گچ بینی، که به آن اسپلینت بینی یا قالب بینی هم گفته می‌شود، یک وسیله‌ی محافظتی است که پس از عمل جراحی روی بینی قرار می‌گیرد. هدف اصلی استفاده از گچ بینی، حفظ شکل و ساختار بینی پس از جراحی و کمک به بهبود سریع‌تر و بهتر آن است. گچ بینی معمولاً از مواد سخت یا نیمه‌سخت مانند پلاستیک یا گچ مخصوص ساخته شده و به مدت یک تا دو هفته روی بینی بیمار قرار می‌گیرد.

اهداف و وظایف گچ بینی

۱. حفظ شکل جدید بینی: بعد از جراحی، استخوان‌ها و غضروف‌های بینی تغییر شکل داده می‌شوند و در مرحله‌ی تثبیت قرار دارند. گچ بینی کمک می‌کند که ساختار جدید بینی به درستی حفظ شود و از تغییر شکل یا جابجایی آنها جلوگیری شود.

۲. محافظت از بینی: در روزهای اول پس از عمل، بینی بسیار حساس است و احتمال آسیب‌دیدگی وجود دارد. گچ بینی به عنوان یک محافظ عمل می‌کند و از بینی در برابر ضربه‌های جزئی یا فشارهای ناخواسته محافظت می‌کند.

۳. کاهش تورم: استفاده از گچ بینی می‌تواند به کاهش تورم پس از عمل کمک کند. این قالب با فشار ملایمی که روی بینی وارد می‌کند، از تجمع مایعات و تورم اضافی جلوگیری می‌کند.

۴. تثبیت موقعیت استخوان‌ها: در بسیاری از موارد، جراح استخوان‌های بینی را تغییر می‌دهد و گچ بینی کمک می‌کند که این استخوان‌ها در موقعیت جدید خود ثابت بمانند تا به درستی جوش بخورند.

۵. کاهش خطر عدم تقارن: یکی از مشکلاتی که ممکن است بعد از جراحی بینی آقایان رخ دهد، عدم تقارن در شکل نهایی بینی است. آتل به تثبیت ساختار بینی کمک می‌کند و خطر بروز عدم تقارن در دوره بهبودی را کاهش می‌دهد.

مدت زمان استفاده از گچ بینی

معمولاً گچ بینی برای یک تا دو هفته روی بینی باقی می‌ماند. پس از این مدت، جراح به طور معمول آن را در مطب برمی‌دارد. این زمان ممکن است بر اساس نوع جراحی و میزان تغییرات انجام‌شده متفاوت باشد.

نحوه مراقبت از گچ بینی

خشک نگه داشتن: در مدت زمانی که گچ روی بینی قرار دارد، باید از خیس شدن آن جلوگیری کرد. برای این کار معمولاً توصیه می‌شود هنگام حمام کردن از پوشش‌های ضدآب استفاده کنید.

عدم لمس یا فشار دادن: گچ نباید به هیچ وجه دستکاری شود و از وارد کردن فشار یا ضربه به آن باید خودداری کنید.

مشورت با پزشک: در صورت هر گونه احساس درد یا تغییر شکل گچ، باید به جراح خود اطلاع دهید.

اقداماتی که نباید قبل از برداشتن گچ بینی انجام دهید.

قبل از برداشتن گچ بینی (یا همان اسپلینت)، باید از انجام برخی اقدامات که ممکن است به بهبودی بینی و نتیجه‌ی نهایی جراحی آسیب بزند، خودداری کنید. در این دوره‌ی حساس، بینی هنوز کاملاً ترمیم نشده و بسیار آسیب‌پذیر است، بنابراین رعایت نکات مراقبتی بسیار مهم است. در ادامه به مواردی که نباید قبل از برداشتن گچ بینی انجام دهید، اشاره می‌کنیم:

۱. خیس کردن گچ بینی

گچ بینی نباید خیس شود، زیرا ممکن است شل شود یا از جای خود حرکت کند. از حمام کردن با آب داغ، شنا کردن یا رفتن به سونا و هرگونه فعالیتی که باعث خیس شدن یا مرطوب شدن گچ بینی شود، خودداری کنید. برای شستن صورت و بدن می‌توانید از دستمال مرطوب استفاده کنید.

۲. دستکاری یا فشار دادن گچ بینی

نباید گچ بینی را لمس یا دستکاری کنید. هرگونه فشار به بینی می‌تواند باعث جابجایی گچ و در نتیجه تأثیر منفی بر فرم و موقعیت بینی شود. همچنین از خم شدن یا فشار آوردن به بینی با دست یا اجسام باید پرهیز کنید.

۳. خوابیدن به پهلو یا روی شکم

قبل از برداشتن گچ بینی، همچنان باید به پشت بخوابید و از خوابیدن به پهلو یا روی شکم اجتناب کنید. خوابیدن به پهلو می‌تواند باعث فشار مستقیم روی بینی و تغییر شکل آن شود. استفاده از بالش‌های شیب‌دار یا گردنی می‌تواند به حفظ این وضعیت کمک کند.

۴. ورزش یا فعالیت‌های سنگین

قبل از برداشتن گچ بینی، از انجام هر گونه فعالیت بدنی شدید مانند ورزش‌های سنگین، بلند کردن اجسام سنگین یا هر گونه فعالیتی که ضربان قلب و فشار خون را افزایش می‌دهد، پرهیز کنید. این فعالیت‌ها می‌توانند باعث افزایش تورم، خونریزی و آسیب به بینی شوند.

۵. زدن عینک

استفاده از عینک (چه طبی و چه آفتابی) قبل از برداشتن گچ بینی ممکن است باعث فشار روی پل بینی شود و فرم بینی را تحت تأثیر قرار دهد. اگر نیاز به استفاده از عینک دارید، بهتر است از عینک‌های سبک و بدون تماس مستقیم با بینی استفاده کنید.

۶. انجام کارهای سنگین فیزیکی

از هر گونه کار یا فعالیت فیزیکی سنگین که می‌تواند به بینی فشار وارد کند، خودداری کنید. این کارها ممکن است باعث جابجایی استخوان‌ها و غضروف‌های بینی و ایجاد آسیب شود.

۷. استفاده از بخار یا گرما

استفاده از بخار، حمام داغ یا سونا باعث نرم شدن چسب‌های گچ و شل شدن آن می‌شود. همچنین گرمای زیاد ممکن است باعث افزایش تورم و التهاب بینی شود. بهتر است از این اقدامات تا زمان برداشتن گچ بینی خودداری کنید.

۸. تماس مستقیم با نور خورشید

بعد از جراحی بینی، پوست بینی حساس‌تر از قبل می‌شود و ممکن است نسبت به آفتاب واکنش شدیدی نشان دهد. قبل از برداشتن گچ، باید از قرار گرفتن مستقیم در معرض نور خورشید پرهیز کنید، زیرا ممکن است باعث تغییر رنگ پوست یا تشدید تورم شود.

۹. عطسه و خمیازه با دهان بسته

در صورتی که نیاز به عطسه دارید، باید این کار را با دهان باز انجام دهید تا فشار به بینی وارد نشود. خمیازه کشیدن با دهان بسته نیز ممکن است به بینی فشار وارد کند، بنابراین در صورت نیاز به خمیازه، سعی کنید دهان را باز نگه دارید.

۱۰. فین کردن

قبل از برداشتن گچ بینی، از فین کردن شدید یا وارد کردن هرگونه فشار به داخل بینی خودداری کنید. این کار می‌تواند به ساختارهای بینی آسیب بزند و خونریزی ایجاد کند. اگر نیاز به تمیز کردن بینی دارید، از اسپری‌های سالین یا محلول‌های شستشو استفاده کنید.

نتیجه‌گیری:

پس از برداشتن گچ بینی، مراقبت‌های ویژه‌ای لازم است تا به بهبودی کامل و دستیابی به نتایج مطلوب کمک شود. مراقبت‌های مناسب مانند اجتناب از فشار و ضربه به بینی، استفاده از چسب بینی، پرهیز از فعالیت‌های شدید و محافظت از بینی در برابر نور خورشید، باعث می‌شوند که شکل جدید بینی به بهترین نحو حفظ شود و تورم به‌سرعت کاهش یابد.

منبع: سایت دکتر علی بصام