آیا صبح‌ها، درست پس از بیدار شدن، با یک درد تیز و سوزاننده در پاشنه پا مواجه می‌شوید؟ آیا پس از نشستن طولانی و با برداشتن اولین قدم‌ها، دردی شدید را احساس می‌کنید که به تدریج بهتر می‌شود؟ اگر پاسخ شما مثبت است، شما با یکی از شایع‌ترین مشکلات پا در میان مردم، یعنی درد پاشنه پا، روبرو هستید. این درد، هرچند که در ابتدا ممکن است جزئی به نظر برسد، اما می‌تواند به شدت بر کیفیت زندگی و فعالیت‌های روزمره شما تأثیر بگذارد. خبر خوب این است که در اغلب موارد، این عارضه با روش‌های ساده و غیرتهاجمی به طور کامل قابل درمان است. در این مقاله، به عنوان یک متخصص ارتوپدی، به بررسی علل، راه‌های درمان و نکات پیشگیرانه برای رهایی از این درد می‌پردازم.

دلایل رایج درد پاشنه پا

شایع‌ترین علت درد پاشنه پا، التهاب یک بافت فیبری ضخیم به نام “فاشیای کف پا” است که در امتداد کف پا، از پاشنه تا انگشتان کشیده شده و قوس پا را حمایت می‌کند.

• فاشیای کف پا (Plantar Fasciitis): این شایع‌ترین علت درد پاشنه است. فاشیای کف پا مانند یک “باند لاستیکی” عمل می‌کند و در اثر فشار بیش از حد یا حرکات تکراری، ممکن است دچار کشیدگی یا پارگی‌های میکروسکوپی شده و ملتهب شود. این التهاب منجر به درد تیز در پاشنه، به خصوص در اولین قدم‌های صبحگاهی یا پس از استراحت طولانی می‌شود.
• خار پاشنه (Heel Spur): اغلب به اشتباه به عنوان علت اصلی درد شناخته می‌شود. خار پاشنه یک زائده استخوانی است که در پایین استخوان پاشنه شکل می‌گیرد. در حقیقت، این خار خود به ندرت باعث درد می‌شود و بیشتر یک علامت همراه با التهاب فاشیای کف پا است.
• التهاب تاندون آشیل (Achilles Tendinitis): تاندون آشیل، پاشنه را به عضلات ساق پا متصل می‌کند. التهاب این تاندون نیز می‌تواند باعث درد در پشت پاشنه شود.
• بورسیت (Bursitis): بورس‌ها، کیسه‌های پر از مایع هستند که در اطراف مفاصل قرار دارند. التهاب بورسی که در زیر استخوان پاشنه قرار دارد، می‌تواند باعث درد و تورم شود.

نحوه تشخیص علت درد پاشنه پا

برای درمان مؤثر درد پاشنه پا، تشخیص علت دقیق آن حیاتی است. یک متخصص با استفاده از روش‌های زیر به این مهم دست می‌یابد:

• معاینه فیزیکی: پزشک با بررسی حساسیت به لمس در پاشنه و کف پا، ارزیابی دامنه حرکتی مچ پا و بررسی وضعیت قوس پا، می‌تواند به تشخیص اولیه برسد.
• بررسی سوابق پزشکی: پزشک درباره سبک زندگی، سطح فعالیت، نوع کفش و سوابق پزشکی شما سؤالاتی می‌پرسد.
• تصویربرداری: در برخی موارد، برای رد کردن علل نادرتر مانند شکستگی‌های استرس‌زا یا تومورهای استخوانی، ممکن است رادیولوژی (X-Ray) یا ام‌آر‌آی (MRI) تجویز شود.

برای دریافت یک تشخیص دقیق و برنامه درمانی شخصی، مراجعه به یک کلینیک تخصصی پا ضروری است.

روش‌های درمان درد پاشنه پا

درمان درد پاشنه پا معمولاً با روش‌های غیرتهاجمی و محافظه‌کارانه آغاز می‌شود و در اکثر موارد نیز موفقیت‌آمیز است.

• استراحت و مدیریت درد: در فاز حاد، استفاده از روش R.I.C.E (استراحت، یخ، فشرده‌سازی و بالا نگه داشتن پا) به همراه داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
• فیزیوتراپی و تمرینات کششی: کشش منظم عضلات ساق پا و فاشیای کف پا، یکی از مؤثرترین درمان‌ها است. یک فیزیوتراپیست برنامه تمرینی شخصی‌سازی‌شده‌ای را برای شما طراحی می‌کند تا به بهبود انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات کمک کند. برای دریافت این خدمات می‌توانید به یک فیزیوتراپی در تهران مراجعه کنید.
• استفاده از کفی طبی (Orthotics): کفی‌های طبی می‌توانند به توزیع یکنواخت فشار بر روی پا کمک کرده و از فاشیای کف پا حمایت کنند.
• تزریق استروئید: در موارد درد شدید و مداوم، تزریق استروئید به ناحیه ملتهب می‌تواند به طور موقت درد را تسکین دهد.

آیا درد پاشنه پا خطرناک است؟

در اغلب موارد، درد پاشنه پا یک بیماری خوش‌خیم و قابل درمان است و خطر جدی برای سلامتی شما ندارد. اما نادیده گرفتن درد و ادامه فعالیت‌های شدید، می‌تواند باعث مزمن شدن آن و بروز مشکلاتی مانند تغییر در نحوه راه رفتن شود که به نوبه خود، فشار را به مفاصل دیگر مانند زانو، لگن و کمر منتقل کرده و منجر به دردهای ثانویه می‌شود. بنابراین، اقدام به موقع برای درمان، از اهمیت بالایی برخوردار است.

چگونه از درد پاشنه پا جلوگیری کنم؟

بهترین راه برای مقابله با درد پاشنه پا، پیشگیری از آن است. با رعایت چند اصل ساده، می‌توانید سلامت پاهای خود را حفظ کنید:

• انتخاب کفش مناسب: از کفش‌هایی با پاشنه و قوس مناسب استفاده کنید. از پوشیدن کفش‌های پاشنه‌بلند یا کفش‌های کاملاً تخت خودداری کنید.
• اجتناب از پابرهنه راه رفتن: راه رفتن پابرهنه روی سطوح سخت، به ویژه در خانه، فشار زیادی بر فاشیای کف پا وارد می‌کند.
• حفظ وزن مناسب: اضافه وزن، فشار زیادی بر روی پاهای شما وارد می‌کند.
• گرم کردن و کشش قبل از ورزش: قبل از هرگونه فعالیت ورزشی، با تمرینات کششی، عضلات ساق پا و کف پا را آماده کنید.

جمع‌بندی

درد پاشنه پا یک مشکل شایع اما قابل کنترل است که با رویکردی صحیح و جامع، می‌توان آن را درمان کرد. کلید موفقیت، در تشخیص دقیق علت و شروع به موقع درمان‌های غیرتهاجمی است. با انجام منظم تمرینات کششی و تقویتی، استفاده از کفش مناسب و در صورت نیاز، مشورت با یک متخصص، می‌توانید از این درد رها شده و به یک زندگی فعال و راحت بازگردید.

۱۴ شهریور ۱۴۰۴ ۱۲:۱۴