در یکی از روزهای برگزاری هجدهمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران«سینما حقیقت» محمد مقدم کارگردان و مستندساز در اثر خود به سیاست گذاری‌های غلط در خصوص صیانت از هنر لنج سازی پرداخت.

مستند بوم ایرانی که با تلاش طولانی مدت برای تولید همراه بوده واگویی فریاد خاموش نابودی لنج  در نوار جنوبی ایران است.

قدرشان را ندانستیم از کویت آمدند بردند

مستند با روایت یک نفر از داستان لنج‌ها همراه است. با جمله‌های ساده و عامیانه. گویی جمعی دوستانه برای طرح یک ماجرای شگفت‌انگیز است.

با اشاره به قدمت لنج و لنج سازی در جنوب ایران، این واقعیت عنوان می‌شود که به دلیل بیکاری ناخداها و به گل نشستن لنج‌ها، از کویت به سراغشان می‌آیند و با بازسازی به اسم سنت خودشان آن‌ها را می‌فروشند.

کادرهای مقبول مقدم از پیچ و خم سازه لنج‌ها که از چوب ساج با آب بندی و فتیله روغنی ساخته می‌شوند، برای مخاطب جذاب و دیدنی است. در عین حال که می‌گوید این سازه‌ها تحت عنوان بزرگ‌ترین صنایع دستی ایران  شناخته می‌شود.

تمامی ‌شهرهای سواحل جنوبی ایران سال‌ها است که با لنج‌ها کسب معیشت می‌کنند و این سازه‌های چوبی بخشی از فرهنگ و هویتشان می‌شوند.

بوم‌ها را ذهنی ساختند و ذهنی نابود کردیم

سرشناس‌ترین لنج‌ها نوعی است که هر دو طرف آن تیز است و از ۱۵ نوع لنج فقط این نوع تحت عنوان « بوم» برای اقیانوس نوردی استفاده می‌شود.

بوم‌ها دیگر ساخته نمی‌شوند چرا که پیش از این کاملاً ذهنی ساخته می‌شد و امروز هیچ سازنده‌ای ندارند.

کارگردان از داستان تلخی پرده بر می‌دارد. از مصوبه ای که در سال ۹۹ ابلاغ می‌شود تا لنج‌ها به دلایلی که بیشتر غیرمنطقی است، در طول بازه زمانی ۱۰ ساله امحا شوند.از جمله دلایل امحا این است که کالای قاچاق با آن‌ها جابه جا می‌شود در حالی که امحا لنج‌ها با پیشینه غنی که دارد راهکار مقابله با قاچاق نیست.

میراث فرهنگی در خواب

اما دانش لنج سازی که ثبت جهانی شده است حتی توسط استادکاران این هنر روبه فراموشی است. کشتی‌ها در بنادر به حال خود رها شده و ناخداها خانه نشین شده‌اند. نه بازسازی، نه ساختی و نه تحرکی . حیات لنج‌ها در کمای غفلت به نفس نفس افتاده است و گویی زیر اعماق اقیانوس‌ها خفه می‌شود.

کارگردان روایت می‌کند که برای نجات این هنر دیرینه از هر تریبون و برنامه‌ای که توانسته مدد گرفته است. پیش هر کسی که توانسته رفته و با هر نهادی که توانسته صحبت کرده است. در نهایت آن مصوبه تلخ معلق شده است اما برای سرنوشت لنج‌هایی که به سادگی می‌تواند با اهداف گردشگری مورد استفاده قرار گیرد، تصمیمی ‌اتخاذ نشده است.

این خاصیت مستند است که حقایق را مطرح و توجه نهادها را به خود جلب کند. موضوعی که مورد توجه کارگردان مستند بوم ایرانی قرار گرفته است تا شاید جشنواره سینماحقیقت و رفت و آمد مسئولان نگاهی را به سمت این هنر اصیل متوجه سازد.