پوسیدگی عمیق دندان‌شیری کودکان می‌تواند باعث درد، عفونت و حتی ازدست‌رفتن زودهنگام دندان شود. این موضوع اغلب باعث نگرانی والدینی می‌شود که نمی‌دانند آیا باید دندان را بکشند یا درمان کنند. در این مقاله، همه روش‌های عصب‌کشی دندان شیری، از درمان‌های دارویی تا لیزر و الکتروسرجری، بررسی شده‌اند. همچنین مزایا، معایب، شرایط منع و هزینه‌ها در سال ۱۴۰۴ با جزئیات آمده‌اند.با مطالعه این راهنما از سایت دندانپزشکی زینتی، می‌توانید آگاهانه تصمیم بگیرید که چه روشی برای کودکتان مناسب‌تر است و چه زمانی نیاز به درمان دارید.

عصب کشی دندان شیری

زمانی که پوسیدگی دندان به ناحیه مرکزی (پالپ (Pulp) یا مغز دندان) می‌رسد، روش درمانی تخصصی عصب‌کشی دندان در دستور کار قرار می‌گیرد. این روش برای حفظ دندان‌های شیری تا زمان افتادن طبیعی آن‌ها طراحی شده و نقش موثری در سلامت کلی دهان و دندان کودک ایفا می‌کند. در دندانپزشکی اطفال، این درمان تحت عنوان پالپوتومی (Pulpotomy) شناخته می‌شود که در آن تنها قسمت تاجی پالپ برداشته شده و بخش‌های ریشه دست‌نخورده باقی می‌مانند.

این درمان بیشتر برای دندان‌هایی انجام می‌شود که تاثیر مستقیم بر عملکرد جویدن یا گفتار کودک دارند. حفظ چنین دندان‌هایی به رشد درست دندان‌های دائمی کمک می‌کند. به‌عنوان نمونه، در دندانپزشکی منطقه ۱ ، این روش با استفاده از تجهیزات مدرن و طبق پروتکل‌های به‌روز اجرا می‌شود تا کودک تجربه‌ای راحت و بدون ترس از درمان داشته باشد.

تفاوت عصب‌کشی دندان شیری با درمان‌های مشابه در کودکان

عصب‌کشی دندان شیری درمانی تخصصی در دندانپزشکی کودکان به شمار می‌رود که با دیگر روش‌ها مانند پالپکتومی (Pulpectomy)، پر کردن ساده یا حتی کشیدن دندان تفاوت‌های اساسی دارد. در این روش، برخلاف پالپکتومی که پالپ تاجی و ریشه‌ای به‌طور کامل برداشته می‌شود، تنها بافت آسیب‌دیده‌ی تاجی حذف می‌گردد و ریشه‌ها به‌صورت طبیعی در دهان باقی می‌مانند.

با پیشرفت فناوری، روش‌هایی نظیر درمان با لیزر و کاربرد مواد زیستی مانند MTA (Mineral Trioxide Aggregate) رواج یافته‌اند. این تکنیک‌ها با حفظ ساختار دندان و کاهش آسیب به بافت‌های مجاور همراه هستند. باوجود نگرانی برخی والدین در مورد هزینه عصب‌کشی، باید توجه داشت که درمان به‌موقع می‌تواند از نیاز به روش‌های پرهزینه‌تر در آینده جلوگیری کند. همچنین در موارد خاص، بسته به سن کودک و موقعیت دندان، استفاده از روکش‌هایی مانند کامپوزیت لبه شیشه‌ای نیز امکان‌پذیر است.

در مقایسه کامپوزیت ونیر یا خدمات زیبایی مثل هزینه بلیچینگ که معمولاً برای دندان‌های دائمی استفاده می‌شود، هزینه عصب‌کشی دندان شیری بسیار کمتر است و برای والدین اقتصادی‌تر محسوب می‌شود.

مراحل انجام عصب‌کشی دندان شیری از ابتدا تا پایان

برای اجرای دقیق، موثر و ایمن عصب‌کشی دندان شیری، مراحل مشخصی باید توسط دندانپزشک کودک طی شوند. این مراحل نه‌تنها به دانش و تجربه پزشک وابسته‌اند، بلکه نیازمند همکاری کودک و به‌کارگیری تجهیزات استاندارد نیز هستند. در ادامه، مراحل کلیدی این درمان را به ترتیب بررسی می‌کنیم:

ارزیابی اولیه و عکس‌برداری

معاینه بالینی همراه با گرفتن رادیوگرافی از دندان، اطلاعات دقیق‌تری درباره سلامت پالپ و وضعیت ریشه‌ها ارائه می‌دهد. این مرحله مشخص می‌کند که آیا امکان انجام پالپوتومی وجود دارد یا خیر.

بی‌حسی و ایزوله‌سازی دندان

پس از تشخیص نهایی، ناحیه موردنظر با مواد بی‌حسی مانند آرتیکائین (Articaine) بی‌حس می‌شود. سپس برای جلوگیری از آلودگی، از رابردم (Rubber Dam) برای ایزوله‌سازی استفاده می‌شود.

برداشت بافت پالپی آسیب‌دیده

با استفاده از ابزارهای مناسب، دندانپزشک دسترسی به اتاقک پالپی را ایجاد کرده و بافت ملتهب پالپ تاجی را بادقت بالا حذف می‌کند. مراقبت ویژه برای حفظ کف نازک اتاقک در دندان‌های شیری ضروری است.

ترمیم نهایی و انتخاب روکش مناسب

بعد از پر کردن محفظه پالپی با موادی مانند سیمان زینک اکساید-اوژنول (ZOE)، دندان با روکش‌هایی مانند فلزی پیش‌ساخته یا کامپوزیت لبه شیشه‌ای ترمیم می‌شود. انتخاب نوع روکش به سن، محل دندان و میزان همکاری کودک بستگی دارد.

اگر درباره هزینه عصب‌کشی یا گزینه‌های درمانی مناسب برای کودک خود سوال دارید، کلینیک دندانپزشکی فرمانیه آماده ارائه مشاوره تخصصی است. همچنین این مرکز با بهره‌گیری از روش‌های نوین و امکانات پیشرفته، خدمات با کیفیتی را در زمینه دندانپزشکی کودکان فراهم می‌کند.

مواد مورداستفاده در عصب‌کشی دندان شیری و تاثیر آن‌ها

انتخاب مواد مناسب برای درمان پالپ دندان شیری نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان دارد. این مواد باید خواص ضدباکتریایی، ترمیمی، زیست‌سازگار و ضدالتهابی داشته باشند. در ادامه، مواد اصلی مورداستفاده معرفی می‌شوند:

• MTA: دارای خواص زیستی عالی، ضدباکتری و محرک تشکیل عاج جدید
• CEM: مشابه MTA اما باقیمت مناسب‌تر و خواص مشابه
• فرموکرزول: ضدمیکروبی، اما با عوارض بالقوه؛ امروزه کمتر استفاده می‌شود
• فریک سولفات: کنترل‌کننده خونریزی باخاصیت هموستاتیک قوی
• ZOE: برای پرکردن نهایی، باخاصیت ضدالتهابی مناسب پس از پالپوتومی

بررسی MTA، CEM، فرموکرزول و دیگر مواد رایج

MTA و CEM دو ماده زیستی پرکاربرد هستند که در سال‌های اخیر جایگزین مناسبی برای فرموکرزول شده‌اند. MTA با pH قلیایی خود، التهاب را کاهش می‌دهد و تولید عاج را تحریک می‌کند. CEM با هزینه کمتر، عملکرد مشابهی دارد و کاربرد آن در کلینیک دندانپزشکی فرمانیه روبه‌افزایش است. فرموکرزول هنوز در برخی موارد خاص استفاده می‌شود، ولی مصرف آن بسیار محدود شده است. مواد کمکی مانند ZOE نیز به‌عنوان پایه پرکردگی نهایی کاربرد دارند.

چه شرایطی مانع از انجام عصب‌کشی دندان شیری می‌شود؟

در برخی موارد خاص، امکان انجام عصب‌کشی دندان شیری وجود ندارد. این محدودیت‌ها بیشتر به وضعیت ریشه‌ها، شدت آسیب و شرایط عمومی کودک مربوط می‌شوند. از جمله این شرایط می‌توان به نکروز گسترده پالپ، پوسیدگی عمیق زیر لثه، شکستگی وسیع دندان، عدم همکاری کودک، یا نزدیکی بیش از حد به زمان افتادن طبیعی دندان اشاره کرد.

مزایا و معایب عصب‌کشی دندان شیری در سنین مختلف

سن کودک در موفقیت عصب‌کشی دندان شیری نقش مهمی دارد. در ادامه، مزایا و معایب این درمان را بر اساس گروه سنی بررسی می‌کنیم:

• زیر ۴ سال: همکاری کودک کمتر است، اما حفظ دندان در این سن می‌تواند از بروز مشکلات رشد دندانی جلوگیری کند.
• ۴ تا ۶ سال: بهترین بازه سنی برای موفقیت بالا؛ ریشه‌ها هنوز کامل‌اند و فضای دندانی نیاز به حفظ دارد.
• بالای ۶ سال: بسته به نزدیکی زمان افتادن دندان، ممکن است عصب‌کشی فقط در برخی موارد پیشنهاد شود.
• نوجوانی: معمولاً دندان شیری در حال افتادن است و کشیدن دندان راهکار رایج‌تری خواهد بود.

هزینه عصب‌کشی دندان شیری در سال ۱۴۰۴ چقدر است؟

بررسی مراکز مختلف دندانپزشکی نشان می‌دهد که هزینه عصب‌کشی دندان شیری در سال ۱۴۰۴ بین ۲.۵۰۰ تا ۳.۵۰۰ میلیون تومان متغیر است. عواملی مانند نوع درمان، ماده مصرفی، تجربه دندانپزشک، شرایط کودک و نیاز به روکش نهایی در تعیین هزینه نقش دارند.

در مراکزی مانند کلینیک دندانپزشکی فرمانیه، به دلیل استفاده از مواد باکیفیت‌تر و تکنولوژی‌های جدید، هزینه ممکن است بیشتر باشد؛ اما نتیجه نهایی درمان نیز قابل‌اعتمادتر خواهد بود.

عصب‌کشی دندان شیری بهتر است یا کشیدن دندان؟

انتخاب بین عصب‌کشی دندان شیری و کشیدن آن، به شرایط دندان، سلامت پالپ، زمان باقی‌مانده تا افتادن طبیعی و همکاری کودک بستگی دارد. اگر امکان حفظ دندان وجود داشته باشد، عصب‌کشی باعث حفظ عملکرد جویدن، جلوگیری از جابه‌جایی دندان‌های دائمی و کاهش نیاز به درمان ارتودنسی می‌شود.در مقابل، اگر دندان عفونی شده باشد یا کودک همکاری نکند، کشیدن دندان همراه با قراردادن فضا نگار، راهکار مناسب‌تری خواهد بود. این تصمیم باید توسط دندانپزشک متخصص گرفته شود.