کودتای ۲۸ مرداد یکی از مهم‌ترین حوادث تاریخ سیاسی کشور از اهمیت قابل توجهی در مطالعات تاریخی برخوردار است.

 کودتایی که باعث ایجاد درد و رنج بسیاری در و شهید شدن سردمداران و خردمندان بزرگی از جمله دکتر محمد مصدق شد کودتایی که به مردم ایران هر ساله یادآوری می‌کند که آمریکا و ملت بریتانیا چگونه هدف خود را برای تضعیف ایران و سوء استفاده از منابع ایران گذاشته بودند که الحمدلله با وجود مردمان با غیرت ایران به اهداف خود نرسیدند. 

دولت انگلیس پس از ملی شدن صنعت نفت از جهت نگرانی برای از دست دادن منابع ارزی خود حتی لحظه‌ای برای توطئه علیه دولت مصدق دست برنداشت و از همین رو با عنوان خطر کمونیسم سعی در متقاعد کردن آمریکا نموده که در این باره ریچارد کاتم مامور سیا در این ماجرا می گوید: «احساس من این گونه است که انگلیس از میزان ترس که بیمارگونه آمریکاییان از کمونیسم آگاه بودند و از این فرصت استفاده کرده و آمریکا را تحریک به حمله خصمانه علیه ایران و انجام این کودتا بوده.»

با چرخش سیاست خارجی آمریکا و پس از به قدرت رسیدن «آیزنهاور» ،به اتخاذ سیاست نفتی و مقابله با حکومت ملی مصدق در ایران کمک کرد .

با پیروزی در این کودتا دشمنان ما دولت‌های آمریکا و انگلیس به اهداف کوتاه مدت خود و بازگردانی محمدرضا شاه به قدرت رسیدند اما باید این را با قاطعیت بیان کرد که هرگز اجازه ندادیم که با خوشحالی دوران خود را سپری کنند و در نهایت حق در در برابر ظلم ظالمانی که تفکر ویرانی ایران و استفاده از منابع آن را در سر می‌پروراندند پیروز شوند.

کودتای ۲۸ مرداد نتوانست دستاورد جنبش ملی را از ملت ایران بگیرد و برعکس سبب توسعه و تکامل مبارزه ضد استمراری به «ضد استبدادی» بود.

طرح کودتا شامل چهار بخش عمده بود: نخست، باید توان و مقدورات تبلیغاتی و سیاسی سازمان علیه مصدق به کار گرفته شود.

در دومین اقدام، سران مخالف دکتر مصدق باید به تحصن در مجلس تشویق شوند و با ایجاد اغتشاش بر تنش و آشفتگی موجود افزوده گردد؛ سوم آنکه، چون با شاه در مورد کودتا مشورت نشده بود، می‌بایست موافقت وی با عزل مصدق و انتصاب زاهدی به نخست وزیری کسب شود و در آخر جلب پشتیبانی افسران رده بالا در ارتش تامین گردد.

سر انجام در دو جلسه ای که بین دولت آمریکا و بریتانیا صورت گرفت مشخص شد که آمریکا آماده کار اند و و در نتیجه جلسات، طرحی را برای براندازی مصدق با زیر نام رمزی «آژاکس» تهیه شود و روزولت نامزد فرماندهی عملیات در تهران گردید، نام «زاهدی» را نیز برای جانشینی مصدق مورد توافق قرار گرفت. 

اما با این همه برنامه‌ ریزی‌های زیرکانه و خصمانه علیه ولت ملی دکتر مصدق و با کودتاهای مختلف و حمایت‌هایی که دولت پهلوی از طرف آمریکا و انگلیس داشتند نتوانستند مقابله با دولت ملی و ایرانی با حمایت همه جانبه مردم داشته باشند و این مردم با غیرت و غیور بودند که نگذاشتند این دشمنان خبیث به اهداف خصمانه خود دست پیدا کنند و و این رنج‌ها و سختی‌ها زمینه‌ساز پیشرفت‌های سیاسی و نظامی ایران اسلامی را فراهم کرد.