواز از بین رفتند که مرگ ۷۰ خلبان را در پی داشت.