هفت صبح: در طول دهه‌های اخیر در ایران شاهد اوج‌گیری قیمت کالاهای مختلفی بوده‌ایم که بر رفاه و معیشت مردم تاثیر جدی داشته است‌ اما در این میان یک کالای دیگر نیز وجود دارد که در سال‌های گذشته افزایش قیمت و تورم چند برابری داشته اما‌ روی زندگی مردم بی‌تاثیر بوده است. این کالا «الاغ» است.

الاغ یکی از حیواناتی است که برای حمل و جابه‌جایی بار برای کشاورزان اهمیت دارد. این اهمیت البته در سال‌های اخیر و با مدرن شدن و در دسترس قرار گرفتن وسایل مکانیکی در کشاورزی، کمرنگ‌تر شده است. البته استفاده از این حیوان هنوز هم در برخی از روستاها و مناطقی که رفت و آمد خودرو امکانپذیر نیست و همچنین در کنار چوپان‌ها، رایج است‌ اما الاغ به جز کمک برای حمل بار، فواید دیگری نیز دارد که در ادامه به آن پرداخته می‌شود. همین فواید متعدد باعث شده است که تجارت الاغ در ایران به‌خصوص در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته و جالب است بدانید که ایران در این زمینه حتی صادرات نیز دارد.

قدمت تجارت الاغ

تجارت الاغ در ایران به دوره‌های مختلف تاریخی مربوط می‌شود. شاید یکی از موارد سال‌های اخیر مربوط به دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد بود که طبق آمارهای گمرک، در یک سال 6 تن الاغ به کشور وارد شده بود. یکی از وقایع مهم دوران نخست‌وزیری محمد مصدق، اهدای 105 الاغ توسط آمریکا به ایران بود که برای بسیاری از افراد به عنوان یکی از واقعیت‌های عجیب و غریب تاریخی به یاد مانده است. این واقعه به دلایل مختلفی اتفاق افتاد، یکی از این دلایل، مربوط به اقدامات مصدق برای توسعه کشاورزی و اصلاحات اجتماعی در ایران بود. بنابراین واردات الاغ به ایران، قدمت تاریخی زیادی دارد.

قیمت هر الاغ چقدر است؟

همانطور که اشاره شد، تجارت الاغ در ایران در سال‌های اخیر رونق گرفته است. برخی از دامداری‌ها در کشور به پرورش الاغ برای تولید محصولات مختلف از جمله شیر، کرم‌های پوستی، صابون، شامپو و روغن پرداخته‌اند.

این محصولات به دلیل خواص دارویی و زیبایی مورد توجه قرار گرفته‌اند و در بازار داخلی و حتی صادراتی عرضه می‌شوند.

همچنین، افزایش قیمت الاغ در بازار نشان‌دهنده رشد این صنعت است، به طوری که قیمت هر رأس الاغ در سال‌های اخیر چند برابر شده و به نوعی الاغ هم درگیر تورم شده است. 

قیمت هر الاغ با توجه به سن، فیزیک و قدرت بدنی و همچنین نوع جنسیت آن متفاوت است. جالب است که اگر جست‌وجویی در فضای اینترنت داشته باشید، با آگهی‌های مختلفی در مورد خرید و فروش آن مواجه خواهید شد. در همین آگهی‌ها قیمت فروش یک الاغ جوان و سالم از 80 تا 160 میلیون تومان متفاوت است که در نوع خود رقم عجیبی خواهد بود. به دلیل افزایش ارزش الاغ در کشور سرقت این حیوان در روستاها افزایش محسوسی داشته و گزارش‌های سرقت متعددی به پلیس‌های محلی ارجاع داده شده است.

از الاغ محصولات متنوعی تولید می‌شود که برخی از آنها در صنایع دارویی، آرایشی و غذایی کاربرد دارند. برخی از مهم‌ترین محصولات شامل موارد زیر هستند:

شیر الاغ: دارای خواص دارویی متعدد، به ویژه برای تقویت سیستم ایمنی بدن. قیمت هر لیتر شیر الاغ در ایران بسته به منطقه متفاوت است و ممکن است تا ۷۰۰ هزار تومان برسد.

صابون شیر الاغ: به دلیل ترکیبات طبیعی، در مراقبت از پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پنیر الاغ: فرآورده‌ای کمیاب که به دلیل ارزش غذایی بالا تولید و عرضه می‌شود.

روغن الاغ: در طب سنتی کاربرد دارد و برای مصارف درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

عنبر نسارا: ماده‌ای که از دود خشک‌شده‌ فضولات الاغ به دست می‌آید و در طب سنتی برای ضدعفونی و درمان برخی بیماری‌ها استفاده می‌شود.

به دلیل شرایط سودآوری که اشاره شد، این صنعت در حال رشد است و برخی دامداری‌ها در ایران به صورت تخصصی به پرورش الاغ و تولید این محصولات مشغول هستند.

محصولات جانبی الاغ هم در صنایع مختلفی، از جمله صنایع آرایشی و بهداشتی( شیر الاغ در تولید صابون، کرم‌های پوستی و شامپوهای طبیعی به کار می‌رود.)، صنایع دارویی و طب سنتی( روغن الاغ و عنبر نسارا در درمان برخی بیماری‌ها و ضدعفونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.)، صنایع غذایی( شیر و پنیر الاغ به دلیل ارزش غذایی بالا در برخی بازارها عرضه می‌شوند.)، دامپروری و کشاورزی( شیر الاغ به عنوان مکمل غذایی برای دام‌های تازه متولد شده استفاده می‌شود.)، صنایع صادراتی( برخی از فرآورده‌های الاغ به کشورهای دیگر صادر می‌شوند، به ویژه چین که تقاضای بالایی برای این محصولات دارد.)

مزیت‌های صادرات الاغ و محصولات وابسته

بنا به گفته کارشناسان حوزه دام در ایران، صادرات الاغ و محصولات این حیوان می‌تواند موجب ارزآوری شده و بنابراین فرصت شغلی در ایران ایجاد کند. 

با ورود محصولات الاغ ایران به بازارهای بین‌المللی، رقابت میان تولیدکنندگان این محصولات افزایش یافته و کشورهایی مانند چین که تقاضای بالایی برای این کالا دارند، گزینه‌های بیشتری برای تأمین نیازهای خود خواهند داشت.

همچنین صادرات محصولات الاغ می‌تواند به کاهش وابستگی ایران به صادرات نفت کمک کند و موجب توسعه پایدار در بخش دامپروری و کشاورزی شود.

از سوی دیگر رشد صادرات محصولات الاغ می‌تواند موجب افزایش سرمایه‌گذاری در دامداری‌های تخصصی و بهبود کیفیت تولیدات داخلی شود.

برخی از عوامل مؤثر بر تقاضای محصولات الاغ در بازارهای مختلف عبارتند از:

بازارهای اروپایی: پنیر الاغ در اروپا به دلیل کمیاب بودن و ارزش غذایی بالا با قیمت‌های بسیار بالا فروخته می‌شود، به طوری که هر کیلوگرم آن ممکن است تا ۱۰۰۰ پوند قیمت داشته باشد.

بازار چین: چین یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان محصولات الاغ است، به ویژه پوست الاغ که در طب سنتی چینی برای درمان بیماری‌هایی مانند سرگیجه و بی‌خوابی استفاده می‌شود.

بازار داخلی ایران: در ایران، شیر الاغ به دلیل خواص دارویی و شباهت زیاد به شیر گاو، مورد توجه قرار گرفته و قیمت هر لیتر آن ممکن است تا ۷۰۰ هزار تومان برسد.

کشورهای آفریقایی: برخی کشورهای آفریقایی نیز به دلیل خواص درمانی محصولات الاغ، به واردات این محصولات علاقه‌مند شده‌اند.

با توجه به رشد این صنعت، سرمایه‌گذاری در پرورش الاغ و تولید محصولات مرتبط می‌تواند فرصت‌های اقتصادی خوبی ایجاد کند.

افزایش مصرف گوشت الاغ: برخی کشورها مانند چین، نیجر، بورکینافاسو و اسپانیا از گوشت الاغ در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنند.

تقاضای بالا برای پوست الاغ: سالانه حدود ۵ میلیون الاغ برای تولید ژلاتین خاصی به نام اجیائو (Ejiao) ذبح می‌شوند. این ماده در طب سنتی چین برای درمان بیماری‌ها و محصولات زیبایی استفاده می‌شود.

تأثیر بر جمعیت الاغ‌ها: افزایش تقاضا برای محصولات آرایشی و دارویی باعث کاهش شدید جمعیت الاغ‌ها در برخی مناطق، به ویژه آفریقا‌ شده است. برخی کشورها مانند کنیا و نیجریه ممنوعیت‌هایی برای جلوگیری از کشتار الاغ‌ها وضع کرده‌اند.

در پایان باید گفت سود حاصل از پرورش الاغ بسیاری از کشورها از جمله چین، ایتالیا، مراکش و صربستان را متقاعد کرده است که پرورش این حیوان را با جدیت دنبال کنند این در حالیست که پرورش‌دهندگان الاغ در ایران نه‌تنها حمایت نمی‌شوند بلکه کد بهداشتی برای صادرات این محصولات به آنها داده نمی‌شود.