تقاضا برای خودروهای برقی رو به افزایش است، اما انتظارات برای رشد فروش خودروهای برقی در بازار ایالات متحده از «خوش‌بینانه به واقع‌بینانه» تغییر کرده است. در حالی آمار تولید برقی‌ها رو به رشد است که گرایش به این خودروها در میان مصرف‌کنندگان به همان اندازه افزایش نیافته است.

آنچه مسلم است جلب نظر و استقبال مشتریان کار ساده و آسانی نخواهد بود. تیم تحقیقات و ارزیابی بازار خودروی شرکت «کاکس اتوموتیو» انتظار دارد فروشندگان خودرو در آمریکا با چالش دشواری برای متقاعد کردن مشتریان عادی درباره مزایای خودروهای برقی مواجه باشند. با‌این‌حال از نظر این موسسه، امسال با توجه به معرفی مدل‌های جدید، اعطای ‌مشوق‌ها و تخفیف‌های بیشتر و تبلیغات فراوان، سال پررونقی برای این حوزه در پیش  است. «کاکس اتوموتیو» همچنین امیدوار است فروش خودروهای برقی در ایالات متحده از رکورد یک میلیون دستگاه که در سال ۲۰۲۳ به ثبت رسید، فراتر رود. در این میان سهم خودروهای پلاگین هیبریدی ‌و هیبریدی ترکیبی در بازار آمریکا احتمالا حدود ۲۴درصد خواهد بود و فروش خودروهای برقی به‌تنهایی بیش از ۱۰درصد از سهم کل بازار را در اختیار خواهد گرفت.

در همین حال، بررسی‌های اس‌اند‌پی گلوبال نشان می‌دهد با بهبود نسبی وضعیت بازار خودرو، امسال رقمی در حدود ۸۸.۳میلیون خودروی جدید در جهان فروخته شود. مطابق پیش‌بینی این موسسه، فروش جهانی خودروهای سبک، امسال نسبت به سال گذشته با افزایش ۲.۸درصدی مواجه خواهد شد.  بهبود شرایط تولید خودروهای سبک و هم‌زمان بهبود وضعیت زنجیره تامین و تقاضای مشتریان، سبب می‌شود در بسیاری از مناطق، موجودی این خودروها و عرضه آنها در وضعیت نسبتا مطلوب قرار گیرد. اما این موسسه پیش‌بینی خود را با احتیاط ارائه می‌کند و در چشم‌انداز ارائه‌شده، چسبندگی نرخ بهره، شرایط زنجیره‌های تامین، کاهش قدرت خرید، قیمت‌ بالای وسایل نقلیه جدید، اعتماد شکننده مصرف‌کننده، نگرانی‌ها پیرامون تامین سوخت، ریسک‌های دریافت وام خودرو و مشکلات فزاینده تبدیل خودروهای بنزینی به برقی را مدنظر قرار داده است.

چالش تقاضا

در حالی صنعت خودرو در حال عبور از ریسک‌های طرف عرضه و ورود به فضای مبهم طرف تقاضاست که یکی از نگرانی‌های اصلی آن است که تقاضا برای خودروهای برقی با توجه به کاهش سیاست‌های حمایتی دولت‌ها به‌ویژه در زمینه مشوق‌ها،‌ یارانه‌ها و سیاست‌های صنعتی، به کدام سمت حرکت خواهد کرد.  از سوی دیگر، طی سال ۲۰۲۳ بازار اروپای غربی و مرکزی شتاب خوبی گرفت و در حدود ۱۴.۷میلیون دستگاه خودرو تولید شد. افزایش سطح تولید و انباشت مناسب خودرو، زمان تحویل خودروها را تسریع کرد. برای سال جاری، اس‌اند‌پی گلوبال انتظار دارد که تولید خودرو با در نظر گرفتن عواملی چون ریسک رکود اقتصادی، محدودیت‌ اعتبارات و کاهش تقاضای انباشته و همچنان قیمت‌ بالای خودرو، در کنار کاسته شدن از یارانه خودروهای برقی با افزایش حدود ۲.۹درصد به رقم ۱۵.۱میلیون دستگاه خودرو نزدیک شود.  کالین کوچمن یکی از مدیران اجرایی این موسسه می‌گوید: «چالش‌های اصلی اروپا در این حوزه، گذار پویا و فعالانه به سمت برقی کردن خودروها،‌ تردید مشتریان، حضور تولیدکنندگان اصلی قطعات درچین، مشکلات تامین انرژی و انتخابات پیش روی اتحادیه اروپا خواهد بود.»  

با گذشت چهار سال غیرعادی بعد از شیوع کرونا، «کاکس اتوموتیو» انتظار دارد تعادل در سال ۲۰۲۴ به بازار خودروی ایالات متحده بازگردد. این تعادل باعث می‌شود خریداران گزینه‌های بیشتر، معاملات بهتر و دسترسی آسان‌تری به ابزارهای خرید آنلاین خودرو داشته باشند. به‌علاوه این موسسه پیش‌بینی می‌کند که سال ۲۰۲۴ بهترین سال برای خریداران خودرو از زمان همه‌گیری کرونا باشد. تحقیقات این موسسه نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها اکنون تمرکز بیشتری بر خرید وسیله نقلیه شخصی دارند.

از سوی دیگر،‌ بر اساس بررسی اس‌اند‌پی گلوبال، امسال انتظار می‌رود حجم فروش خودرو در ایالات متحده به رقم ۱۵.۹میلیون دستگاه برسد که در مقایسه با رقم فروش ۱۵.۵میلیون دستگاه طی سال گذشته، رشدی در حدود ۲درصد را نشان می‌دهد.  همچنین کریس هاپسون، مدیر اس‌اند‌پی، می‌گوید: «درست هنگامی که صنعت خودرو به دنبال بازگشت به حالت عادی در سمت عرضه است، مصرف‌کنندگان آمریکایی در بازار خودروهای جدید در سال ۲۰۲۴ همچنان با مشکلاتی چون استطاعت مالی خرید خودرو، نرخ‌های بهره بالا، محدودیت‌های اعتباری و قیمت‌های بالای خودروهای جدید که به کندی کاهش می‌یابد، مواجه هستند.» او معتقد است با وجود مصرف‌کنندگان مردد، باید امسال انتظار رشد ملایم بازار خودرو را داشته باشیم.  هاپسون می‌افزاید: «با این فرض که میزان تولید خودرو در سال ۲۰۲۴ سیر صعودی خواهد داشت، افزایش موجودی خودروهای جدید فرصتی را فراهم می‌کند تا انگیزه و علاقه برای انجام معاملات خودرو افزایش یافته و شرایط برای کاهش فشار قیمتی در بازار خودرو ایجاد شود.»

وضعیت چین

 در سال ۲۰۲۴ بازار چین همچنان تحت‌تاثیر تقاضای انباشته، همراه با بهبود تدریجی اعتماد مصرف‌کننده، با رشد همراه خواهد بود. البته اعتماد مصرف‌کننده در این کشور هنوز تا بازگشت کامل به سطح پیش از همه‌گیری کرونا فاصله دارد. در سال جاری انتظار می‌رود با رشد ۴.۲درصدی، شاهد تقاضا برای ۲۶.۴میلیون دستگاه خودروی جدید در چین باشیم. همچنین انتظار می‌رود خودروهای ساخت چین که مبتنی‌بر انرژی‌های نوین هستند امسال بیشتر مقرون‌به‌صرفه شوند زیرا قیمت سلول‌های باتری ساخت داخلی هر روزه به شکل چشمگیری در حال کاهش است. با در نظر گرفتن معافیت مالیاتی این دست خودروها طی سال جاری و سال آینده، برآورد می‌شود ضریب نفوذ این خودروها از ۳۶درصد در سال ۲۰۲۳ به ۴۴درصد در سال جاری افزایش یابد.

اس‌اند‌پی ‌گلوبال پیش‌بینی می‌کند تولید چین در سال جاری با ۰.۱درصد کاهش، به رقم ۲۸.۳میلیون دستگاه برسد. پیش‌بینی می‌شود تولید خودرو در اروپا در سال ۲۰۲۴ با کاهش ۱.۸درصدی نسبت به سال قبل، به ۱۷.۴میلیون دستگاه برسد و مانند چین تخمین زده می‌شود که موجودی انبارها به سطوح نزدیک به قبل از بحران کرونا بازگردد. همچنین پیش‌بینی می‌شود تاثیر واردات وسیع خودروهای چینی در بازار مشاهده شود.  برای منطقه آمریکای شمالی، انتظار می‌رود میزان کلی تولید تحت تاثیر بهبود شرایط اقتصادی با افزایش اندک ۰.۵درصد به رقم ۱۵.۷میلیون دستگاه برسد. روند مناسب جایگزینی موجودی تولیدات خودروسازان یک نکته مثبت محسوب می‌شود، اما این امر در سراسر آمریکا به صورت یکنواخت و یک‌دست نخواهد بود.

به عنوان مثال در‌حالی‌که انبارهای بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان خودرو در آمریکا موسوم به «دیترویت ۳» (جنرال موتورز، فورد و استلانتیس)‌ مملو از خودرو است، برندهای ژاپنی و کره‌ای برای پاسخگویی به تقاضای بازار با دشواری مواجه هستند. هرچند می‌توان بدون شک گفت وضعیت زنجیره تامین نسبت به سال ۲۰۲۲ بهبود یافته است، اما همچنان هشدارهایی درباره کسری ساختاری ظرفیت برای نیمه‌هادی‌ها مطرح می‌شود. در این میان باید گفت گذار از خودروهای فسیلی به برقی روندی توقف‌ناپذیر است. طی سال‌های گذشته شاهد بودیم که بسیاری از تولید‌کنندگان اصلی قطعات، بر جاه‌‌طلبی خود در خصوص حرکت به سمت برقی‌سازی خودروها طی بازه زمانی پنج تا ۱۵سال آینده تاکید کرده‌اند. اخیرا اما این روایت تغییر کرده است و برخی خودروسازان چالش‌ دوگانه تبدیل خودروهای فسیلی به برقی، یعنی میزان تولید خودروهای برقی قابل‌فروش و یافتن مشتریانی که مایل به خرید آنها باشند، را مورد توجه قرار داده‌اند.

در زمینه خودروهای برقی در جهان پیش‌بینی می‌شود فروش خودروهای سبک برقی امسال به رقم ۱۳.۳میلیون دستگاه برسد که مطابق تخمین‌ها این میزان ۱۶.۲درصد از فروش خودروهای سبک در جهان را تشکیل می‌دهد.  در سال ۲۰۲۳ حدود ۹.۶میلیون دستگاه خودروی تمام‌برقی در جهان فروخته شد که ۱۲درصد از سهم بازار را شامل می‌شد. با این وجود باید گفت فراتر از سال ۲۰۲۴، پرسش‌های بسیاری پیرامون تلاش‌ها برای برقی کردن خودروها، به‌ویژه در زمینه زیرساخت‌های مرتبط، شبکه برق، زنجیره تامین باتری و مدل‌های جدید این خودروها، در کنار حمایت سیاستمداران از روند گذار از سوخت‌های فسیلی مطرح خواهد بود.