جرم گوش یا به اصطلاح پزشکی «موم» (Cerumen) ماده‌ای طبیعی است که در مجرای گوش تولید می‌شود و نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت گوش ایفا می‌کند. در کودکان و نوزادان، تجمع جرم گوش می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی شود که اگر به موقع تشخیص و درمان نشود، می‌تواند بر شنوایی و سلامتی کلی کودک تأثیر منفی بگذارد. در این مقاله به بررسی کامل جرم گوش در کودکان و نوزادان، علل تشکیل، علائم، روش‌های تشخیص و درمان می‌پردازیم.
جرم گوش یک ماده طبیعی و محافظتی است که توسط غدد مخصوص در مجرای گوش تولید می‌شود. این ماده از ترکیباتی مانند چربی‌ها، پروتئین‌ها، سلول‌های مرده پوست و موم ساخته شده است. جرم گوش دارای نقش‌های مهمی مانند:
-
محافظت از مجرای گوش در برابر گرد و غبار، باکتری‌ها و حشرات ریز
-
جلوگیری از خشک شدن پوست مجرای گوش
-
داشتن خاصیت ضدباکتری و ضدقارچ
جرم گوش در کودکان و نوزادان معمولاً نرم‌تر و مرطوب‌تر است نسبت به بزرگسالان، اما به دلیل کوچک بودن مجرای گوش آنها، تجمع جرم گوش می‌تواند سریع‌تر باعث ایجاد مشکلات شود. همچنین در نوزادان به دلیل حساسیت پوست مجرا و استفاده کمتر از ابزارهای بهداشتی، مراقبت بیشتری لازم است.
علل تجمع جرم گوش در کودکان و نوزادان
تجمع جرم گوش معمولاً به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که در کودکان و نوزادان شایع‌تر است:
تولید بیش از حد جرم گوش
برخی کودکان به طور طبیعی غدد بیشتری دارند که باعث تولید زیاد جرم گوش می‌شود.
شکل و اندازه مجرای گوش
مجراهای گوش کودکان کوچک‌تر و باریک‌تر است که باعث می‌شود جرم سریع‌تر انباشته شود.
استفاده از اشیاء خارجی
تمیز کردن بیش از حد با گوش‌پاک‌کن‌ها یا ورود اشیاء دیگر ممکن است جرم را به عمق مجرا هل داده و باعث گیر افتادن آن شود.
مشکلات پوستی
بیماری‌هایی مانند اگزما یا پسوریازیس می‌تواند تولید جرم را افزایش دهد.
عفونت‌ها
عفونت‌های گوش می‌تواند باعث التهاب و تولید جرم بیشتر شود.
شناسایی جرم گوش در کودکان ممکن است به دلیل عدم توانایی آنها در بیان مشکلات کمی دشوار باشد. از جمله علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
کاهش شنوایی یا گوش دادن کمتر به صداها
-
کشیدن یا خاراندن گوش به صورت مکرر
-
ایجاد حس درد یا ناراحتی در گوش
-
ایجاد صدای وزوز یا زنگ در گوش (وزوز گوش)
-
ترشح از گوش (اگر جرم همراه با عفونت باشد)
-
تحریک پذیری و بی‌قراری در نوزادان
تشخیص جرم گوش
تشخیص تجمع جرم گوش توسط پزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص مانند اتوسکوپ انجام می‌شود. این ابزار به پزشک اجازه می‌دهد تا داخل مجرای گوش را به دقت مشاهده کند و میزان جرم را تشخیص دهد.
عوارض جرم گوش در کودکان و نوزادان
اگر جرم گوش به موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات زیر شود:
-
کاهش شنوایی موقتی یا دائم
-
عفونت‌های مکرر گوش
-
ایجاد التهاب و درد شدید
-
تأثیر بر یادگیری و تکامل زبان در کودکان به دلیل کم شنوایی
روش‌های پیشگیری از تجمع جرم گوش
پیشگیری از تجمع جرم گوش در کودکان و نوزادان شامل موارد زیر است:
مراقبت مناسب
تمیز کردن گوش کودکان باید بسیار با احتیاط و بدون ورود اشیاء به داخل مجرا انجام شود.
استفاده از قطره‌های مخصوص
در صورت نیاز پزشک ممکن است قطره‌های نرم‌کننده جرم گوش تجویز کند تا جرم راحت‌تر خارج شود.
بررسی منظم توسط پزشک
معاینات دوره‌ای توسط متخصص گوش و حلق و بینی به خصوص برای کودکانی که سابقه جرم گوش دارند توصیه می‌شود.
درمان جرم گوش در کودکان و نوزادان
استفاده از قطره‌های نرم‌کننده
این قطره‌ها باعث نرم شدن جرم می‌شوند و پس از چند روز، جرم به راحتی از مجرا خارج می‌شود.
شستشوی گوش
در مواردی که جرم زیاد و سفت است، پزشک ممکن است اقدام به شستشوی گوش با آب ولرم یا محلول‌های مخصوص کند.
استخراج دستی جرم
در موارد شدید، پزشک با ابزارهای مخصوص و تحت نظر دقیق اقدام به خارج کردن جرم می‌کند.
جلوگیری از تمیز کردن بیش از حد
تمیز کردن گوش با گوش‌پاک‌کن یا اشیاء نوک تیز می‌تواند مشکل را بدتر کند و باعث آسیب به مجرا شود.
نکات مهم در مراقبت از گوش کودکان و نوزادان
-
هرگز از گوش‌پاک‌کن برای تمیز کردن داخل گوش استفاده نکنید.
-
اگر کودک شما دچار کاهش شنوایی یا درد گوش شد، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
-
از قطره‌ها و داروهای بدون نسخه بدون مشورت پزشک استفاده نکنید.
-
خشک نگه داشتن گوش پس از حمام یا شنا اهمیت زیادی دارد.
نتیجه‌گیری
جرم گوش در کودکان و نوزادان پدیده‌ای طبیعی و معمول است که نقش حفاظتی دارد، اما تجمع بیش از حد آن می‌تواند منجر به مشکلات شنوایی و ناراحتی شود. آگاهی والدین درباره علل، علائم و روش‌های پیشگیری و درمان این مشکل می‌تواند به حفظ سلامت گوش کودک کمک کند. مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص و درمان مناسب، کلید اصلی پیشگیری از عوارض جدی‌تر است.
source