سواد رسانه‌ای به عنوان یکی از الزامات مهم در فرزندپروری معاصر شناخته می‌شود و نقش حیاتی در تربیت و رشد سالم کودکان و نوجوانان ایفا می‌کند.
به گزارش میگنا در دنیای امروز که رسانه‌های دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره شده‌اند، والدین بدون داشتن دانش و مهارت‌های سواد رسانه‌ای نمی‌توانند به درستی فرزندان خود را در مسیر استفاده سالم و ایمن از این فضاها هدایت کنند.
در ادامه، به بررسی اهمیت و ابعاد مختلف سواد رسانه‌ای در فرزندپروری می‌پردازیم.
اولین نکته مهم این است که سواد رسانه‌ای به والدین کمک می‌کند تا محتوای رسانه‌ای را به درستی تحلیل و ارزیابی کنند و بتوانند فرزندان را نسبت به محتوای نامناسب یا آسیب‌زا آگاه سازند. این توانایی شامل درک و تشخیص منابع قابل اعتماد از منابع غیرقابل اعتماد، تحلیل فرهنگی و اجتماعی پیام‌های رسانه‌ای و مدیریت زمان و نوع استفاده از رسانه‌ها است. بدون این مهارت‌ها، کودکان و نوجوانان در معرض خطرات متعددی مانند مشاهده محتوای خشونت‌آمیز، اطلاعات نادرست، و اعتیاد به رسانه‌ها قرار می‌گیرند که می‌تواند به مشکلات روانی، افت تحصیلی و کاهش مهارت‌های اجتماعی منجر شود.
دومین جنبه مهم، نقش سواد رسانه‌ای در تقویت مهارت‌های ارتباطی و تاب‌آوری یا resiliency فرزندان است. رسانه‌ها اگر به درستی مدیریت شوند، می‌توانند ابزارهای آموزشی و تقویت‌کننده مهارت‌های زندگی باشند. والدین با داشتن سواد رسانه‌ای می‌توانند فرزندان را در استفاده هوشمندانه از رسانه‌ها حمایت کنند و به آنها کمک کنند تا در برابر فشارهای اجتماعی و محتوای منفی تاب‌آوری بیشتری داشته باشند. این موضوع به ویژه در دوران نوجوانی که فرزندان بیشتر در معرض تأثیرات رسانه‌ای قرار دارند، اهمیت فراوانی دارد.
سومین نکته، ضرورت آموزش سواد رسانه‌ای به والدین است. تحقیقات نشان داده‌اند که والدینی که خود دارای سواد رسانه‌ای هستند، بهتر می‌توانند سبک‌های فرزندپروری مؤثر و کنترل‌کننده‌ای را اعمال کنند که استفاده سالم و محدود از رسانه‌ها را برای فرزندان فراهم می‌آورد. آموزش والدین در زمینه سواد رسانه‌ای شامل یادگیری نحوه ایجاد فضای امن مجازی، استفاده از ابزارهای کنترل والدینی، و آموزش به فرزندان درباره حفظ حریم خصوصی و امنیت آنلاین است.
این آموزش‌ها باعث می‌شود والدین بتوانند به عنوان راهنمایی مطمئن در مسیر رسانه‌ای فرزندانشان عمل کنند.
چهارمین بعد، تربیت اخلاقی و فرهنگی از طریق سواد رسانه‌ای است. والدین با داشتن این مهارت می‌توانند ارزش‌ها و اصول اخلاقی خود را به فرزندان منتقل کنند و آنها را در مواجهه با پیام‌های رسانه‌ای مختلف راهنمایی نمایند. این امر به فرزندان کمک می‌کند تا در دنیای پیچیده رسانه‌ای، انتخاب‌های آگاهانه و مسئولانه داشته باشند و از تأثیرات منفی مانند خشونت، تبعیض یا اطلاعات نادرست دوری کنند.
پنجم، سواد رسانه‌ای به والدین امکان می‌دهد تا وابستگی مضر به رسانه‌ها را کنترل کنند. یکی از چالش‌های بزرگ فرزندپروری در عصر دیجیتال، اعتیاد به رسانه‌ها و استفاده بیش از حد از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی است که می‌تواند سلامت روان و رفتارهای اجتماعی فرزندان را تحت تأثیر قرار دهد. والدین با دانش سواد رسانه‌ای می‌توانند با تعیین قوانین منطقی و استفاده از فناوری‌های کنترل والدینی، این وابستگی را کاهش دهند و عادات سالم رسانه‌ای را در خانواده نهادینه کنند.
ششم، سواد رسانه‌ای به عنوان ابزاری برای ارتقاء سلامت روان و تاب‌آوری خانواده عمل می‌کند. ادغام مهارت‌های سواد رسانه‌ای با سبک‌های فرزندپروری می‌تواند به بهبود ارتباط والدین و فرزندان، افزایش رفتارهای سالم و تقویت تاب‌آوری در برابر چالش‌های زندگی کمک کند. این امر به ویژه در شرایط بحرانی و در مواجهه با فشارهای اجتماعی اهمیت دارد و می‌تواند از بروز مشکلات روانی و رفتاری جلوگیری نماید.
عفت حیدری روانشناس اجتماعی و دارنده نشان فرهنگ یار تاب آوری ایران در پایان آورده است سواد رسانه‌ای یک مهارت پویا و در حال توسعه است که نیازمند آموزش مستمر و به‌روزرسانی دانش والدین می‌باشد. والدین علاقه‌مند به یادگیری و ارتقاء این مهارت‌ها، می‌توانند نقش مؤثری در تربیت نسلی آگاه، مقاوم و توانمند در برابر چالش‌های رسانه‌ای ایفا کنند.
آموزش و ترویج سواد رسانه‌ای در خانواده‌ها و جامعه باید به عنوان یک اولویت جدی در سیاست‌های فرزندپروری و آموزش خانواده‌ها مورد توجه قرار گیرد.
سواد رسانه‌ای ابزاری برای مدیریت مصرف رسانه‌ها است وهمچنین عاملی کلیدی در شکل‌دهی شخصیت، سلامت روان و مهارت‌های اجتماعی فرزندان محسوب می‌شود. والدین با تسلط بر این مهارت می‌توانند فرزندان خود را در دنیای پیچیده و پرچالش رسانه‌ای امروز به بهترین نحو حمایت و هدایت کنند.
source