اهمیت ناشتایی در آزمایش تیروئید چیست؟
به‌طور کل ناشتایی قبل از آزمایش تیروئید چندان لازم نیست، اما می‌تواند دقت کلی نتایج را افزایش دهد. سطوح هورمون‌های T3، T4 و TSH نسبت به عوامل متعددی متغیر هستند که وعده غذایی و حتی زمان نمونه‌گیری از جمله آن‌ها محسوب می‌شود. اگر وعده قبل از آزمایش شما سنگین و پرچرب باشد، امکان دارد که سطح بعضی از هورمون‌ها تغییر کند و در نتیجه آزمایش نوسان ایجاد شود. به همین، مخصوصا اگر لووتیروکسین مصرف می‌کنید، بهتر است علاوه‌بر ناشتایی حداقلی، حتی مصرف قرص را هم به پس از آزمایش موکول کنید.
چه آزمایش‌هایی از تیروئید نیاز به ناشتایی دارند؟
جدا از اینکه باید بدانید چند ساعت قبل از آزمایش تیروئید باید ناشتا بود، خوب است به‌طور دقیق با تمام تست‌های تیروئید که به ناشتایی نیاز دارند، آشنا شوید. در ادامه و در جدول زیر، تمام اطلاعات در این زمینه را با شما به اشتراک گذاشته‌ایم:
|
آزمایش تیروئید |
نیاز به ناشتایی |
توضیحات |
|
TSH |
ندارد |
بهترین زمان برای انجام آزمایش بین ساعت 7 تا 10 صبح |
|
Free T4 |
طبق توصیه پزشک |
بهتر است این آزمایش در حالت ناشتا انجام شود تا تداخل غذایی در نتایج پیش نیاید |
|
Free T3 |
طبق توصیه پزشک |
این آزمایش ممکن است در شرایط ناشتا دقت بیشتری داشته باشد |
|
آنتی بادی |
ندارد |
برای تشخیص بیماری‌های خودایمنی تیروئید نیاز به ناشتایی ندارند |
|
ترکیبی |
دارد |
در صورتی که آزمایش‌های دیگری مانند چربی خون یا قند خون همزمان با آزمایش تیروئید انجام شوند که نیاز به ناشتایی دارند. |
آیا مصرف داروهای تیروئید بر نتایج آزمایش تأثیر دارد؟
مصرف داروهای تیروئید، به‌ویژه داروهای جایگزین هورمون مانند لووتیروکسین(Levothyroxine)، لیتیرونین (Liothyronine) یا ترکیبات T3/T4 می‌تواند به شکل قابل توجهی بر نتایج آزمایش‌های تیروئیدی تأثیر بگذارد. این داروها معمولاً پس از مصرف خوراکی به‌سرعت جذب می‌شود و در خون افزایش می‌یابند، به‌ویژه لووتیروکسین که بر سطح Free T4 تأثیر مستقیم دارد. اگر این دارو در همان صبح آزمایش، پیش از نمونه‌گیری مصرف شود، می‌تواند باعث افزایش کاذب سطح T4 و در نتیجه، تفسیر اشتباه نتایج توسط پزشک شود.
از سوی دیگر، TSH که شاخص اصلی عملکرد تیروئید است، نسبت به داروهای تیروئیدی واکنش کندتری دارد و معمولاً تغییرات آن در پاسخ به داروها در بازه‌های چندروزه یا چند هفته‌ای دیده می‌شود. بنابراین مصرف دارو در همان روز ممکن است اثر فوری روی TSH نداشته باشد، اما همچنان برای استانداردسازی شرایط آزمایش، توصیه می‌شود دارو را پس از نمونه‌گیری مصرف کنید.
خوردن آب قبل از آزمایش تیروئید مشکلی دارد؟
نوشیدن آب ساده قبل از آزمایش تیروئید نه‌تنها مجاز است، بلکه توصیه می‌شود. برخلاف غذا و برخی داروها که ممکن است در نتایج آزمایش‌های هورمونی مانند TSH، Free T4 و Free T3 اختلال ایجاد کنند، آب ساده هیچ تأثیری بر نتیجه آزمایش ندارد. حتی نوشیدن مقدار کافی آب پیش از آزمایش می‌تواند به جریان بهتر خون و سهولت در نمونه‌گیری کمک کند و احتمال سرگیجه یا ضعف را پس از آزمایش کاهش دهد.
البته توجه داشته باشید که منظور از آب صرفاً آب بدون افزودنی و بدون طعم است؛ نوشیدنی‌هایی مانند چای، قهوه، آب‌میوه یا نوشابه ممکن است بر متابولیسم یا سطح برخی هورمون‌ها تأثیر بگذارند و توصیه نمی‌شود قبل از آزمایش مصرف شوند.
توصیه‌های مهم قبل از انجام آزمایش تیروئید
برای دستیابی به نتایج دقیق‌تر و قابل اعتمادتر در آزمایش تیروئید، رعایت برخی نکات ضروری است. این نکات به شما کمک می‌کنند تا مطمئن شوید که شرایط آزمایش بهینه است و هیچ عاملی نتایج را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. در ادامه توصیه‌های کامل‌تر قبل از انجام آزمایش تیروئید را مشاهده می‌کنید:
- اگر داروهای دیگری مانند آهن، کلسیم، یا مکمل‌های ویتامینی مصرف می‌کنید، بهتر است قبل از آزمایش با پزشک خود مشورت کنید، زیرا این داروها ممکن است جذب هورمون‌های تیروئیدی را تحت تأثیر قرار دهند.
- یکی از عوامل مهم برای دقت آزمایش تیروئید، استراحت کافی شب قبل از آزمایش است. خواب مناسب به عملکرد بهتر غده تیروئید و تعادل هورمونی بدن کمک می‌کند.
- استرس زیاد می‌تواند بر سطح هورمون‌های تیروئیدی تأثیر بگذارد. بهتر است قبل از آزمایش از هرگونه استرس یا فشار روانی خودداری کنید.
- سطح هورمون TSH در طول روز تغییر می‌کند و معمولاً در ساعات اولیه صبح (بین ساعت ۷ تا ۱۰ صبح) بالاترین میزان را دارد. به همین دلیل، بهترین زمان برای انجام آزمایش تیروئید، به‌ویژه آزمایش TSH، در این ساعات است.
- برخی داروها از جمله داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد التهابی، استروئیدها و برخی داروهای قلبی ، فشار خون، کورتیکواستروئیدی یا داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی ممکن است بر نتیجه آزمایش تاثیر بگذارند.
- داروهایی مثل آمیدارون یا داروهای ضد قارچ ممکن است تأثیر زیادی بر نتایج آزمایش‌های تیروئید بگذارند. برای جلوگیری از تداخل با نتایج، بهتر است قبل از آزمایش با پزشک خود مشورت و زمان مصرف این داروها را هماهنگ کنید.
- اگر در وضعیت خاصی مانند بارداری، بیماری حاد یا مزمن، تب یا عفونت هستید، ممکن است این شرایط بر نتایج آزمایش تیروئید تأثیر بگذارد. در این صورت بهتر است پزشک خود را در جریان قرار دهید.
سوالات متداول
آیا برای آزمایش تیروئید به ناشتایی نیاز است؟
معمولاً ناشتایی برای آزمایش تیروئید ضروری نیست، اما اگر آزمایش با چکاپ کامل انجام می‌شود، بهتر است ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید تا بقیه نتایج (مثل قند و چربی) هم دقیق‌تر باشند.
آیا خوردن چای و قهوه قبل از آزمایش تیروئید اشکال ندارد؟
بهتر است قبل از آزمایش صرفا آب یا چای بنوشید. قهوه و چای می‌توانند روی متابولیسم و بعضی از شاخص‌های هورمونی تاثیر بگذارند.