به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد، در امتداد نفس‌های داغ تابستانِ جنوب و تیغِ آفتاب، نخلستان‌های آبادان طعمه زبانه‌های آتش شدند. نخل‌هایی که هم ستون‌های معیشت هزاران خانواده آبادانی و هم شناسنامه فرهنگی و هویتی منطقه‌اند. تنها در فاصله‌ای کمتر از یک هفته بیش از ۲۴ هزار و ۵۰۰ نفر نخل در آتش سوختند بی‌آنکه ایستگاه آتش‌نشانی فعالی در بزرگ‌ترین دهستان شهرستان یعنی منیوحی وجود داشته باشد. ساختمانی که سال‌ها پیش برای مرکز آتش‌نشانی احداث شده، سال‌هاست خاموش و بی‌استفاده مانده است. در این میان، بحران کم‌آبی و شوری روزافزون آب – که با پیشروی آب دریا به بهمنشیر به اوج خود رسیده -آتش نخل‌ها را خاموش نمی‌کند که هیچ، بلکه خاک و جان درختان را نیز به سراشیبی نابودی کشانده است. در چنین شرایطی هر نخل سوخته مساوی است با سال‌ها انتظارِ بی‌ثمر برای بازگشت باروری و درآمد.
سید محمد مولوی، نماینده مردم آبادان در مجلس در واکنش به این وضعیت خواستار اقدام فوری وزارت جهاد کشاورزی شد و گفت: وزیر کشاورزی باید با قید فوریت تسهیلات فوری، بلاعوض و ویژه به کشاورزان داده شود و تامین سم کشاورزی و سایر ملزومات ضروری کشاورزان به صورت جدی و بدون تاخیر انجام شود. تعداد زیادی از نخل‌های روستاهای منطقه اروندکنار شهرستان آبادان اخیرا دچار آتش‌سوزی شدند. این روستاها شامل ابوعقاب، نهر ابوبری، نهر کوت، نهر ابوشکر در کوت شنوف و اول نهر ابولغزلان هستند. این آتش‌سوزی منجر به سوختن نخل‌ها و خسارت مالی به کشاورزان منطقه شده است. همچنین در روستای کوت شنوف چندین خانه به دلیل این حادثه آسیب دیده‌اند. این حادثه نگرانی‌هایی در زمینه حفاظت از نخلستان‌ها و تامین معیشت کشاورزان منطقه ایجاد کرده است.
هنوز چند روزی از آتش‌سوزی ۲۰ هزار نفر نخل نگذشته بود که دو شب گذشته نیز آتش به جان ۵۰۰ نفر نخل از روستای رُمیله به وسعت ۲ هکتار افتاد.
واکنشِ استاندار
روزِ پس از وقوع آتش‌سوزی گسترده در نخلستان‌های آبادان، استاندار خوزستان، سید محمدرضا موالی‌زاده، با حضور در محل حادثه از نخلستان‌های سوخته و خانه‌های آسیب‌دیده بازدید کرد و با کشاورزان خسارت‌دیده به صورت حضوری دیدار و گفت‌وگو داشت. استاندار خوزستان در این باره در گفت‌وگو با «اعتماد» توضیح داد: با تمهیداتی که در نظر گرفته شده، صندوق بیمه محصولات کشاورزی خسارت کشاورزانی را که نخل‌های آنها سوخته یا پاجوش‌هایشان از بین رفته است را پرداخت خواهد کرد. موالی‌زاده افزود: همچنین مقرر شد بانک کشاورزی از محل کمک‌های فنی و اعتباری، تسهیلاتی در اختیار خسارت‌دیدگان قرار بدهد و تسهیلات قبلی آنها را امهال کند.
گله‌های فرماندار
در پی ادامه‌دار شدن خشکسالی، کاهش چشمگیر بارش‌ها در بالادست رودخانه‌های کارون و بهمنشیر و نیز مدیریت ناکارآمد منابع آبی، شهرستان آبادان در استان خوزستان با بحرانی کم‌سابقه در حوزه کشاورزی و تامین آب شرب مواجه شده است.
معاون استانداری خوزستان و فرماندار ویژه آبادان، خسرو پیرهادی با اشاره به وضعیت بحرانی حاکم بر منابع آبی منطقه اظهار کرد: متاسفانه امسال با کاهش بی‌سابقه بارندگی در بالادست رودخانه کارون و پایین رفتن سطح آب پشت سدهای این حوزه، شرایط تامین آب شرب و کشاورزی در منطقه به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است. آب مورد نیاز ساکنان و زمین‌های کشاورزی این شهرستان از رودخانه بهمنشیر تامین می‌شود، اما افت محسوس سطح آب در این رودخانه مشکلات متعددی را به وجود آورده است.
پیرهادی افزود: کمبود آب و افزایش شوری منابع آبی کشت‌های اصلی و حتی محصولات میان‌کاری در نخلستان‌ها از جمله یونجه و دیگر علوفه‌های دامی را به کلی نابود کرده و همین خشکی و انباشت مواد خشک قابل اشتعال زمینه‌سازِ وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده در مناطق روستایی شده است.
در یکی از شدیدترین موارد وقوع آتش‌سوزی در نخلستان‌های دهستان منیوحی در بخش مرکزی آبادان منجر به نابودی گسترده ۴۵۰ هکتار از اراضی نخیلات شد. این فاجعه زیست‌محیطی و اقتصادی موجب از بین رفتن بیش از ۲۴ هزار اصله نخل و پاجوش شد. علاوه بر آن، چند منزل مسکونی در روستای کوت شنّوف نیز طعمه حریق شدند.
فرماندار ویژه آبادان خاطرنشان کرد: در کنار آسیب‌های جبران‌ناپذیر به نخیلات، تعدادی از حوضچه‌های پرورش ماهی منطقه نیز به دلیل افزایش شدید شوری آب کاملا نابود شده‌اند. این بحران به خاطر عدم مدیریت صحیح منابع آبی و فقدان برنامه‌ریزی پیشگیرانه از سوی متولیان امر تشدید شده است.
پیرهادی همچنین تاکید کرد: در شرایطی که همه شواهد از تداوم تنش آبی در ابتدای هر سال حکایت دارند، انتظار می‌رفت که نهادهای مسوول ازجمله دستگاه‌های متولی آب و کشاورزی با در نظر گرفتن پیش‌بینی‌های هواشناسی نسبت به آگاه‌سازی بهره‌برداران، اصلاح الگوی کشت و تدوین برنامه‌های مقابله با بحران پیشدستی می‌کردند.
معاون استانداری خوزستان و فرماندار ویژه آبادان با اشاره به اهمیت زیرساخت‌های آبی از پروژه‌های نیمه‌تمامی نظیر سد مارد و سد سلولی در انتهای رودخانه بهمنشیر به عنوان طرح‌هایی یاد کرد که در صورت تکمیل می‌توانند از پیشروی آب دریا و نفوذ شوری به رودخانه‌های داخلی جلوگیری کرده و بخش زیادی از بحران را مهار کنند.
وی افزود: افزایش شوری به حدی است که گاهی مجبور خواهیم شد ایستگاه‌های پمپاژ کشاورزی را نیز تعطیل کنیم، چراکه استفاده از این آب شور برای آبیاری زمین‌های زراعی نه تنها محصولی به بار نمی‌آورد، بلکه باعث نابودی خاک و تخریب پایدار زمین خواهد شد.
فرماندار ویژه آبادان توضیح داد: در واکنش به آتش‌سوزی اخیر در منیوحی آبادان دستگاه‌های اجرایی شامل شهرداری، منطقه آزاد اروند و پالایشگاه منطقه به صورت فوری وارد عمل شدند. با این حال، به دلیل بُعد مسافت و تاخیر در رسیدن نیروهای آتش‌نشانی متاسفانه حجم زیادی از نخیلات پیش از مهارِ آتش به‌طور کامل سوخته بودند.
وی گفت: به‌دنبال وقوع این حادثه، استاندار خوزستان به همراه جمعی از مدیران کل استانی از جمله مسوولان آب و برق، جهاد کشاورزی، آبفا، بنیاد مسکن و نمایندگان صندوق بیمه کشاورزان به منطقه اعزام شده و به‌طور مستقیم با کشاورزان، نخلداران و دامداران آسیب‌دیده دیدار و گفت‌وگو کردند.
پیرهادی افزود: در گامی حمایتی به ۱۰ خانواده‌ای که منازلشان در آتش آسیب دیده بود اقلام ضروری از جمله فرش، کولر و یخچال تحویل داده شد. همچنین قرار است طی روزهای آینده، معاونان وزارت جهاد کشاورزی با حضور در منطقه درباره ارایه کمک‌ها و بسته‌های حمایتی برای بازسازی و احیای باغات تصمیم‌گیری کنند.
فرماندار ویژه آبادان ابراز امیدواری کرد که پیگیری‌های لازم برای پرداخت خسارات کشاورزان، اعطای وام‌های بلاعوض، تسویه بیمه محصولات و حمایت‌های فوری در اسرع وقت عملیاتی شود. با این حال، او تاکید کرد که حل ریشه‌ای بحران مستلزم اصلاح رفتار بهره‌برداران در شهرستان‌های بالادست و تدوین یک برنامه جامع، پایدار و ملی برای مدیریت تنش آبی و مقابله با شوری آب در مناطق جنوب غربی کشور است.
کمک‌های بلاعوض و طرح‌های حمایتی
در ادامه پیگیری‌ها و اقدامات جبرانی پس از وقوع آتش‌سوزی گسترده در دهستان منیوحی آبادان مسوولان حوزه مسکن نیز از برنامه‌ریزی برای بازسازی و تامین مسکن آسیب‌دیدگان خبر دادند.
مطابق با ارزیابی‌های میدانی، تسهیلات و کمک‌های بلاعوض در قالب طرح‌های حمایتی در نظر گرفته شده تا بخشی از آلام خانوارهای خسارت‌دیده تسکین یابد.
مدیرکل بنیاد مسکن استان خوزستان، محمود اکبری‌فضلی در این رابطه به «اعتماد» گفت: در روستای مورد نظر تعداد پنج واحد مسکونی دچار آسیب کامل شده‌اند که توسط کارشناسان بنیاد مسکن ارزیابی و به عنوان واحدهای احداثی شناسایی شده‌اند. برای این واحدها، در چارچوب طرح ویژه بهسازی مسکن روستایی، تسهیلاتی معادل ۴۰۰ میلیون تومان وام بانکی با بهره پایین در نظر گرفته شده است.
فضلی افزود: علاوه بر این مبلغ ۵۰ میلیون تومان نیز به عنوان کمک بلاعوض از محل حساب مبارک ۱۰۰ حضرت امام (ره) اختصاص خواهد یافت. این حمایت‌ها با نظارت مستقیم مهندسین نظام فنی روستایی و بر اساس پیشرفت فیزیکی ساخت‌وساز، پرداخت می‌شود. وی یادآور شد: برای یک واحد دیگر که خارج از محدوده طرح هادی روستای مذکور واقع شده و در حادثه آتش‌سوزی آسیب دیده با اهدای یک قطعه زمین در روستای عفادله تمهیداتی برای حل مشکل مسکن این خانوار اندیشیده شده است.
مدیرکل بنیاد مسکن خوزستان گفت: همچنین برای این واحد نیز تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی به همراه کمک بلاعوض ۵۰ میلیون تومانی پیش‌بینی شده که در مرحله پرداخت قرار دارد.
این مقام مسوول همچنین به واحدهایی که به صورت جزیی آسیب دیده‌اند، اشاره کرد و گفت: تعداد پنج واحد دیگر که خسارات آنها در ارزیابی‌های بنیاد مسکن در ردیف تعمیری قرار گرفته‌اند، مشمول دریافت کمک‌های بلاعوض خواهند شد و درخواست پرداخت این مبالغ از محل حساب مبارک ۱۰۰ حضرت امام(ره) ارایه شده است. به باور ناظران، با توجه به وسعت خسارات ناشی از آتش‌سوزی و نیاز فوری به بازسازی، انتظار می‌رود این حمایت‌ها بتواند بخشی از نیازهای معیشتی و سکونتی خانوارهای روستایی آسیب‌دیده را پوشش دهد. اقدامات هم‌افزا میان دستگاه‌های اجرایی می‌تواند در این شرایط بحرانی نقش مهمی در بازگرداندن آرامش به منطقه داشته باشد.
میان‌کاری‌های خشک، هشدار فرماندار
فرماندار آبادان با تاکید بر خشکی محصولات میان‌کاری در نخلستان‌ها از جمله یونجه و علوفه‌های دامی نسبت به احتمال وقوع آتش‌سوزی‌های جدید در منطقه هشدار داد. کاهش بارش‌ها و افزایش شوری آب در بهمنشیر شرایط را برای کشاورزی و محیط زیست بحرانی کرده و همچنان فضای مستعدی برای حریق ایجاد می‌کند.
در مقابل، استاندار خوزستان با پیگیری جدی، مرحله نخست رهاسازی آب در حوزه کرخه در کانال قدس حمیدیه و دشت آزادگان تا تپه‌های الله‌اکبر را روز گذشته انجام داد تا از تشدید بحران آب و آتش جلوگیری شود. این اقدام بخشی از تلاش‌های مستمر برای مدیریت تنش آبی و حمایت از کشاورزان و نخلداران جنوب استان است.