تغییر رنگ چشم یکی از موضوعات جذاب و پرطرفدار در حوزه زیبایی و پزشکی است که در سال‌های اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. این فرایند که در گذشته تنها با استفاده از لنزهای رنگی امکان‌پذیر بود، با پیشرفت تکنولوژی و روش‌های جراحی نوین به واقعیتی قابل دسترس تبدیل شده است. با این حال، این روش‌ها با خطرات و عوارض احتمالی همراه هستند که نیازمند بررسی دقیق و مشورت با متخصصان است. در این مقاله از سلول سبز، به بررسی روش‌های مختلف تغییر رنگ چشم، از جمله جراحی با لیزر، کاشت عنبیه مصنوعی، و کراتوپیگمنتاسیون (FLAAK)، مراحل انجام آن‌ها، عوارض احتمالی، و امکان تغییر رنگ چشم بدون جراحی می‌پردازیم.

تغییر رنگ چشم چگونه انجام می‌شود؟

تغییر رنگ چشم به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که می‌توان آن‌ها را به دو دسته کلی جراحی و غیرجراحی تقسیم کرد. روش‌های غیرجراحی شامل استفاده از لنزهای تماسی رنگی است که به طور موقت رنگ چشم را تغییر می‌دهند. روش‌های جراحی شامل تکنیک‌هایی مانند لیزر دپیگمنتیشن، کاشت عنبیه مصنوعی، و کراتوپیگمنتاسیون هستند که تغییر دائمی یا نیمه‌دائمی را به همراه دارند. هر یک از این روش‌ها ویژگی‌ها، مزایا، و خطرات خاص خود را دارند که در ادامه به تفصیل بررسی می‌شوند.

عمل تغییر رنگ چشم با لیزر

روش تغییر رنگ چشم با لیزر، که به نام دپیگمنتیشن یا لایه‌برداری لیزری شناخته می‌شود، با استفاده از لیزر کم‌انرژی برای حذف رنگدانه‌های ملانین در لایه بالایی عنبیه انجام می‌شود. این روش معمولاً برای تبدیل رنگ چشم قهوه‌ای به رنگ‌های روشن‌تر مانند آبی یا سبز به کار می‌رود، زیرا زیر لایه قهوه‌ای عنبیه، رنگ‌های روشن‌تر به طور طبیعی وجود دارند.

در این روش، پرتوهای لیزر به صورت غیرتهاجمی از قرنیه عبور کرده و رنگدانه‌های ملانین را گرم می‌کنند تا توسط بدن جذب شوند. این فرایند معمولاً در چند جلسه (سه تا چهار جلسه) انجام می‌شود و نتایج آن پس از حدود چهار هفته قابل مشاهده است. با این حال، این روش محدودیت‌هایی دارد؛ به عنوان مثال، انتخاب رنگ دلخواه ممکن نیست و نتیجه به رنگ نهفته در عنبیه بستگی دارد.

عوارض احتمالی این روش شامل التهاب خفیف عنبیه، حساسیت به نور، تاری دید، و در موارد نادر، افزایش فشار داخل چشم (گلوکوم) است. به دلیل جدید بودن این تکنیک، هنوز تأییدیه کامل از سازمان‌هایی مانند FDA دریافت نکرده و نیازمند تحقیقات بیشتری است.

روش کاشت عنبیه مصنوعی

کاشت عنبیه مصنوعی یکی دیگر از روش‌های جراحی برای تغییر رنگ چشم است که در آن یک پروتز سیلیکونی رنگی روی عنبیه طبیعی قرار می‌گیرد. این روش امکان انتخاب رنگ دلخواه را فراهم می‌کند و معمولاً برای افرادی که به دلایل پزشکی (مانند آسیب عنبیه) یا زیبایی به دنبال تغییر رنگ چشم هستند، استفاده می‌شود.

در این جراحی، چشم‌پزشک با ایجاد یک برش کوچک در قرنیه، عنبیه مصنوعی را وارد کرده و آن را روی عنبیه طبیعی بخیه می‌کند. این روش به صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و هر چشم حدود ۱۵ دقیقه زمان می‌برد. ایمپلنت‌ها معمولاً در رنگ‌های آبی، سبز، قهوه‌ای، و مشکی موجود هستند، و امکان سفارش رنگ‌های سفارشی برای هماهنگی با چشم دیگر نیز وجود دارد.

با این حال، این روش با خطرات قابل توجهی همراه است. عوارض احتمالی شامل عفونت، گلوکوم، آب مروارید، ورم قرنیه، و حتی نابینایی دائمی است. به دلیل این خطرات، بسیاری از چشم‌پزشکان انجام این جراحی را صرفاً برای اهداف زیبایی توصیه نمی‌کنند.

تغییر رنگ چشم با جراحی کراتوپیگمنتاسیون (FLAAK)

جراحی کراتوپیگمنتاسیون، که با نام FLAAK (Femto Laser Aesthetic Annular Keratopigmentation) شناخته می‌شود، روشی نوین برای تغییر رنگ چشم است که در آن رنگدانه به قرنیه تزریق می‌شود تا رنگ اصلی عنبیه را بپوشاند. این تکنیک ابتدا در سال ۲۰۰۰ برای بازسازی عنبیه‌های آسیب‌دیده توسعه یافت و از سال ۲۰۱۰ به حوزه زیبایی گسترش پیدا کرد.

این روش به دلیل استفاده از رنگدانه‌های سازگار با قرنیه و دقت بالای لیزر فمتوسکند، به عنوان یکی از ایمن‌ترین روش‌های تغییر رنگ چشم در نظر گرفته می‌شود. برخلاف روش لیزر دپیگمنتیشن، کراتوپیگمنتاسیون امکان انتخاب رنگ دلخواه را فراهم می‌کند و نیازی به دستکاری عنبیه ندارد.

مراحل عمل کراتوپیگمنتاسیون

عمل کراتوپیگمنتاسیون به صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. مراحل این جراحی عبارتند از:

1. بی‌حسی چشم: ابتدا با استفاده از قطره‌های بی‌حسی، چشم بیمار بی‌حس می‌شود.

2. ایجاد میکروتونل: با استفاده از دستگاه لیزر فمتوسکند (مانند VisuMax 500 یا ۸۰۰ شرکت Zeiss)، یک تونل دایره‌ای با عمق یکسان در ضخامت قرنیه ایجاد می‌شود.

3. تزریق رنگدانه: رنگدانه‌های سازگار با قرنیه از طریق میکروتونل به قرنیه تزریق می‌شوند. این رنگدانه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با بافت قرنیه سازگار باشند و ظاهری طبیعی ایجاد کنند.

4. تثبیت رنگ: پس از تزریق، رنگدانه‌ها در قرنیه تثبیت می‌شوند و رنگ چشم تغییر می‌کند.

5. مراقبت‌های پس از عمل: بیمار باید از قطره‌های چشمی تجویز شده استفاده کند و از مالیدن چشم‌ها خودداری نماید.

این فرایند معمولاً بدون درد است، اما ممکن است بیمار تا ۴۸ ساعت احساس ناراحتی خفیف یا حساسیت به نور داشته باشد.

مدت زمان عمل تغییر رنگ چشم با روش FLAAK

عمل کراتوپیگمنتاسیون برای هر چشم حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. کل فرایند، شامل آماده‌سازی و تزریق رنگدانه، معمولاً در یک جلسه انجام می‌شود و نیازی به جلسات متعدد ندارد. این سرعت و دقت، یکی از مزایای اصلی این روش نسبت به سایر تکنیک‌ها است.

رنگدانه مورد استفاده در جراحی کراتوپیگمنتاسیون

رنگدانه‌های مورد استفاده در کراتوپیگمنتاسیون از موادی ساخته شده‌اند که با بافت قرنیه سازگار هستند و مجوز اتحادیه اروپا (CE) را دریافت کرده‌اند. این رنگدانه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که شباهت زیادی به رنگدانه‌های طبیعی چشم داشته باشند، به طوری که نتیجه عمل ظاهری طبیعی و جذاب دارد. این مواد معمولاً غیرسمی بوده و خطر واکنش آلرژیک را به حداقل می‌رسانند.

عوارض جراحی تغییر رنگ چشم به روش کراتوپیگمنتاسیون

اگرچه کراتوپیگمنتاسیون به عنوان روشی ایمن در نظر گرفته می‌شود، اما بدون خطر نیست. عوارض احتمالی شامل موارد زیر است:

• رنگ ناسازگار: توزیع ناهموار رنگدانه‌ها ممکن است منجر به رنگ ناهمگن شود.

• حساسیت به نور: برخی بیماران تا چند روز پس از عمل حساسیت به نور را تجربه می‌کنند.

• التهاب یا عفونت: در موارد نادر، التهاب یا عفونت قرنیه ممکن است رخ دهد.

• آسیب به قرنیه: حرکات ناخواسته چشم در حین عمل می‌تواند به قرنیه آسیب برساند.

این روش برای افرادی که بیماری‌های قرنیه دارند یا جراحی‌های انکساری مانند لیزیک انجام داده‌اند، مناسب نیست.

آیا تغییر هر رنگ چشم به هر رنگ دیگر ممکن است؟

امکان تغییر رنگ چشم به رنگ دلخواه به روش مورد استفاده بستگی دارد. در روش لیزر دپیگمنتیشن، رنگ نهایی به رنگ نهفته در عنبیه (معمولاً آبی یا سبز) محدود است و انتخاب رنگ دلخواه ممکن نیست. اما در روش‌های کاشت عنبیه مصنوعی و کراتوپیگمنتاسیون، بیمار می‌تواند رنگ مورد نظر خود را انتخاب کند، از جمله رنگ‌های غیرطبیعی مانند خاکستری یا بنفش. با این حال، نتایج نهایی ممکن است به عوامل مختلفی مانند تکنیک جراح و واکنش بدن بیمار بستگی داشته باشد.

آیا روش FLAAK دائمی است؟

روش کراتوپیگمنتاسیون به طور کلی دائمی در نظر گرفته می‌شود، زیرا رنگدانه‌ها در قرنیه تثبیت می‌شوند و امکان بازگشت رنگ اصلی وجود ندارد. با این حال، در حدود ۳۰ درصد از بیماران، رنگدانه‌ها ممکن است با گذشت زمان (یک تا چند سال) کمرنگ شوند و نیاز به ترمیم داشته باشند. در این صورت، جراحی ترمیمی برای تزریق مجدد رنگدانه انجام می‌شود.

مدت زمان ماندگاری رنگ چشم بعد از عمل

ماندگاری رنگ چشم پس از کراتوپیگمنتاسیون معمولاً دائمی است، اما همان‌طور که ذکر شد، در برخی موارد ممکن است نیاز به ترمیم وجود داشته باشد. در روش کاشت عنبیه مصنوعی نیز تغییر رنگ دائمی است، مگر اینکه ایمپلنت به دلیل عوارض خارج شود. در روش لیزر دپیگمنتیشن، نتایج دائمی هستند، اما پیری و تغییرات طبیعی در عنبیه ممکن است رنگ را کمی تغییر دهد.

تغییر رنگ چشم بدون عمل

برای افرادی که تمایلی به جراحی ندارند، روش‌های غیرجراحی برای تغییر رنگ چشم وجود دارد. رایج‌ترین روش استفاده از لنزهای تماسی رنگی است که امکان تغییر موقت رنگ چشم را فراهم می‌کند. این لنزها در رنگ‌های متنوعی موجود هستند و ایمن‌ترین گزینه برای تغییر ظاهر چشم محسوب می‌شوند. با این حال، استفاده نادرست از لنزها می‌تواند منجر به عفونت یا تحریک چشم شود.

روش‌های دیگر مانند استفاده از قطره‌های تغییر رنگ چشم (مانند iCOLOUR) یا تغییر رژیم غذایی برای کاهش ملانین در عنبیه نیز مطرح شده‌اند، اما اثربخشی آن‌ها از نظر علمی تأیید نشده است. به عنوان مثال، برخی ادعا می‌کنند که مصرف موادی مانند زنجبیل یا روغن زیتون می‌تواند رنگ چشم را روشن‌تر کند، اما این ادعاها بیشتر بر پایه شواهد غیرعلمی هستند.