یک لبخند سالم و زیبا از دوران کودکی آغاز می‌شود. ارتودنسی برای کودکان نه‌تنها ظاهر لبخند را بهبود می‌بخشد، بلکه پایه‌ای محکم برای سلامت دندان‌ها و عملکرد صحیح فک در طول عمر ایجاد می‌کند. با شروع درمان در زمان مناسب، می‌توان بسیاری از مشکلات پیچیده و پرهزینه آینده را پیشگیری کرد.
یکی از سوالات پرتکرار والدین این است: «چه زمانی باید کودک را برای درمان ارتودنسی نزد متخصص ببریم؟ بهترین سن برای شروع درمان ارتودنسی چه زمانی است؟ در این مطلب از کلینیک دندانپزشکی نیاز بررسی می‌کنیم بهترین زمان برای شروع درمان ارتودنسی چه زمانی است و چرا نباید منتظر رویش کامل دندان‌های دائمی ماند.
چرا باید ارتودنسی کودکان را جدی گرفت؟
ارتودنسی در دوران نوجوانی یک مرحله‌ی مهم است. اکثر نوجوانان بین سنین ۱۰ تا ۱۴ سالگی ارتودنسی می‌کنند، اما آیا می‌دانستید که فرزند شما ممکن است قبل از درآمدن تمام دندان‌های دائمی‌اش به درمان ارتودنسی نیاز داشته باشد؟
برای جویدن، صحبت کردن و حتی تنفس صحیح، دندان‌ها باید به‌طور هماهنگ کار کنند. هرگونه ناهماهنگی در رشد فک یا رویش دندان‌ها، در صورت عدم درمان به‌موقع، می‌تواند باعث مشکلات گفتاری، عملکردی و حتی کاهش اعتمادبه‌نفس کودک شود.
اگر درمان ارتودنسی به‌موقع آغاز شود، می‌تواند:
- نیاز به درمان‌های سنگین‌تر در نوجوانی یا بزرگسالی را کاهش دهد
- فضای کافی برای رویش دندان‌های دائمی فراهم کند
- رشد فک را در مسیر درست هدایت کند
- عادت‌های دهانی مخرب مانند مکیدن انگشت را کنترل کند
درمان زودهنگام یا مراقبت‌های پیشگیرانه می‌توانند علائم اولیه‌ی مشکلاتی مانند کجی دندان‌ها و ناهماهنگی‌های بایت را در زمانی که بیشترین قابلیت درمان را دارند، تشخیص دهند.
نشانه‌هایی که کودک شما ممکن است به ارتودنسی نیاز داشته باشد
اگر کودک شما یکی از موارد زیر را دارد، بهتر است برای معاینه ارتودنسی اقدام کنید:
- افتادن خیلی زود یا دیر دندان‌های شیری
- دندان‌های کج، روی‌هم‌افتاده یا با فاصله زیاد
- مشکل در جویدن یا گاز زدن
- تنفس دهانی به‌جای تنفس از بینی
- صدا دادن یا جابه‌جایی فک
- گاز گرفتن مکرر گونه
- عدم توازن در ظاهر فک و صورت
- عادت‌هایی مانند مکیدن انگشت یا استفاده طولانی از پستانک
بهترین سن برای شروع درمان ارتودنسی
اگرچه درمان ارتودنسی در سنین نوجوانی (۱۰ تا ۱۴ سال) رایج‌تر است، اما مرحله اول درمان یا ارتودنسی زودهنگام بین سنین ۶ تا ۱۰ سالگی می‌تواند تأثیر چشمگیری داشته باشد.
در این مرحله، ارتودنتیست می‌تواند با استفاده از ابزارهای ثابت یا متحرک، رشد فک را هدایت کرده و فضای کافی برای رویش دندان‌های دائمی فراهم کند.
مزایای ارتودنسی پیشگیرانه
ارتودنسی پیشگیرانه و زودهنگام می‌تواند نه‌تنها ظاهر لبخند، بلکه عملکرد جویدن، صحبت کردن و اعتمادبه‌نفس کودک را نیز بهبود دهد. برخی از مهم‌ترین مزایای آن عبارتند از:
- هدایت صحیح رشد فک: کمک به رشد هماهنگ فک‌ها و پیشگیری از بروز ناهنجاری‌های فکی.
- پیشگیری از شلوغی دندان‌ها: ایجاد فضای کافی برای رویش دندان‌های دائمی و جلوگیری از بی‌نظمی شدید.
- کاهش نیاز به جراحی فک در آینده: با اصلاح زودهنگام مشکلات، احتمال نیاز به درمان‌های پیچیده و جراحی کاهش می‌یابد.
- بهبود عملکرد گفتار و جویدن
- افزایش اعتمادبه‌نفس در اثر بهبود ظاهر لبخند و رضایت کودک از چهره
آیا همه کودکان نیاز به درمان زودهنگام دارند؟
خیر. همه کودکان به درمان ارتودنسی در سن پایین نیاز ندارند، اما معاینه در سن مناسب کمک می‌کند در صورت نیاز، درمان به‌موقع آغاز شود. گاهی تنها کافی است که متخصص وضعیت رشد را هر ۶ تا ۱۲ ماه بررسی کند تا بهترین زمان درمان انتخاب شود.
انواع درمان‌های ارتودنسی برای کودکان
درمان ارتودنسی پیشگیرانه می‌تواند شامل ابزارهای ثابت یا متحرک، وسیع‌کننده‌های کام، فضانگهدارها و سایر وسایل تخصصی باشد. از رایج‌ترین روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- براکت‌ها: پایه‌های فلزی یا سرامیکی که با سیم به دندان متصل می‌شوند.
- الاینرهای شفاف: قالب‌های پلاستیکی شفاف که به‌صورت نامحسوس دندان‌ها را جابه‌جا می‌کنند.
- نگهدارنده‌ها (ریتینرها): ابزاری برای حفظ موقعیت دندان‌ها پس از اتمام درمان.
- سیم‌های قوسی و کش‌های ارتودنسی: اعمال نیرو برای حرکت دقیق دندان‌ها.
- گارد دهان: محافظت از دندان‌ها هنگام ورزش.
- جراحی ارتودنسی: برای اصلاح ناهنجاری‌های اسکلتی فک در موارد خاص.
فاز اول: مراقبت‌های پیشگیرانه
مرحله اول یا ارتودنسی زودهنگام زمانی آغاز می‌شود که کودک هنوز تمام دندان‌های دائمی خود را ندارد و بخش زیادی از دندان‌های او همچنان شیری است. در این دوره، ارتودنتیست می‌تواند با مداخلات ساده اما مؤثر، رشد فک و رویش دندان‌ها را به مسیر صحیح هدایت کند.
این مداخلات پیشگیرانه قادرند مشکلاتی مانند آندربایت (جلو بودن فک پایین)، اوربایت (جلو بودن فک بالا)، کراس بایت (قرارگیری نادرست دندان‌ها روی یکدیگر)، شلوغی دندان‌ها، فاصله‌های غیرطبیعی و حتی تعداد غیرعادی دندان‌ها را اصلاح کنند. همچنین، در صورت وجود عادت‌هایی نظیر مکیدن انگشت یا استفاده طولانی‌مدت از پستانک، ارتودنتیست می‌تواند با درمان به‌موقع از اثرات منفی آن بر رشد فک جلوگیری نماید.
این مرحله تنها در صورتی توصیه می‌شود که کودک در حین رشد، خطر قابل‌توجهی برای بروز مشکلات ارتودنسی داشته باشد.
فاز دوم: درمان کامل ارتودنسی
وقتی که تمام دندان‌های دائمی رویش پیدا کرده‌اند، مرحله دوم یا درمان کامل آغاز می‌شود. این مرحله ممکن است شامل بریس‌های ارتودنسی سنتی یا الاینرهای شفاف باشد و هدف آن بهبود ظاهر، عملکرد و هماهنگی دندان‌هاست.
حتی اگر کودک به درمان فاز اول نیاز نداشته باشد، انجام معاینات منظم برای بررسی روند رشد و وضعیت دندان‌ها ضروری است. در واقع، هیچ‌گاه برای بهره‌مندی از ارتودنسی دیر نیست و این درمان در سنین نوجوانی و حتی بزرگسالی نیز می‌تواند مؤثر باشد.
مراقبت‌های بعد از شروع درمان ارتودنسی در کودکان
پس از شروع درمان ارتودنسی کودکان رعایت برخی نکات مراقبتی برای دستیابی به بهترین نتیجه و جلوگیری از بروز مشکلات ضروری است. والدین نقش بسیار مهمی در کمک به فرزندان برای مراقبت از دهان و دندان در دوران ارتودنسی دارند.
رعایت بهداشت دهان و دندان
دندان‌هایی که براکت دارند، بیشتر در معرض تجمع پلاک و پوسیدگی هستند. بنابراین باید:
- دندان‌ها حداقل دو بار در روز با مسواک مخصوص ارتودنسی مسواک زده شوند.
- از نخ دندان مخصوص یا واترجت برای تمیز کردن بین دندان‌ها استفاده شود.
- دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده طبق تجویز دندانپزشک استفاده شود.
پرهیز از غذاهای آسیب‌زا
برخی مواد غذایی می‌توانند به براکت‌ها آسیب برسانند یا باعث چسبیدن مواد به دندان شوند:
- از خوردن غذاهای سفت مانند ته‌دیگ، یخ، پاپ‌کورن و آجیل خودداری شود.
- خوراکی‌های چسبناک مانند آدامس، تافی و کارامل ممنوع هستند.
- سیب و هویج باید به قطعات کوچک‌تر خرد شوند.
مراجعات منظم به ارتودنتیست
برای تنظیم و بررسی پیشرفت درمان، مراجعه منظم طبق برنامه ضروری است. این مراجعات کمک می‌کنند تا درمان طبق زمان‌بندی پیش رود و در صورت بروز مشکل، سریعاً اقدامات اصلاحی انجام شود.
حمایت روانی از کودک
در هفته‌های اول، ممکن است کودک از ناراحتی، درد یا تغییرات ظاهری ناراضی باشد. در این دوران:
- والدین باید کودک را تشویق و همراهی کنند.
- استفاده از موم ارتودنسی برای کاهش زخم‌های داخل دهان توصیه می‌شود.
- غذاهای نرم در روزهای ابتدایی مصرف شوند تا درد کاهش یابد.
ارتودنسی کودکان در کلینیک نیاز
کلینیک دندانپزشکی نیاز با بهره‌گیری از تیمی مجرب و مجهز به به‌روزترین تکنولوژی‌های ارتودنسی، خدمات تخصصی ارتودنسی کودکان را با بالاترین کیفیت ارائه می‌دهد. در این مرکز، رشد فک و دندان‌های کودک به‌طور دقیق تحت نظر قرار گرفته و با روش‌های علمی، از بروز ناهنجاری‌های دهان و فک پیشگیری یا آنها را به‌موقع درمان می‌کنیم. اگر به فکر لبخندی زیبا و سالم برای فرزندتان هستید، همین امروز برای مشاوره و معاینه تخصصی در کلینیک نیاز وقت بگیرید تا آینده‌ای روشن برای سلامت دهان و دندان او بسازید.
source