به گزارش بهداشت نیوز حجتالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه با اشاره به میراث گرانبهای علمی علمای خوزستان، احیای مکتب فقهی و اصولی خاص این منطقه و الگوگیری از شخصیتهایی مانند آیتالله شیخ محمدرضا موعظی و شیخ محمدتقی شوشتری را ضروری دانست.
به گفتهی استاد خسروپناه، مکتب فقهی اصولی علمای خوزستان نه کاملاً اخباری است و نه کاملاً اصولی، بلکه رویکردی متفاوت و قابل تأمل دارد که نیازمند پژوهش و بازشناسی بیشتر است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه، با تحلیل دقیق جریانهای فکری موجود در حوزههای علمیه، چهار جریان اصلی را به شرح زیر تفکیک و ویژگیهای هر یک را تشریح کرد.
استاد خسروپناه با اشاره به روحانیت سنتی سکولار غیرانقلابی گفت: این جریان که به علوم سنتی اسلامی پایبند است، نسبت به مسائل روز، تحولات اجتماعی و ارزشهای انقلاب اسلامی بیتفاوت و حتی گاه مخالف است. این بیتفاوتی در عمل به جدایی دین از سیاست، عدم ورود به مسائل جدید فقهی، مانند فقه پزشکی، فقه فرهنگ، فقه ارتباطات و فقه تکنولوژی، و بیتوجهی به شبهات جدید کلامی منجر میشود. این جریان، علوم جدید را به رسمیت نمیشناسد و در نتیجه، توانایی پاسخگویی به نیازهای روز جامعه را ندارد.
به اعتقاد خسروپناه، برخی از این روحانیون تحت تأثیر جریانهایی مانند انجمن حجتیه یا تصوف قرار گرفتهاند و برخی نیز به دلیل تحصیل در خارج از کشور و تأثیرپذیری از اندیشههای سکولار، از مسیر انقلاب فاصله گرفتهاند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی جریان بعدی را روحانیت نواندیش سکولار غیر انقلابی معرفی کرد و گفت: این جریان با گرایش به مفاهیم غربی و تلاش برای تطبیق و توجیه فقه با آنها، رویکردی سکولار در پیش گرفته است.
استاد خسروپناه با ذکر مثالهایی مانند نظام حزبی، نشان داد که چگونه این جریان با فقیهانه جلوه دادن مفاهیم غربی، در پی توجیه جدایی دین از سیاست و کمرنگ کردن ارزشهای انقلاب اسلامی است. به گفته وی، این جریان با استفاده ابزاری از فقه، در واقع به دنبال سکولاریزه کردن فقه است.
روحانیت سنتی انقلابی جریان دیگری بود که وی از آن نام برد و گفت: این جریان به علوم سنتی اسلامی و ارزشهای انقلاب اسلامی مانند استکبارستیزی، وحدت جهان اسلام و دفاع از مستضعفین پایبند است، اما از توجه به مسائل جدید، تحولات دنیای مدرن و علوم انسانی غافل است و در نتیجه، توانایی پاسخگویی به نیازهای روز جامعه را ندارد.
استاد خسروپناه با مثال طب اسلامی نشان داد که چگونه این جریان به جای بهرهگیری از دستاوردهای جدید علمی و تلفیق آن با طب سنتی اسلامی، به نصوص و روایات بسنده و از پذیرش روشهای نوین امتناع میکنند.
وی روحانیت نواندیش انقلابی را به عنوان جریان فکری دیگر دانست و ادامه داد: این جریان ضمن تسلط بر علوم سنتی اسلامی، با شناخت عمیق از علوم جدید، بهویژه علوم انسانی، و با استفاده از ظرفیتهای فقه، فلسفه و سایر علوم اسلامی، میکوشد به حل مسائل جدید و پاسخگویی به نیازهای روز جامعه بپردازد و در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی گام بردارد.
به گفته استاد خسروپناه، این جریان انقلابیگری را نه فقط در شعار، بلکه در عمل و با پاسخگویی به نیازهای روز جامعه نشان میدهد و میتواند نقش مهمی در پیشرفت و تعالی جامعه ایفا کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید مجدد بر اهمیت جریان چهارم، سرمایهگذاری حوزههای علمیه بر روی این جریان را یک ضرورت انکارناپذیر دانست و استفاده از فناوریهای جدید تبلیغ را برای افزایش اثرگذاری فرهنگی خواستار شد.
وی با اشاره به پیام رهبر انقلاب در خصوص حوزههای علمیه و لزوم پیشرو و سرآمد بودن آنها، بر ضرورت نظامسازی اجتماعی توسط حوزهها و اهتمام به مسائل روز جامعه تأکید کرد.
استاد خسروپناه در بخش دیگری از سخنان خود، با انتقاد از رویکردهای صرفاً امنیتی و انتظامی در حل مسائل فرهنگی، بر اهمیت گفتگو، اقناع و تغییر باورها بهعنوان راهحلهای اصلی این مسائل تأکید کرد. وی با مثالهایی مانند مسئله حجاب، نشان داد که راهحلهای صرفاً امنیتی و سلبی نه تنها مؤثر نیستند، بلکه میتوانند به افزایش تنشها و پیچیدهتر شدن مسائل منجر شوند.
در پایان، وی با تأکید بر لزوم همکاری و تعامل سازنده میان نهادهای مختلف، از جمله شورای عالی انقلاب فرهنگی و دولت، برای تحقق اهداف و سیاستهای فرهنگی و اجتماعی، خواستار اتخاذ رویکردی جامع و هماهنگ در مواجهه با چالشهای فرهنگی شد.
وی همچنین بر ضرورت برگزاری جلسات مشترک و تبادل نظر میان مسئولان و متخصصان برای یافتن راهحلهای مناسب و کارآمد تأکید کرد.
به گفتهی استاد خسروپناه، مکتب فقهی اصولی علمای خوزستان نه کاملاً اخباری است و نه کاملاً اصولی، بلکه رویکردی متفاوت و قابل تأمل دارد که نیازمند پژوهش و بازشناسی بیشتر است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه، با تحلیل دقیق جریانهای فکری موجود در حوزههای علمیه، چهار جریان اصلی را به شرح زیر تفکیک و ویژگیهای هر یک را تشریح کرد.
استاد خسروپناه با اشاره به روحانیت سنتی سکولار غیرانقلابی گفت: این جریان که به علوم سنتی اسلامی پایبند است، نسبت به مسائل روز، تحولات اجتماعی و ارزشهای انقلاب اسلامی بیتفاوت و حتی گاه مخالف است. این بیتفاوتی در عمل به جدایی دین از سیاست، عدم ورود به مسائل جدید فقهی، مانند فقه پزشکی، فقه فرهنگ، فقه ارتباطات و فقه تکنولوژی، و بیتوجهی به شبهات جدید کلامی منجر میشود. این جریان، علوم جدید را به رسمیت نمیشناسد و در نتیجه، توانایی پاسخگویی به نیازهای روز جامعه را ندارد.
به اعتقاد خسروپناه، برخی از این روحانیون تحت تأثیر جریانهایی مانند انجمن حجتیه یا تصوف قرار گرفتهاند و برخی نیز به دلیل تحصیل در خارج از کشور و تأثیرپذیری از اندیشههای سکولار، از مسیر انقلاب فاصله گرفتهاند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی جریان بعدی را روحانیت نواندیش سکولار غیر انقلابی معرفی کرد و گفت: این جریان با گرایش به مفاهیم غربی و تلاش برای تطبیق و توجیه فقه با آنها، رویکردی سکولار در پیش گرفته است.
استاد خسروپناه با ذکر مثالهایی مانند نظام حزبی، نشان داد که چگونه این جریان با فقیهانه جلوه دادن مفاهیم غربی، در پی توجیه جدایی دین از سیاست و کمرنگ کردن ارزشهای انقلاب اسلامی است. به گفته وی، این جریان با استفاده ابزاری از فقه، در واقع به دنبال سکولاریزه کردن فقه است.
روحانیت سنتی انقلابی جریان دیگری بود که وی از آن نام برد و گفت: این جریان به علوم سنتی اسلامی و ارزشهای انقلاب اسلامی مانند استکبارستیزی، وحدت جهان اسلام و دفاع از مستضعفین پایبند است، اما از توجه به مسائل جدید، تحولات دنیای مدرن و علوم انسانی غافل است و در نتیجه، توانایی پاسخگویی به نیازهای روز جامعه را ندارد.
استاد خسروپناه با مثال طب اسلامی نشان داد که چگونه این جریان به جای بهرهگیری از دستاوردهای جدید علمی و تلفیق آن با طب سنتی اسلامی، به نصوص و روایات بسنده و از پذیرش روشهای نوین امتناع میکنند.
وی روحانیت نواندیش انقلابی را به عنوان جریان فکری دیگر دانست و ادامه داد: این جریان ضمن تسلط بر علوم سنتی اسلامی، با شناخت عمیق از علوم جدید، بهویژه علوم انسانی، و با استفاده از ظرفیتهای فقه، فلسفه و سایر علوم اسلامی، میکوشد به حل مسائل جدید و پاسخگویی به نیازهای روز جامعه بپردازد و در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی گام بردارد.
به گفته استاد خسروپناه، این جریان انقلابیگری را نه فقط در شعار، بلکه در عمل و با پاسخگویی به نیازهای روز جامعه نشان میدهد و میتواند نقش مهمی در پیشرفت و تعالی جامعه ایفا کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید مجدد بر اهمیت جریان چهارم، سرمایهگذاری حوزههای علمیه بر روی این جریان را یک ضرورت انکارناپذیر دانست و استفاده از فناوریهای جدید تبلیغ را برای افزایش اثرگذاری فرهنگی خواستار شد.
وی با اشاره به پیام رهبر انقلاب در خصوص حوزههای علمیه و لزوم پیشرو و سرآمد بودن آنها، بر ضرورت نظامسازی اجتماعی توسط حوزهها و اهتمام به مسائل روز جامعه تأکید کرد.
استاد خسروپناه در بخش دیگری از سخنان خود، با انتقاد از رویکردهای صرفاً امنیتی و انتظامی در حل مسائل فرهنگی، بر اهمیت گفتگو، اقناع و تغییر باورها بهعنوان راهحلهای اصلی این مسائل تأکید کرد. وی با مثالهایی مانند مسئله حجاب، نشان داد که راهحلهای صرفاً امنیتی و سلبی نه تنها مؤثر نیستند، بلکه میتوانند به افزایش تنشها و پیچیدهتر شدن مسائل منجر شوند.
در پایان، وی با تأکید بر لزوم همکاری و تعامل سازنده میان نهادهای مختلف، از جمله شورای عالی انقلاب فرهنگی و دولت، برای تحقق اهداف و سیاستهای فرهنگی و اجتماعی، خواستار اتخاذ رویکردی جامع و هماهنگ در مواجهه با چالشهای فرهنگی شد.
وی همچنین بر ضرورت برگزاری جلسات مشترک و تبادل نظر میان مسئولان و متخصصان برای یافتن راهحلهای مناسب و کارآمد تأکید کرد.
source