به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، شبکه خبر در برنامه صف اول با آقای سیدحیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو وضعیت تامین دارو و تجهیزات پزشکی را بررسی کرده است.شرح این گفتگو:
مقدمه مجری: قرار است درباره سازمان غذا و دارو صحبت کنیم اقدامات و فعالیتهایی که به ویژه در این دو سال اخیر در این سازمان اتفاق افتاده سازمانی که یکی از مجموعههای تابعه وزارت بهداشت است و رئیس این سازمان هم مستقیما منصوب وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. از نظارت بر بازار دارویی و تجهیزات و ملزومات پزشکی گرفته تا صدور پروانه و مجوزهای بهداشتی برای کلیه شرکتها و موسسات ارائه دهنده خدمت در این حیطه از جمله وظایف سازمان غذا و دارو است و علاوه بر آن تعیین خط مشیها بر صادرات و واردات دارو، مواد آرایشی و بهداشتی و فرآوردههای مکمل و شیرخشک هم از جمله وظایف این سازمان است.
سوال: در بخش ابتدایی گفتگو درباره وضعیت ذخایر استراتژیک دارویی صحبت بکنیم به ویژه این که در آستانه آغاز به کار دولت چهاردهم هم هستیم الان وضعیت ذخایر دارویی به چه نحو است؟
محمدی: ما بر اساس آن چیزی که استانداردهای بین المللی معمولا اعلام میکنند، میبایست ذخایر پایدار بین سه تا شش ماه در کشورها باشد. ما عمده اقلام دارویی مان، تجهیزات پزشکی مان موجودی بالای ۶ ماه را دارد.
سوال: سه ماه که هیچ شش ماه را هم رد کردید؟
محمدی: بله، آنهایی که موجودی زیر سه ماه و به زیر یک ماه برسند وارد هشدار میشوند و آنهایی که زیر یک ماه هستند را کمبود تلقی میکنیم و بعنوان یک هشدار بحرانی گزارش میکنیم و میرویم وارد فاز این که مسیرهای دیگری را برای تامین شان به کار ببریم عمده محصولاتی که داریم ما حدود ۳ هزار و تقریبا ۷۰۰ کد ژنریک و حدود ۵ هزار و ۷۰۰ ایندکس (گروه کالایی) تجهیزات پزشکی داریم.
سوال: اینها را فارسی بفرمایید.
محمدی: گروه کالایی تجهیزات پزشکی و کد ژنریک هم که یعنی در واقع آن کد میخواهم شفافتر بگویم اگر آموکسی سیلین را ما یک کد ژنریک بگیریم ممکن است آموکسی سیلین ۲۵۰، آموکسی سیلین ۵۰۰ و با اشکال مختلفی داشته باشد که معمولا آن شکل دارویی یک کد ژنریک را به خودش اختصاص میدهد در شرکتهای مختلف آن زمان میشود آی آر سی یعنی کدهای مختلفی را میگیرند که ما معمولا آمار اقلام مان را بر اساس کد ژنریک در دارو و بر اساس ایندکس یا همان گروه کالایی در تجهیزات اعلام میکنیم عمده محصولات ما الحمدالله الان بالای شش ماه یک مقداری از آن بالای سه ماه و یک میزان کمی را که تحت عنوان کمبود تلقی میشود زیر یک ماه هستیم.
سوال: زیر یک ماه داریم؟
محمدی: بله
سوال: چه تعداد؟
محمدی: در حوزه دارو زیر صد قلم است که ما تحت عنوان کمبود اینها را گزارش میکنیم.
سوال: چه نوع داروهایی هستند بیشتر؟
محمدی: شاید اگر بخواهم بگویم طبقه بندی متفاوت داشته باشند یکسری داروها داروهای مربوط به دیابت هستند، بعضی از انسولینهای وارداتی هستند که به مشکل خوردند، یکسری از داروها داروهای ضد قارچ موضعی هستند که البته جایگزین هم دارند، ما اینها را حتی اگر جایگزین داشته باشند در لیست کمبودهایمان اعلام میکنیم ما اگر یک دارویی، یک دوز آن یا قدرت دارویی آن کمبود باشد و یک قدرت دیگر آن نباشد اگر قابل تبدیل نباشد در کمبودها اعلام میکنیم، چون ممکن است یک شکل دارویی قرص باشد یک شکل دارویی کپسول باشد و آن شکل کپسول قابل نصف شدن نباشد پس نمیتوانیم تبدیل کنیم فلذا آن را هم اعلام کمبود میکنیم.
سوال: به کجا اعلام کمبود میشود؟
محمدی: کمبودهای ما معمولا بین ما و دانشگاه علوم پزشکی مان است از چند مجرا ما معمولا کمبودهایمان را شناسایی میکنیم من در ادامه عرایضم بحث سامانه هایمان را خدمت شما خواهم گفت ولی آن چیزی که به دست ما میآید یکی از گزارشهای مردم است یکی از گزارشهای کمبود دانشگاههای علوم پزشکی ما که میشوند شاخههای کشوری ما، ما ۶۲ دانشگاه علوم پزشکی داریم که معاونتهای غذا و دارویی آنها کمبودهایی را که در سطح شهر یا استان شناسایی میکنند در سامانه کمبود ما گزارش میکنند، یک سامانه دیگر داریم به اسم سامانه رولینگ فورکس یا پیش بینی ما که شرکتهای تولید کننده اطلاعات عمومی را پر میکنند شرکت باید بگوید که چقدر دارویی نهایی یعنی محصول نهایی و چقدر ماده اولیه موجود دارد. بر اساس اطلاعاتی که از قبل در سامانه تکمیل شده به ما میگوید که موجودی این دارو مجموع شرکتهای تولید کننده بر اساس میزان ماده اولیه، میزان مواد بسته بندی و میزان محصول نهایی چقدر است اگر این به زیر سه ماه و زیر یک ماه برسد به ترتیب هشدار اولیه و هشدار بحرانی به ما میدهد که میآیند در لیست کمبود، این که در لیست کمبود میرود یک چیز داخلی بین خود ما و دانشگاههای ما است، یعنی میرویم تلاش میکنیم برای این که علت کمبود را شناسایی کنیم آن که بالای شش ماه دارد را ما کاری به آن نداریم.
سوال: مسئول تامین خودتان هستید؟
محمدی: تامین را که شرکتهای داروسازی انجام میدهند، ما دخالتی در تامین نداریم ما برنامه ریزی میکنیم.
سوال: منظورم از تولید نیست این که از این حالت خارج بشود از این فضای کمبود خارج بشود، پیگیری و مدیریت این موضوع با سازمان غذا و دارو است.
محمدی: بله، در حوزه دارو، تجهیزات پزشکی و شیرخشک و مکمل با ما هست، در حوزه فرآوردههای آرایشی و بهداشتی و خوراکی و آشامیدنی نظارت بر آن حوزه سلامتی و تنظیم گری اش با ما است حوزه تامین آن با وزارت صنعت معدن و تجارت است.
سوال: یک خبری در رسانهها داشتیم که ۳۰۰ قلم دارویی را گفتند که کمبود دارید شما اشاره کردید که زیر صد قلم دارید، ۳۰۰ قلم را باید بگوییم تکذیب میکنید.
محمدی: نمیدانم چه مرجعی اعلام کرده با توجه به این که اطلاعات مربوط به این در اختیار ما است یعنی اگر یک کسی بیاید یک خبری را در رابطه با حوزه داخل صدا و سیما بخواهد بگوید طبیعتا شما میگویید تنها مرجع این خبر خود صدا و سیما است بهتر است در خصوص کمبودها چه در حوزه دارو، چه در حوزه شیرخشک و چه در حوزه تجهیزات خبری که وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو اعلام میکنند معمولا آقای وزیر در برنامه هایشان اعلام میکنند، بنده اگر پرسیده شود اعلام میکنم و ما اشاره میکنیم به یک مستنداتی، یعنی همین استناداتی که عرض کردم خروجی سامانههای ما است کاملا قابل دفاع است من اگر دقیقا به شما تعداد آمار را بگویم آماری که امروز صبح استخراج شده را به شما میگویم آخر ماه آمار دقیق تری به ما میرسد من الان میتوانم آمار دقیق تیرماه را به شما بدهم، آمار دقیقتر مردادماه آخر مرداد حاصل میشود ولی الان میتوانم آمار حدودی مرداد را هم به شما بدهم که چه تعداد است هم در مورد دارو و هم در مورد شیرخشک و هم در مورد تجهیزات و این کاملا پویا است یعنی ما شیرخشک، چندماه قبل یکی از کارخانجات تولید شیرخشک ما یکی از خطوط باصطلاح اسپری درایینگ یعنی با حرارت شیر را تبدیل به پودر میکند، آن مسیر اسپری آن خراب شده بود، تقریبا مدت چند هفتهای تعطیل شد دو قلم شیرخشک که هر کدام یک دو سه دارد، اینها یک مدتی کمبود شد دوباره برگشت، این کاملا پویا است، بعضی از اقلامی هم که در کمبودهای ما هست اقلامی هست که ممکن است کمبود جهانی باشد یعنی ما نتوانیم کاری بکنیم.
سوال: الان در این کمبودهایی که هست این اتفاق افتاده؟
محمدی: بله ممکن است باشد.
سوال: و بر اساس آنچه که در بخش قبل اشاره کردید که در مدیریت برنامه ریزی که برای رفع کمبود با سازمان غذا و دارو است این کمتر از صد قلمی که اشاره کردید چه زمانی از این حالت خارج خواهد شد؟
محمدی: مرتب این دارد کم و زیاد میشود، یعنی یکسری اقلام ممکن است اضافه شود و یک وابستگیهایی هم دارد، ما در تامین دارو و تجهیزات مان و شیرخشک ماه دستگاههای دیگر هم دخیل هستند، بانک مرکزی در تامین ارز، امسال بانک مرکزی خیلی به ما کمک کرده در تامین ارز، مستمر، میدانید ارز اگر مستمر و ارز مرغوب باشد و به میزان کافی باشد ما مشکل نداریم همین موضوع در مورد نقدینگی است که یکی از چالشهای بزرگ امروز ما همین نقدینگی است که شما اگر از صنایع بپرسید واقعا صنایع دارو و تجهیزات و شیرخشک خیلی به ما انصافا کمک کردند بخشی از نقدینگی مورد نیاز ما، گردش نقدینگی مورد نیاز که به اصطلاح «کش فلو» مطرح میشود را صنایع ما دارند تامین میکنند انجمنهای ما دارند کمک میکنند به انحاء مختلف.
سوال: ما میخواهیم درمورد این نقدینگی بیشتر صحبت کنیم، وضعیت تولید در ابتدای امسال چگونه بوده است؟
محمدی: ما الان شرایط مان شرایط خوبی است اگر مقایسه بکنیم تعداد کمبودها را بعنوان یک شاخص.
سوال: جدای از کمبودها شرایط تولید چطور بوده؟ آماری بگویید.
محمدی: من اگر بخواهم آمار عددی به شما بگویم خیلی سخت است باید از روی سامانهها به شما بگویم چه تعداد دارو از چه جنسی از چه شکلی تولید شده ولی بهرحال ما حدودا در بخش دارو ۱۷ درصد تولیدمان نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش داشته که میتواند یکی از دلایل آن اصلاح سیاستهای ارزی باشد ما بهرحال هم اصلاح سیاست ارزی را در سالهای گذشته داشتیم هم راهنماهای بالینی یا «گاید لاینها» را داشتیم که اینها باعث میشود که اصلاح الگوی مصرف اتفاق بیفتد، یک بخشی از آن هم ممکن است به دلایلی مثل مشکل نقدینگی باشد، مشکل حقوق گمرکی باشد که نتوانند ترخیص کنند.
ما در رابطه با اقداماتی که انجام شده، در مورد نقدینگی باید مفصلتر خدمت شما عرض کنم ولی ما شرایط نقدینگی مان با توجه به اصلاح سیاستهای ارزی یک مقداری نسبت به شاید چند ماه قبل یک مقدار حادتر شده و این نیاز دارد به حمایتهای ویژهای خود آقای رئیس جمهور در این قضیه ورود کردند پرداخت مربوط به شرکتها …
سوال: چقدر زمان میبرد این اعتبار تسریع پیدا کند؟
محمدی: چند تا نکته یکی بحث مربوط به پرداخت مطالبات سازمانهای بیمه گر است ما باید سازمان برنامه و بودجه اول زنجیره پرداخت کاملی را به سازمانهای بیمه گر داشته باشد، الان سازمانهای بیمه گر ما مطالبات دانشگاه علوم پزشکی را هنوز برای سال گذشته تسویه نکردند یعنی ما هنوز ۴۰۲ را هم بدهکارند آنها هم باید بخشی را پرداخت کنند که اینها عدد و ارقامی که میگیرند دانشگاهها، آن زمان بدهند به شرکتهای دارویی.
سوال: مطالبه چقدر است؟ عدد دارید؟
محمدی: بله، حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان آخرین آماری که ما داریم تا پایان تیرماه بدهی مراکز درمانی ما به شرکتهای پخش دارو است، حدود ۱۰ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان بدهی ما به شرکتهای تجهیزات پزشکی است که ما باید اعتبارات را، البته این پویاست یعنی به محض این که پول به دانشگاهها و بیمارستانها میآید این را پرداخت میکنند و کاهش پیدا میکند منتها نیاز به یک حمایت ویژه دارد این که این عدد اصلاح بشود کم بشود و پرداخت بشود نیاز به تسهیلات هست، نیاز به حمایتهای مالی هست، نیاز به تسریع در پرداخت مطالبات از سوی سازمانهای بیمه گر هست.
سوال: چندماه بیمهها تاخیر دارند؟
محمدی: متفاوت هستند، سازمان تامین اجتماعی یک مقداری بیشتر است که البته اخیرا اعتباراتی را اواخر دولت قبل پرداخت شد، برای این که پرداخت بکنند، بخشی از آن را پرداخت کردند بخشی از آن را باید دانشگاههای ما به شرکتهای دارو و تجهیزات پرداخت کنند ولی بهرحال نمیشود زمان مشخصی را برای آن مشخص کرد، الان این عدد حدود ۱۵ همت د رحوزه دارو و حدود ۱۰ و ۶۰۰ در حوزه تجهیزات است نیاز به یک نگاه ویژه است یعنی اگر ما بتوانیم یک عدد ۱۰ الی ۱۵ هزار میلیارد تومانی را تزریق بکنیم مستقیم به شرکتها یعنی این زنجیره را ما به جای این که پله به پله انجام بدهیم معمولا در طول این زنجیره اولویتهای دیگری ممکن است باشد این سرمایه هدر برود، بهتر است که سازمان برنامه و بودجه یا خزانه کشور مستقیم اعتبار به حساب شرکتهای دارویی و شرکتهای تجهیزات پزشکی و تولید کنندههای شیرخشک برسد این دیگر یعنی قطعی شده به نظر من با ۱۰ الی ۱۵ هزار میلیارد تومان مشکل برای مدتها حل و مرتفع میشود.
سوال: این مطالباتی که اشاره کردید چقدر سهم دارویاری بوده چقدر سهم بیمهای؟
محمدی: ما الان تقریبا مطالبات مان اگر بخواهیم حدودی بگویم، چون عرض کردم مرتب تغییر میکند، در حوزه مطالبات ما از سازمانهای بیمه گر حدود ۸ هزار میلیارد تومان است و بعد در حوزه دارویار حدود ۴ هزار میلیارد تومان است که این مرتب اضافه میشود یعنی ما اگر اسنادمان کامل بشود تقریبا ماهی ۵ هزار میلیارد مطالبات در حوزه دارویار داریم که باید سازمان برنامه و بودجه به سازمان هدفمندی پرداخت کند و هدفمندی به مراکز درمانی، در بخش سازمانهای بیمه گر هم این عدد بخشی از آن مربوط به تامین اجتماعی است و بخشی از آن مربوط به بیمه سلامت است و بخشی از آن مربوط به نیروهای مسلح است که بیشترین سهم مربوط به تامین اجتماعی است، از این عددی که عرض کردم خدمت شما حدود ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان آن مربوط به تامین اجتماعی است.
سوال: برگردم به سوال ابتدایی این بخش با توجه به توضیحاتی در این بخش دادید، این تخصیص اعتباری که صورت گرفته دستور ویژهای که آقای رئیس جمهور دادند چقدر زمان میبرد این فرآیند مسیر خودش را طی کند و مطالبات پرداخت شود؟
محمدی: ما زمانی که اعلام شد بهرحال اول دولت بود گزارشهایی خدمت اقای رئیس جمهور رفت، ایشان دستور دادند رئیس کل محترم بانک مرکزی جلسهای را هفته گذشته گذاشتند با حضور انجمنها و سندیکاهای دارو که از نزدیک خواسته هایشان را مجموعههای بزرگ دارویی کشور حضور پیدا کردند، انتقادات شان را مطرح کردند، مشکلات شان را گفتند جمع بندی بر این شد که ۵۰ هزار میلیارد تومان خط اعتباری در قالب تسهیلات ریالی به شرکتها اعطا بشود، من مکاتبهای را کردم خدمت آقای دکتر فرزین لیست شرکتها را اعلام کردیم هم شرکتهای دارویی هم شرکتهای تجهیزات پزشکی و هم شرکتهای تولید کننده شیرخشک نوزادان، بانک مرکزی بلافاصله ابلاغ کرد این بخشنامه را به بانکهای عامل که این همه بانکها نیستند، یک تعداد بانک هستند فکر میکنم ۱۰-۱۵ تا بانک هستند که اینها باید این تسهیلات را بدهند شرکتهای ما و این شرکتهایی که ما معرفی کردیم که عمدتا با این بانکها کار میکردند به این بانکهای عامل باید مراجعه کنند، به شرط این که تضامین لازم را داشته باشند، یک شرکت باید یکسری حداقلهایی را داشته باشد که بتواند در نظام بانکداری بتواند تسهیلات بگیرد، اگر این مشکلات نداشته باشد من فکر میکنم زود به آنها پرداخت کنند انشاالله، چون همین اخیرا شروع شده است.
سوال: درباره نقدینگی نکتهای مانده؟
محمدی: مهمترین چالشی که امروز صنایع دارویی ما، صنایع تجهیزات پزشکی ما با آن روبرو هستند بحث نقدینگی هست نیاز به این است که واقعا بحثهایی که مطرح شده راهکارها مشخص است و اعلام شده یکی تسهیلات ارزی است که معاونت ارزی بانک مرکزی قول مساعدی دادند و شروع به همکاری کردند تسهیلات ریالی است که باید بانکهای عامل کمک کنند یک مقدار نیاز به این دارد که شبکه بانکی ما کمک کند ما اگر بخواهیم سختگیری خیلی زیادی داشته باشیم اینها نمیتوانند، صنایع دارویی ما صنایع ما در حوزه سلامت، تجهیزات پزشکی، شیرخشک و اینها یک مقداری شکننده هستند باید به اینها کمک کرد نمیشود اینها را مثل صنایعی که در حوزههای غیر سلامت، شاید سالیان سال چندین دهه و خیلی بیشتر شاید سبقه دارند و توان خوبی دارند مقایسه کنیم شرکتهایی هستند که باید به آنها کمک کرد قطعا اگر کمک کنند ما در حوزه دارو و تجهیزات واقعا در منطقه سرآمد هستیم حرفهای زیادی برای گفتن داریم که من خدمت شما خواهم گفت.
سوال: یک پرانتز کوچک باز کنیم این زنجیره تامین و توزیع دارو به چه معنا است بعد بپردازیم به این که چه اقدامات اصلاحی داشتید که دارو از از این زنجیره خارج نشود.
محمدی: ما چندین سال قبل هیچ اطلاعاتی در حوزه دارو، تجهیزات، خوراکی آشامیدنی، آرایشی بهداشتی، داروهای سنتی، گیاهی نداشتیم، هیچ اطلاعاتی نبود ما یک تاریکخانهای داشتیم که هیچی نمیدانستیم چقدر ارز میگیریم، چقدر میدهیم، چقدر تولید داخل داریم، الحمدالله با همتی که صنایع ما با همتی که همکاران ما، همکاران متخصصین حوزه فناوری اطلاعات داشتند و یک اقدامات خیلی خوب جهادی در چند سال قبل انجام شد ابرسامانه تیتک راه اندازی شد، شما الان در سامانه تیتک از ابتدای زنجیره تا انتهای زنجیره را میتوانید رصد کنید به شرطی که شناسه گذاری شود یعنی اگر شما امروز بخواهید ببینید که این تجهیزات پزشکی که ما داریم میگیریم در چه مراکز درمانی رفته؟ چه تعدادوارد شده؟ شناسه گذاری شده، وارد کدام مرکز درمانی شده؟ در مرکز درمانی چطور توزیع شده و خیلی از اینها حتی ثبت میشود که به نام چه مریضی ما الان شیرخشک را به شما دقیقا میگوییم در این داشبوردمان که در کدام مناطق بیشتر چه شیرخشکی مصرف شده، کدام پزشکان بیشتر شیرخشک مینویسند کدام والدینی برای بچه شان شیرخشک بیشتری مصرف کردند یعنی با آن کد ملی نوزاد چقدر شیرخشک مصرف شده از چه نام تجاری، کاملا اینها قابل رصد است این شفافیتی که امروز در سطح سامانه تیتک بوجود آمده یک نعمت بزرگی است که منجر شده به یکسری داشبوردها، ما امروز با یک چشم باز داریم برنامه ریزی میکنیم، بعضا قدیمها اگر شما میشنیدید که ما حجم انبوهی از داروهایی که مجاز تولید میکردیم یا وارد میکردیم امحا میشد، به دلیل این که بدون برنامه ریزی تولید میشد نمیدانستند چقدر مصرف شده نمیدانستند کجای کشور بیشتر مصرف شده و کجا کمتر مصرف شده، یک مقداری آمارنامههای دستی بود که این اطلاعات را در آن ثبت میکردند.
سوال: با وجود چنین سامانهای چطور دارو از زنجیره تولید و توزیع خارج میشود؟
محمدی: اعتقاد من این است که علت خروج از زنجیره اختلاف قیمت است، چون ما واقعا در حوزه دارو، شیرخشک و تجهیزات شفافیت خیلی بالایی داریم چه باعث میشود با وجود این شفافیت خارج بشود، تخلفاتی که ممکن است اعضای زنجیره بکنند در حوزه تولید، توزیع، عرضه، یعنی تولید کننده ما، کارخانجات مان ممکن است یکی از کارمندهایش تخلف کند از کارخانه بیرون بدهد، ممکن است این اتفاق بیفتد طبیعی است ما که ۲۴ ساعته در کارخانه حضور نداریم و مبنا را هم بر صحت و درستی آن مجموعهها میگذاریم، معمولا هم محدود است این موضوع و زیاد نیست، در شرکت توزیع هم ممکن است این اتفاق بیفتد در داروخانهای که عرضه میکند اینها هست، البته اینها شناسایی میکنند عزیزان مان در پلیس فتا این داروخانهها را ما برخورد میکنیم، بستر قانونی ما بد نیست البته که بازدارنده نیست ما قوانین مان بازدارنده نیست خیلی داریم تلاش میکنیم قانون تعزیرات حکومتی اصلاحیه اش دارد میرود، قانون مقررات امور پزشکی ما برای سال ۱۳۳۴ است چندین بار تلاش کردیم این را بروزرسانی کنیم خیلی سخت است بروزرسانی قوانین، ولی بهرحال میخواهم بگویم آن جایی که وظیفه ما است این شناسایی دارد انجام میشود اطلاعات خیلی خوبی داریم، اما این چیزهایی که از زنجیره خارج میشود یک بخشی از آن مربوط به اختلاف نرخ ارز است، بهرحال نرخ ارز ما در بازار رسمی یک قیمت است، ارزی که ما داریم میدهیم ما الان تجهیزات ارز ۴۲۰۰ تومانی میدهیم اختلاف آن با ارز بیشتر از ده برابر اختلاف دارد یعنی ما اگر یک قوطی شیرخشک را اگر بخواهم به شما بگویم که شیرخشک خیلی ساده است در کشورهای همسایه با مبلغ خیلی بالایی دارد فروخته میشود در کشور ما با قیمت حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان دارد فروخته میشود، انگیزه خروج از زنجیره هست برای این، زمانی خیال شما راحت میشود که علیرغم نظامهای کنترلی از زنجیره خارج میشود که نرخی که دارید میفروشید هم به یک نرخ واقعی باشد ولی آن موقع باید از مصرف کننده حمایت کنید یعنی باید نظام حمایتی ما از مصرف کننده به نحوی باشد که پرداخت از جیب مصرف کننده تغییری نکند به آن شرط است که ما میتوانیم بگوییم که قیمتها به قیمت واقعی باشد، مثلا با نرخ ترجیحی مثلا ۴۲۰۰ نباشد ولی حمایت کنیم یعنی مصرف کننده ما به شرطی که احراز هویت بشود که چه مصرف کنندهای، چه محصولی دارویی یا تجهیزاتی را یا شیرخشکی را میخواهد مصرف کند آن زمان است که ما میتوانیم راحت کنترل کنیم میزان ارزی را که داریم.
سوال: علاوه بر موضوع ارز در بخش ابتدایی برنامه در مورد کمبودها صحبت کردیم، کمبود چقدر تاثیر میگذارد بر خارج شدن از زنجیره تولید و توزیع؟
محمدی: ما متاسفانه اگر یک موضوعی را، یک دارویی را اعلام کمبود کنیم، اگر این اعلام کمبود عمومی بشود معمولا تجربهای که به دست ما آمده بین دو تا سه برابر تخمینی که ما برای مصرف ماهیانه این داریم باید در بازار تزریق کنیم تا این کمبود رفع شود یعنی شما وقتی اعلام میکنید یک انسولین کمبود است اگر مصرف آن در ماه یک میلیون عدد باشد شما بایستی سه میلیون عدد به بازار تزریق کنید، چرا؟ چون یک عطشی ایجاد میشود، چون نگرانی کمبود در مصرف کنندهها باعث میشود که بروند داروخانه بگوید آقا من شنیدم کمبود است به من سهمیه بیشتری بده اگر مقدور است، معمولا با بیمه که یک سقفی دارد، پزشکان ما هم که معمولا ..
سوال: الان در انسولین ما کمبود داریم؟
محمدی:نه، یکی از قلمهای انسولین که وارداتی هست کمبود است که نمونه تولید داخل آن البته هست ولی میخواهم بگویم که وقتی اعلام میکنید کمبود است، مثلا وارفارین یک مدت اصلا دیگر از فارماکو یک مقدار آن خارج میشد، چون خیلی از نمونههای داروهای ضد انعقاد خون جدید اضافه شده بود وارفارین داشت خارج میشد رسیده بود مصرف آن در ماه به سه میلیون، دو و نیم میلیون، یک دفعه در اواخل سال گذشته اعلام شد این کمبود است ما ماهی تا ده میلیون توزیع کردیم ولی کفاف نمیداد، خیلی عجیب بود.
سوال: یک نگرانی ایجاد میکرد بلافاصله …
محمدی: دقیقا، مردم جمع آوری میکنند و متاسفانه تاریخ میگذرانند، یعنی اینها که جمع میشود ما معمولا اعلام میکنیم وقتی که شما به مشکل کمبود میخورید اتفاقا سعی کنید کمتر بگیرید در حد نیازتان، ما نمیگوییم خدایی نکرده نیاز را سرکوب کنند نه، به اندازه نیاز بگیرند ولی من این خروجی را از داروخانهها گرفتم که وقتی یک چیزی کمبود میشود بلافاصله هجوم بعضی از افراد از نگرانی شان به داروخانهها بیشتر میشود.
سوال: و شرایط نظارتی شما را سخت میکند.
محمدی: اصلا دارویی که از زنجیره خارج میشود از نظر ما دیگر سلامت ندارد، برای مردم واقعا امکان امنیت مصرف ندارد، ریسک آن بالا میرود این که آیا دمای نگهداری آن کنترل شده؟ اگر یخچالی است از یخچال خارج بشود دارو آسیب میبیند اگر داروهای پروتئینی باشند خیلی از داروها واقعا شرایط خاصی دارند، به همین دلیل است که ما میگوییم اگر دارویی از داروخانه خارج شد برگشت آن به داروخانه خیلی به مصلحت نیست.
سوال: یک موضوع دیگر در بخش قبلی اشاره کردید درباره ارز و تفاوت قیمت ارز که یکسری اقدامات باید بگوییم بنیادین در دو سال اخیر آغاز شد و دنبال شد، چه برنامهای برای ادامه سیاست وجود دارد یعنی چه کردید و به کجا رسیدید و برای این که نتیجه مثبت داشته باشد و به سرانجام نهایی برسد باید چه کرد؟
محمدی: ما مطابق قانون بودجه سال ۴۰۱ بعد از این که کالاهای اساسی اصلاح سیاستهای ارزی شدند داروهای تولید داخل را در گام اول اصلاح کردیم، در گام دوم داروهای وارداتی، سال ۴۰۲ شیرخشک رگولار و رژیمی ما مشمول اصلاح سیاست ارزی شد این که میگویم اصلاح سیاست ارزی یعنی از ۴۲۰۰ تومانی به ۲۸ و ۵۰۰ ولی ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی خودش ارز ترجیحی است الان اگر بخواهم این را به تالار ارز حدود چهل و دو سه هزار تومان ببریم افزایش قیمت دارد که الان این را به مصلحت نمیدانیم ولی در حوزه تجهیزات ما خیلی کندتر مسیر را شروع کردیم از سال تقریبا هزار و چهارصد و یک بخشی شروع شد و هزار چهارصد و دو ادامه پیدا کرد الان ما در حوزه تجهیزات امسال چهارصد میلیون دلار ارز چهار دویست تومانی هزینه کردیم و دویست میلیون دلار سهمیه داریم فعلاً برای این کار یک مقداری با احتیاط باید انجام بدهیم به دلیل اینکه در بازه تغییر دولت قرار گرفتیم لازم هست که مسئول جدید بیاید در این موضوع تعیین تکلیف کنند سیاستگذاری کنند به هر حال باید ببینیم نظرشان در رابطه این قضیه چی هست با تصمیمی که عزیزان میگیرند انشاءالله بتوانیم در حوزه تجهیزات هم تصمیم نهایی را بگیریم که به نفع مردم باشد.
سوال: با این سیاست که دنبال شد و روندی که توضیح دادید در دو سال اخیر به ویژه چه قدر میشود به سیاست دارویی امیدوار بود در صادرات دارویی؟
محمدی: ببینید ما در صادرات دارو هر چه به سمت ارز غیر ترجیحی برویم صادرات مان بیشتر است.
سوال: چه قدر داشتیم؟
محمدی: ببینید ما سال هزار و چهارصد الحمدالله به بیشترین میزان خودش حدود صد و پنجاه میلیون دلار بیش از صد و پنجاه میلیون دلار رسید مطابق آمارهایی که ما داشتیم.
سوال: سال چهارصد و یک چطور؟
محمدی: حدود شصت میلیون دلار بود.
سوال: تقریبا دو و نیم برابر.
محمدی: البته این عددی که من خدمت شما عرض میکنم عدد رسمی ما هست، صادرات غیر رسمی ما بیشتر از این هست ما اطلاعات آماری که میگیریم از همسایگانی که باهاشون در نشستهای بینالمللی هستیم معمولاً کشورهای همسایه میزان واردات شان را بیشتر از عددی که ما در صادرات مان میگوییم بیان میکنند و این آمار هم البته در سازمان توسعه تجارت گمرک، آمارها یک مقداری با هم تفاوت دارد ولی حدوداً میانگین را ما حساب کنیم صد و پنجاه … و مجموع دارو و مواد اولیه و محصولات بیولوژیک صادراتی ما است.
سوال: در این بخش صحبتی دارید؟
محمدی: نه من فقط میخواستم واقعاً دعوت کنم از همه ذینفعان مان ما امروز این بحثی که در مورد تی تک فرمودید را من شاید نتوانستم کامل عرض بکنم واقعاً تحول خیلی بزرگی اتفاق افتاد امروز خوشحالیم واقعاً که شفافیت به این حد الحمدالله رسیده من خودم، چون سالیان گذشته بودم و میدیدم که واقعاً هیچ اطلاعات دقیق نداشتیم واقعاً اگر شما میپرسیدید ما چه قدر ارز دادیم چه قدر به تفکیک دارو تجهیزات به ما بگویید وضعیت کمبودها را به ما بگویید چه جوری شناسایی میکنید چه جوری پیش بینی میکنید چه جور پیشگیری میکنید اینها واقعاً سخت بود امروز الحمد الله ما نه تنها این اطلاعات در اختیار خودمان هست این اطلاعات را برای مردم گذاشتیم یعنی ما همه داشبوردهایی که امکان نشر عمومی را داشته در یک سامانهای به اسم PUBLIC بی آی. اف تی ای. GOV. IR برای عموم گذاشتیم با همان نام کاربری و کلمه عبوری که زیرش هست مردم ذینفعان ما شرکتهای تولیدکننده وارد کننده میتوانند بروند خود عزیزان ما در حوزه خبر میتوانند بروند ببینند از وضعیت آمار نامههای ما، آمارهای نامههای داروها، آمار نامههای تجهیزات و سایر اطلاعات مرتبط با تولید و واردات و صادرات و میتوانند کامل در این اطلاعات ببینند و بهره برداری کنند.
سوال: شرکتها میتوانند در این عرصه هدایت بازار به تأثیر منفی بر بازار داشته باشند؟
محمدی: ببینید ما از آن بعد نگاه نمیکنیم ما از جهت اینکه دسترسی به اطلاعات میتواند کمک بکند به شرکتها برای برنامهریزی به این سمت میرویم بله خوب شرکتها آن بعد اقتصادیاش را نگاه میکنند که کدام محصولات برایشان بهصرفهتر است تولیدش ولی ما در نگاه حاکمیتی اقلامی که حتی متقاضی نداشته باشد را باید تأمین کنیم اگر در تولید متقاضی داشت قطعاً اولویت با تولید است اگر نداشت از حوزه واردات تأمین میکنیم.
سوال: چطور در این زمینه مراقبت خواهید داشت که احیانا سواستفادهای نشود؟
محمدی: ما بر مبنای همین اطلاعاتی که در اختیار مجموعه ذینفعان مان قرار میدهیم اطلاعات که میگیریم داشبوردهایی که میگیریم به ما نشان میدهد که وضعیت به چه صورت است مهم نیست برایمان که اطلاعات به چه نحوی استفاده شود ولی خروجی این اطلاعات به ما کمبودها و موجودیها را نشان میدهد اگر محصولی موجودی اش خیلی بالا باشد ما برای سال بعد پیش بینی میکنیم دیگر تولید یا وارداتش کم شود یعنی به هر حال مدیریت میکنیم ، چون کلان میبینیم میتوانیم در واقع بهتر مدیریت کنیم و این اطلاعات را در اختیار شرکتها قرار میدهیم شرکتها عمدتاً به آن اطلاعاتی که عمومی هست و حاکمیتی نیست را در اختیار دارند.
سوال: بپردازیم به آییننامه دارو به درب منازل ابلاغ آییننامه را داشتیم در ماههای قبل و سکوهای اینترنتی چه قدر اتفاق افتاده چه قدر اجرایی شده این موضوع؟
محمدی: ببینید ما قبلاً این آییننامهای داشتیم که خود وزارت بهداشت اقدام کند به این کار یعنی سامانهای که درخود وزارت بهداشت طراحی شده بود و خوب وزارت محترم ارتباطات درخواست کردند که این موضوع در اختیار همه پلتفرمها قراره بگیرد ما به اصل موضوع انتقاد داشتیم.
سوال: انتقاد به چه چیزی؟
محمدی: این که همه پلتفرمها به اطلاعات سلامت دسترسی داشته باشند و به دلیل اینکه ممکن است این اطلاعات نشرش آسیب زننده باشد هنوز ما به یقین نرسیدیم.
سوال: اطلاعات دارویی کل کشور یا اطلاعات دارویی بیماران؟
محمدی: نه بیماران، ببینید شما دیدید در دورههای مختلف متأسفانه اطلاعات غیر دارویی بیماران منتشر شد دیگر، اتفاقاتی افتاد هک کردهاند منتشر شد و این نگرانکننده شد برای ما.
سوال: زمانی که قانون ابلاغ شد این تصویب شد و آییننامه ابلاغ شد آیا این موارد دیده نشده بود؟
محمدی: ببینید آییننامه که ابلاغ شد نقصهایی داشت رویش که باعث شد که دستگاه نظارتی به ما تذکر بدهند مکاتباتی شد.
سوال: نسبت به آییننامه؟
محمدی: بله نسبت به آییننامه که به هر حال چه اقدامی شده اگر کسی تخلف کرد ما گفتیم نکن، اگر تخلفی کرد چه برخوردی میکنید؟ آن پلتفرمهای که قبلاً اتفاق برایشان افتاده چه برخوردی شده جلسات مختلفی برگزار شد در کمیسیونهای مجلس محترم شورای اسلامی در دستگاههای نظارتی، سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات بازرسی ویژه ریاست جمهوری نگران بودند از اینکه این اطلاعات…
سوال: یعنی دستگاه نظارتی به آییننامهای که شما تدوین کرده بودید ایراد گرفت بود؟
محمدی: بخشی از جاهایش و این که چه جوری صیانت میشود از اطلاعات دارویی مردم، اطلاعات سلامت مردم.
سوال: الان ابلاغ شد آیین نامه؟
محمدی: نه ببینید ما آییننامه قبلی را که داریم اجرایی میکنیم ما ضابطهای قرار بود بنویسیم ضابطه فنی بنویسیم ضابطه فنی را الان نوشتیم ابلاغ کردیم و در شرف ابلاغ است الان.
سوال: آن ایراداتی که گرفته بودند رفع شد؟
محمدی: بله، همزمان ایرادات فنی که گرفته شده بود را پیشنهاد کردیم که احصا شود، این آییننامه به امضای دو وزیر رسیده وزیر محترم ارتباطات، وزیر بهداشت و میبایست هر دو بزرگوار تأیید کنند که ما این اصلاحیه را انجام بدهیم هم برای اینکه وقت را از دست ندهیم.
سوال: هنوز مسیرش طی نشده است؟
محمدی: پیشنهاد شده یک مقدار توی این بحث تغییرات اتفاق افتاد ولی ما آن آییننامه قبلی را با وجود اشکالاتی که داشت در حال اجرایی کردنش هستیم تا زمانی که اصلاحیه بیاید، چون نمیتوانستیم کار را متوقف کنیم پیشنهادها را دادیم یک مقداری ایجاد زیرساختها زمان بر شد.
سوال:در سکوهای اینترنتی الان داروها دارد عرضه میشود؟
محمدی: نه نه ببینید ما این را ..
سوال: چه میزان از آیین نامه دارد اجرا میشود؟ درصدی بگویید؟
محمدی: بخش مربوط به ضوابط فنی این آییننامه را باید وزارت بهداشت ابلاغ میکرد، برای ضوابط فنی که نوشتیم یک سری الزامات داشتیم که این الزامات را با زیر ساختهایی که داشتیم باید تطابق میدادیم این را انجام دادیم فکر میکنم نهایی شده با یک سری از این اپراتورها نشستیم جلساتی گذاشتیم که بر اساس قانونی که داریم اپراتورها هم میتوانند این را انجام بدهند اپراتورهایی که بررسی بکنیم از نظر زیرساختی در حدی باشد که اطلاعات خارج نشود، تأییدیه مجموعه افتا را داشته باشند که آن باگ اطلاعات که نگرانی دستگاهها بود رفع شود، یعنی ما همزمان دنبال اصلاح آییننامه هستیم همزمان هم داریم مجموعههایی که زیرساختی دارند را ارزیابی میکنیم، پیشبینی من این بود که در مردادماه شروع بشود یکی دوتا مشکل فنی به وجود آمد که امید دارم …
سوال: با همین شرایط فعلی ….؟
محمدی: فعلاً محدود پیش برویم تا انشاءالله اشکالات را رفع کنیم.
سوال: خود سازمان غذا دارو این زیرساخت فنی را دارد یا نه الزاماً باید برون سپاری اتفاق بیفتد؟
محمدی:نه ما اتفاقاً پیشنهاد مان این بود که خود ما این کار را انجام بدهیم.
سوال: دارید زیرساخت فنی اش را؟
محمدی: بله زیرساخت فنی اش را میتوانیم پیاده سازی بکنیم.
سوال: کی ایجاد می شود؟
محمدی: ایجاد شده بود دیگر منتها، چون مخالفت شد که این میتواند نوعی انحصار باشد عرض کردم، چون اطلاعات، یک اختلافی بود بعضیها میگفتند اطلاعات حاکمیتی نیست بگذارید دیگران انجام بدهند خیلی از به ویژه دستگاههای نظارتی نظرشان این بود که اطلاعات حاکمیتی است شما فقط بخش مربوط به حمل دارو درب منزل را بدهید به پلتفرمها انجام بدهند ما با این تکه اش موافق بودیم ولی باید آییننامه اصلاح بشود یعنی ما فقط بخش مربوط به حمل دارو را انجام بدهیم اطلاعات مردم بیاید در یک سامانهی ملی و حاکمیتی.
سوال: الان با اصلاح آیین نامه قرار است این اتفاق بیفتد یعنی در زیر ساختی که متعلق به سازمان غذا و دارو هست؟
محمدی: متعلق به دولت است حالا یا سازمان غذا و دارو و یا وزارت بهداشت.
سوال: قاعدتاً سازمان غذا و دارو میشود یا مجموعه وزارت بهداشت؟ آییننامه که اصلاح بشود مجموعه این زیرساخت و این سامانه ذیل وزارت بهداشت تعریف میشود، ارائه داروها و درخواستهایی که مردم و بیماران دارند؟
محمدی: در این پلتفرمها انجام میشود.
سوال: صرفاً توزیع آنها هست دیگر یعنی یک بستهای را حالا این میتواند یک برنامه سکوی اینترنتی انجام میدهید میتواند شرکت پست انجام بدهد؟
محمدی: داروخانه خودش میتواند انجام دهد البته اسم آییننامه هم همین هست حمل دارو در قالب پلتفرمها و سکوهای اینترنتی هست اسم آییننامه همین…
سوال:یعنی دستگاه نظارتی شما را ملزم به این مدل و روش کرده؟
محمدی: بله.
سوال:فکر میکنید که نهایتاً کی این اتفاق بیفتد؟
محمدی: اگر اصلاحیه را انجام بدهند این زیرساخت آماده است ما البته با آن زیرساختی هم که عرض کردم همه پلتفرمها بیایند این را داریم آماده سازی میکنیم برای که زمانبر شود، چون واقعا اجرای این زیرساختها ممکن است زمانبر باشد و یک مقداری تغییرات ممکن است این زمان را بیشتر کند، لذا ما زمانی شروع کردیم با چند تا از مجموعههایی که تجربه خوبی داشتند در این حوزه گفتیم زیر ساختارها اجرا بکنند، آمادهسازی بکنند انشاءالله این ضابطه فنی که ابلاغ میشود بر اساس آن مجموعههایی که توانمند باشند را به شرطی که دستگاههای نظارتی این روش ما را بپذیرند میدهیم اگر نپذیرند اصلاح نامه را انشاءالله دارند کلید میزنیم یکی از این دو روش.
سوال: یعنی مسیر اجرایی هموار هست خلأ قانونی یا اصلاح آیین نامه که باید اتفاق بیفتد انجام بشود سریع در محل اجرا قرار میگیرد؟
یک بخشنامه منتشر شده که به غیر داروسازان هم اجازه تأسیس داروخانه میدهد ولی آییننامه ظاهراً این مشکل را حل نکرده اولاً خیلی کوتاه بفرمایید که غیر داروساز یعنی چه کسی یعنی چه کسانی یعنی من الان میتوانم بیایم درخواست مجوز بدهم و داروخانه تأسیس کنم؟
محمدی: من یک سؤال از شما بکنم اجازه دارم در حیطه تخصصی خودتان بپرسم اگر کسی بخواهد بیاید یک شبکه تلویزیونی بزند اگر کسی بخواهد بیاید مثلاً کار تخصصی در حوزه شما بکند الان من بیایم شبکه تلویزیونی بزنم شما میپذیرید و یا الزاماتی دارید؟
سوال:شبکه تلویزیونی که میدانید کلاً در کشور ما الزامات خودش را دارد بروید مثلاً سراغ مثلاً روزنامه هفته نامه یا خبرگزاری که راحتتر میتوانیم به این پاسخ بدهیم.
من سوالم همین است؟
محمدی: میخواهم به شما بگویم ببینید چیزی که برداشت شده از این ما خیلی سال است از سال هزار و صد و سی و چهار آییننامه داروخانهها هست قانون هزار و سیصد و سی و چهار علی رغم اینکه خیلی ساله بازبینی نشده ولی باز قانون مترقی بوده الزام تشکیل موسسات پزشکی را صلاحیتش را در اختیار وزارت بهداشت گذاشتند صلاحیت یعنی چی؟ یعنی ببینم فردی کی میخواهد آنجا تأسیس بکند موسسه پزشکی را چه داروخونه چه مطب چه کلینیک، چه آزمایشگاه باید صاحب یک صلاحیتی باشد.
سوال: نمیشود سرمایه گذار باشد؟
محمدی: ببینید میخواهم همین را به شما بگویم قانونگذار گفته تأسیس، یعنی اگر که قانونگذار این را میدید من دارم بحث قانونی را به شما میگویم ممکن است فردا شما بگویید چرا یکی میخواهد بیاید سرمایهگذاری بکند فرض بفرمایید حالا فرمودید که خبرگزاری.
سوال: نه همین تاسیس داروخانه؟
محمدی: دیگر نمیگویند مؤسس خبرگزاری میگویند سرمایهگذار الان در داروخانهها خیلی سرمایهگذارند ولی مؤسس نیستند موسس در قانون تعریف دارد اگر قانون اصلاح بشود برای سرمایهگذار یک جایگاهی تعریف کنند بگویند آقا سرمایهگذاری هر کسی …؟
سوال: سرمایهگذار در کنار مسئول فنی نمیتواند تاسیس کند؟ این بخش نامه چه میگوید؟
محمدی: ببینید چیزی که ما داشتیم قبلاً آییننامه داروخانهها میگفت افرادی که میخواهند داروخانه تأسیس کنند یک سری صلاحیتها داشتند صلاحیتها را چه کسی میگوید؟ وزارت بهداشت. چرا؟ چون بر اساس قانون براساس قانون تشکیل وزارت بهداشت، بر اساس سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت تولیت نظام سلامت با وزارت بهداشت است تولیت یعنی چیز جامع یعنی وزارت بهداشت متولی سلامتند وزارت بهداشت تعیین میکند که در حوزه سلامت .. حالا میخواهم بگویم اخص یعنی در حوزه وزارت بهداشت سؤال اول من عمومی بود که خبرگزاری شبکه تلویزیونی یک چیز عمومی تری هست که شما فرمودید الزاماتی دارد میخواهم بگویم داروخانه چیست یک مؤسسه پزشکی است چرا نباید اقداماتی داشته باشد مؤسسهای که میخواهد با سلامت مردم طرف باشد چرا هر کسی باید بتواند این را تأسیس بکند حالا این یک بحث است.
سوال: آن نظریهای که دیوان عدالت اداری داده؟
محمدی: دیوان عدالت اداری به عنوان یک دستگاه قانونی به عنوان یک مجموعه صاحب صلاحیت هیئت عمومی آمد ابطال کرد گفت آن بخشی از آییننامه شما که گفته باید دارو ساز باشد را بر دارید بگویید یک صلاحیتهایی دارد نگویید الزاماً داروساز صلاحیتها را بگویید.
سوال: در خود قانون هم ذکر شده در بخشنامه صلاحیتها؟
محمدی: آییننامه بله آییننامه هست صلاحیتها آییننامه میگوید که صلاحیتها درخواست ارائه میشود بعد این میرود کمیسیون ماده بیست، در کمیسیون ماده بیست صلاحیتها بررسی میشود داروخانه بسته به من خودم الان از سال تقریباً هشتاد و شش فارغ التحصیل شدم هنوز داروخانه ندارم آن امتیازی که نیاز هست برای اینکه برسد ما در قانون ابلاغیه سیاستهای اصل چهل و چهار …
سوال: آن صلاحیتهایی که میگویید یک امتیازی بگیرد؟
محمدی: بله چرا، چون سطح بندی رعایت بشود ما در حوزه سلامت نظام سطح بندی داریم اگر نظام سطحبندی رعایت نشود حوزه سلامت حوزه رقابتی نیست این که ما بیاییم بگوییم آقا امروز یک آقای پزشکی اینجاست فردا یک رقیب برایش بزنید.
سوال: با هدف ایجاد سرمایه و سرمایهگذاری نمیشود به این سمت رفت؟
محمدی: ببینید به نظر من حوزه سلامت، حوزهای است که چرا در قانون اصل چهل و چهار آمدند گفتند که ماده ۳ اعلام کردند حوزه سلامت و فرهنگ مستثنی است از حوزه خصوصی سازی اصل چهل و چهار به دلیل اینکه رقابت پذیر نیست و به همین دلیل ما این را اعلام کردیم.