خودروهای شهری برای مصارف روزمره کاملا مناسب هستند، اما بعد از ورود به مسیرهای غیرآسفالت، محدودیت‌های زیادی پشت سر خود به دنبال می‌آورند. برای برطرف کردن این مشکل و عرضه خودرویی که بتواند هم در شهر، هم در جاده‌های بین‌شهری و همین‌طور مسیرهای بیراهه عملکرد بهتری داشته باشد، خودروهای مخصوصی به نام ماشین شاسی بلند (SUV) تولید شد. خودروی شاسی بلند در اصل یک وسیله نقلیه چندمنظوره است که نیازهای خانوادگی، ورزشی و تفریحی را از جنبه‌های گسترده‌تری پاسخ می‌دهد.

ماشین شاسی بلند چیست؟

خودروی شاسی بلند یا SUV، تلفیقی از ماشین‌های سواری با خودروهای آفرود محسوب می‌شود که در نهایت یک وسیله نقلیه چندمنظوره را تشکیل داده است. ماشین شاسی بلند در فرم خودروهای استیشن واگن ساخته می‌شود، اما ابعاد آن متفاوت است. این محصولات معمولا از شاسی مستقل نردبانی بهره می‌برند و ارتفاع بیشتری نسبت به دیگر اتومبیل‌ها از سطح زمین دارند.

ضمن آنکه بهره‌مندی از سیستم انتقال قدرت چهار چرخ محرک جزو آپشن‌های مهم ماشین شاسی بلند به حساب می‌آید. این در حالی است که خودروهای شهری (سدان، هاچبک، ون و…) عمدتا چنین ویژگی ندارند.

انواع خودرو شاسی بلند

خودروهای SUV به چند دسته طبقه‌بندی می‌شوند. انواع ماشین شاسی بلند از نظر ابعاد و اندازه شامل این موارد است.

مینی شاسی بلند

به خودروهای شاسی بلندی که کمتر از ۴۳۰۰ میلی‌متر طول دارند، مینی اس یو وی یا نیمه شاسی بلند گفته می‌شود. این خودروها ابعاد جمع‌وجوری دارند و در عین حال از ویژگی‌های آفرودی قابل قبولی هم سود می‌برند. نیسان جوک و جیپ رنگلر دو درب جزو این دسته طبقه‌بندی می‌شوند.

شاسی بلند اندازه متوسط

به خودروهای شاسی بلندی که طول آنها بین ۴۸۰۰ میلیمتر تا ۵۰۰۰ میلیمتر و وزن‌شان نیز نزدیک به ۲ تن باشد، خودروهای شاسی بلند سایز متوسط گفته می‌شود. کیا تلوراید و هیوندای پالیسید در این دسته قرار می‌گیرند.

شاسی بلند اندازه بزرگ

این دسته از شاسی بلندها معمولا بیش از ۵ متر طول دارند و وزن آنها نیز می‌تواند به ۲.۵ و حتی ۳ تن نیز برسد. کادیلاک اسکالید و تویوتا لندکروزر در این دسته طبقه‌بندی می‌شوند.

شاسی بلند کامپکت

شاسی بلندهای کامپکت از لحاظ اندازه و وزن بین شاسی بلندهای مینی و سایز متوسط قرار می‌گیرند. به عنوان مثال سوزوکی گرند ویتارا را می‌توان جزو سگمنت شاسی بلندهای کامپکت دسته‌بندی کرد.

شاسی بلند طویل

در کشورهایی همچون ایالات متحده به منظور فراهم کردن فضای بیشتر برای سرنشینان ردیف عقب، به‌ویژه ردیف سوم، نسخه‌هایی با طول بیشتر از شاسی بلندهای فول سایز ساخته می‌شود که به آن لانگ SUV گفته می‌شود. شورولت سابربن و فورد اکسپدیشن EL در این دسته قرار می‌گیرند.

مزایا و معایب ماشین شاسی بلند

خودروهای شاسی بلند مزایا و معایبی دارند. مهم‌ترین مزیت این خودروها قابلیت آفرود بالا است. از معایب انواع ماشین شاسی بلند می‌توان به مصرف سوخت بالاتر اشاره کرد.

مزایا ماشین شاسی بلند

ماشین شاسی بلند مزایای زیادی دارد، به عنوان مثال این سبک خودروها معمولا کابین بزرگ و فضای جادارتری نسبت به خودروهای شهری ارائه می‌دهند. همچنین در بحث طبیعت‌گردی و بیراهه‌نوردی نیز از قابلیت‌های بسیار بهتری برخوردار هستند.

موقعیت رانندگی مرتفع هم باعث می‌شود تا راننده تسلط بیشتری بر جاده داشته باشد و سرنشینان حس بهتری از سواری با این خودرو به دست آورند. معمولا بدنه خودروهای شاسی بلند نیز استحکام بیشتری در تصادفات از خود نشان می‌دهد.

معایب خودروی شاسی بلند

از طرف دیگر مواردی همچون مصرف سوخت بالا، رانندگی سخت‌تر در ترافیک و دشوار بودن یافتن محل پارک برای این خودروها در خیابان‌های شهری می‌تواند جزو معایب ماشین شاسی بلند به حساب آید. ضمن آنکه قیمت ماشین‌های شاسی بلند نیز نسبت به خودروهای شهری معمولا بالاتر است.

نکات مهم برای خرید خودروی شاسی بلند

در خرید خودرو شاسی بلند به نیاز و توقع‌تان از کاربرد این سبک ماشین‌ها توجه کنید. به عنوان مثال اگر خیلی اهل طبیعت‌گردی و آفرود هستید، باید از محصولات دارای شاسی مستقل و مجهز به سیستم چهار چرخ محرک استفاده کنید، وگرنه بهتر است به سراغ شاسی بلندهای شهری یا همان کراس اوورها بروید.

همچنین اگر می‌خواهید برای مصارف روزمره و رفت‌وآمدهای شهری یک ماشین شاسی بلند بخرید، بهتر است ابعاد ماشین را نیز در نظر داشته باشید. برای این منظور می‌توانید به سراغ شاسی بلندهای کامپکت یا حتی مینی بروید. چراکه ابعاد جمع‌وجورتری دارند و راحت‌تر می‌توان از آنها در خیابان‌های شلوغ و پرترافیک شهر استفاده کرد.

حواستان به مصرف سوخت این خودروها نیز باشد. چراکه معمولا انواع ماشین‌ شاسی بلند به‌ویژه نسخه‌های بزرگ، مصرف سوخت بالایی دارند. حتی مصرف سوخت آنها در سطح شهر بسیار بیشتر هم می‌شود و افرادی که برای کاربردهای شهری آنها را خریداری می‌کنند، باید همیشه یک پایشان در صف پمپ بنزین باشد.

دارا بودن سیستم چهار چرخ محرک، صندلی‌های ردیف سوم، دوربین عقب و گنجایش بالای صندوق عقب هم جزو دیگر ویژگی‌هایی هستند که باید هنگام خرید ماشین شاسی‌بلند، متناسب با نوع نیازتان به آنها نیز توجه کنید.

دلیل خرید ماشین شاسی بلند

خرید انواع ماشین شاسی بلند می‌تواند تجربه لذت‌بخشی باشد. چراکه این خودروها تجربه سواری متفاوتی ارائه می‌دهند و از قابلیت‌های بیشتری در مقایسه با خودروهای سدان و هاچبک برخوردار هستند. کابین جادار، توانایی بیشتر در طبیعت‌گردی، موتور پرقدرت‌تر، قابلیت‌های بهتر برای انجام مسافرت‌های بین شهری و… از جمله دلایلی است که مشتریان را برای خرید یک ماشین شاسی بلند تشویق و ترغیب می‌کنند.

شاسی‌ بلند صفر بخریم یا کارکرده؟

این موضوع کاملا بسته به مشتری و سطح توان مالی او دارد. ماشین شاسی بلند صفر قیمت بالاتری دارد و خرید آن می‌تواند در آینده با ضرر مالی بیشتری همراه باشد. چراکه افت قیمت ماشین نو هنگام فروش خودرو، بعد از کارکرد چند هزار کیلومتری، زیادتر از انواع محصولات کارکرده با مدل ساخت پایین‌تر است.

اما خودروهای کارکرده نیز هزینه نگهداری بیشتری دارند، فاقد گارانتی هستند و معمولا دچار مشکل فنی می‌شوند. با این حال قیمت پایین‌تری دارند و این مورد می‌تواند آنها را به گزینه‌های مناسبی برای افراد با توان مالی کمتر تبدیل کند.

بهترین شاسی بلندها

این سوال بسیار کلی است و باید بر اساس نوع نیاز مشتری از یک ماشین شاسی بلند، به آن پاسخ داد. به عنوان مثال در بحث خودروهای مناسب شهر با قابلیت آفرود محصولاتی همچون تویوتا لندکروز و پرادو گزینه‌های مناسبی محسوب می‌شوند.

اما اگر شاسی بلند لوکس نیاز دارید، لکسوس LX570 گزینه بهتری به حساب می‌آید. ضمن آنکه شاسی بلندهای آمریکایی نظیر محصولات کادیلاک، شورولت و جی ام سی نیز در این زمینه حرف‌های بسیار زیادی برای گفتن دارند. همچنین از بهترین شاسی بلندهای جهان می‌توان به محصولات کمپانی انگلیسی لندرور، به‌خصوص مدل‌های مختلف رنج روور اشاره کرد.

سیستم تعلیق شاسی بلند

سیستم تعلیق خودروهای شاسی بلند باید قابلیت تحمل وزن بالاتر و ضربات شدیدتری را داشته باشد، بنابراین استحکام بیشتری نسبت به سیستم تعلیق خودروهای معمولی دارد. سیستم تعلیق مک فرسون برای جلو و سیستم تعلیق مالتی لینک برای محور عقب این خودروها مناسب است.

خودروهایی که بیشتر قابلیت آفرود دارند، در محور عقب از سیستم‌های تعلیق ساده اما محکم‌تری مثل سیستم فنر شمش استفاده می‌کنند تا در مسیرهای سخت و دشوار آفرودی عملکرد بهتری داشته باشند و به این زودی‌ها آسیب نبینند.

تفاوت شاسی بلند با هاچبک

خودروهای هاچبک عموما ابعاد بسیار کوچک‌تری از همه انواع ماشین دارند و برای مصارف شهری استفاده می‌شوند. اما خودروهای شاسی بلند دارای اتاق بزرگ‌تر و فاصله بسیار بیشتری از سطح زمین هستند. موتور خودروهای شاسی بلند نیز پرحجم‌تر و قدرتمندتر از خودروهای هاچبک است. سیستم چهار چرخ محرک و شاسی مستقل نیز تنها در خودروهای شاسی بلند موجود است.

تفاوت شاسی بلند با کراس اوور

عبارت کراس اوور از سال ۲۰۱۰ برای شاسی بلندهای شهری استفاده می‌شود. در واقع کراس اوورها خودروهایی با اتاق شاسی بلند هستند که از پلتفرم مشترک با محصولات سواری نظیر سدان یا حتی هاچبک استفاده می‌کنند.

در شرایط امروز و در بازارهای مختلف تفاوت بین اس یو وی و کراس اوور شاید چندان واضح نیست. چراکه در بعضی موارد خودروهای SUV دارای شاسی مستقل و غیریکپارچه هستند، اما کراس اوورها از پلتفرم یکپارچه استفاده می‌کنند. این در حالی است که برخی محصولات شاسی بلند قدیمی نیز در گذشته از شاسی یکپارچه با اتاق برخوردار بودند، اما کسی به آنها کراس اوور نمی‌گفت.

دلایل محبوبیت ماشین شاسی بلند

ایمنی بیشتر در جاده، سواری لذت‌بخش‌تر، ارتفاع بالاتر، تسلط بهتر بر جاده، قابلیت عبور از مسیرهای طبیعی، کابین بزرگ‌تر، صندوق عقب وسیع‌تر، قابلیت مناسب‌تر برای مسافرت‌های طولانی و… از جمله مواردی هستند که بر محبوبیت ماشین شاسی بلند اضافه می‌کنند.

چهار چرخ محرک در شاسی بلند

همه خودروهای SUV دارای سیستم تعلیق چهار چرخ محرک نیستند. گاهی مواقع این سیستم به صورت آپشنال روی خودرو نصب می‌شود و جزو تجهیزات استاندارد به حساب نمی‌آید. با این حال خودروهای شاسی بلند تمام‌عیار یا به قول حرفه‌ای‌ها، شاسی بلندهای واقعی، سیستم انتقال قدرت چهار چرخ محرک دارند. در غیر این صورت، محصولات شاسی بلند، به‌ویژه آنهایی که دارای شاسی مستقل هستند، از سیستم انتقال قدرت دیفرانسیل عقب بهره می‌برند.

خودروهای شاسی بلند شهری و اکثر کراس اوورها نیز معمولا به‌صورت دیفرانسیل جلو وارد بازار می‌شوند. البته کراس اوورها و شاسی بلندهای شهری گران‌تر، دارای سیستم AWD هستند. در ایران خودروهایی مثل فونیکس تیگو ۸ پرو مکس به سیستم انتقال قدرت تمام چرخ محرک مجهز شده‌اند.

روش ساخت ماشین شاسی بلند

فرایند ساخت انواع ماشین شاسی بلند با دیگر محصولات تفاوتی ندارد. اما مسلما نوع شاسی، به‌ویژه در مدل‌های شاسی مستقل، سیستم‌های تعلیق، کیفیت و ضخامت ورق‌های فولادی، رینگ‌ها و لاستیک‌های مورد استفاده در خودروهای شاسی بلند با ماشین‌های کوچک تفاوت دارد.

نتیجه گیری

عبارت ماشین شاسی بلند امروزه به طیف وسیعی از خودروها اطلاق می‌شود که محصولات کراس اوور را نیز در بر می‌گیرد، پس شاسی بلند یا کراس اوور در تعریف عامیانه خیلی با هم تفاوت ندارند. اما باید تاکید کنیم که بیشتر خودروهای شاسی بلند واقعی و تمام‌عیار دارای شاسی مستقل نردبانی با قابلیت آفرود بسیار بهتر از محصولات کراس اوور هستند.

این سبک از محصولات برای طبیعت‌گردی و بیراهه‌نوردی گزینه‌های بسیار بهتری نسبت به کراس اوورهای شهری محسوب می‌شوند. کراس‌اوورها ظاهر تا حدودی لوکس‌تری دارند و از پلتفرم و شاسی مشترک با محصولات سدان و هاچبک استفاده می‌کنند.

معمولا کراس اوورها برای مصارف شهری مناسب‌تر هستند و می‌توان حتی آنها را شاسی بلند مناسب خانم ها نیز دانست. در حال حاضر بعضی کراس اوورهای مونتاژی در لیست بهترین ماشین ایرانی برای مسافرت قرار می‌گیرند و در نبود شاسی بلندهای واقعی، گزینه‌های مناسبی برای سفر محسوب می‌شوند. اگر نگاهی به لیست قیمت روز خودرو هم بیندازید، معمولا قیمت کراس اوورها پایین تر از SUV ها است.

در دنیا محصولاتی همچون تویوتا لندکروزر، شورولت بلیزر، رنج روور ولار، بعضی محصولات بی ام و نظیر مدل بی‌ ام‌ و X5 و همین طور رقیب آلمانی آن، شاسی بلند مرسدس بنز G واگن جزو معروف‌ترین خودروهای این کلاس به حساب می‌آیند.

سوالات متداول

دلیل طراحی و تولید خودروهای شاسی بلند چیست؟

در دهه‌های گذشته بسیاری از کاربران از قابلیت‌های مطلوب خودروهای چهار چرخ محرک پیکاپ در بیراهه نوردی و مواردی از این دست بسیار راضی بودند، اما با قابلیت‌های شهری این محصولات مشکل داشتند. برعکس همین مورد هم برای مالکان ماشین‌های سواری مصداق داشت.

همین موضوع باعث شد تا مهندسان به فکر تلفیق قابلیت‌های خودروهای شهری با پیکاپ‌های آفرودی افتادند و در نهایت محصولات شاسی بلند را به بازار عرضه کردند. جیپ گرند چروکی یکی از اولین خودروهای شاسی بلند با شکل و شمایل امروزی محسوب می‌شود.

خودروهای شاسی بلند در چه کلاس‌هایی تولید می‌شوند؟

به‌طور کلی خودروهای SUV در چهار کلاس مینی، کامپکت، میدسایز و فول سایز ساخته می‌شوند. خودروهای مینی کوچک‌ترین محصولات شاسی بلند هستند و مدل‌های فول سایز نیز بزرگ‌ترین نوع ماشین شاسی بلند به حساب می‌آیند.

برخی مدل‌های خاص با طول بیشتر از محصولات فول سایز نیز در بعضی کشورها تولید می‌شوند که از آنها با اسم لانگ SUV نام برده می‌شود.

نویسنده: حسین باباپور