لنفوگرانولوما ونروم (Lymphogranuloma venereum یا LGV) یک بیماری عفونی مقاربتی نادر است که توسط سروتیپ‌های خاصی (L1، L2، L2a و L3) از باکتری کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد می‌شود. این بیماری به‌طور عمده سیستم لنفاوی را درگیر می‌کند و اگر درمان نشود، می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد. در این مقاله، به بررسی علائم، عوامل خطرزا، روش‌های تشخیص، درمان و تأثیر این بیماری در دوران بارداری می‌پردازیم.

علائم لنفوگرانولوما ونروم

لنفوگرانولوما ونروم در سه مرحله اصلی پیشرفت می‌کند و علائم آن بسته به مرحله بیماری متفاوت است:

۱. مرحله اولیه (عفونت اولیه)

در این مرحله که معمولاً ۳ تا ۱۲ روز پس از تماس با باکتری رخ می‌دهد، ضایعات پوستی کوچک و بدون درد در محل عفونت (مانند ناحیه تناسلی، مقعد یا دهان) ظاهر می‌شوند. این ضایعات ممکن است به‌صورت پاپول، پوستول یا زخم‌های سطحی باشند. این زخم‌ها اغلب موقتی هستند، به‌سرعت بهبود می‌یابند و گاهی به دلیل اندازه کوچک یا محل پنهان (مانند داخل واژن یا مقعد) مورد توجه قرار نمی‌گیرند. به همین دلیل، ممکن است با هرپس تناسلی اشتباه گرفته شوند.

۲. مرحله ثانویه

این مرحله معمولاً ۲ تا ۶ هفته پس از عفونت اولیه آغاز می‌شود و با التهاب و تورم غدد لنفاوی، به‌ویژه در ناحیه کشاله ران، همراه است. تورم غدد لنفاوی ممکن است در یک یا هر دو طرف کشاله ران رخ دهد و در دوسوم موارد گزارش شده است. این غدد متورم ممکن است به آبسه تبدیل شوند، پاره شوند و چرک ترشح کنند. علائم دیگر شامل تب، لرز، درد عضلانی، خستگی و احساس کسالت عمومی است. در مواردی که عفونت از طریق مقعد منتقل شده باشد، علائم آنورکتال مانند درد مقعدی، ترشح چرکی یا خونی از مقعد و مشکل در حرکات روده ممکن است مشاهده شود.

۳. مرحله سوم (مزمن)

در صورت عدم درمان، بیماری به مرحله مزمن پیشرفت می‌کند و می‌تواند باعث عوارض شدید مانند تنگی راست‌روده، فیستول‌های مقعدی، اسکار دائمی در غدد لنفاوی و مشکلات تخلیه لنفاوی شود. این عوارض به‌ویژه در افرادی که عفونت مقعدی دارند شایع‌تر است و می‌تواند به درد مزمن و مشکلات گوارشی منجر شود.

عوامل خطرزای لنفوگرانولوما ونروم

عوامل خطرزای ابتلا به لنفوگرانولوما ونروم شامل موارد زیر است:

1. فعالیت جنسی پرخطر: رابطه جنسی محافظت‌نشده (واژینال، مقعدی یا دهانی) به‌ویژه با شرکای جنسی متعدد، خطر ابتلا را افزایش می‌دهد. سکس مقعدی محافظت‌نشده به‌خصوص در مردان همجنس‌گرا یکی از عوامل اصلی انتقال این بیماری است.

2. مناطق جغرافیایی: این بیماری در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری مانند جنوب و غرب آفریقا، هند، آسیای جنوب شرقی و کارائیب شایع‌تر است. با این حال، شیوع آن در کشورهای توسعه‌یافته، به‌ویژه در میان مردان همجنس‌گرا در اروپا و آمریکا، نیز گزارش شده است.

3. ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی: وجود سایر عفونت‌های مقاربتی مانند HIV خطر ابتلا به LGV را افزایش می‌دهد. افراد مبتلا به HIV که تحت درمان نیستند، در صورت ابتلا به LGV، ممکن است خطر انتقال HIV به شریک جنسی خود را افزایش دهند.

4. استفاده از وسایل مشترک: استفاده از دوش مقعدی مشترک یا تماس پوستی مستقیم با نواحی آلوده نیز می‌تواند باعث انتقال بیماری شود.

5. سن و جنسیت: مردان، به‌ویژه مردان همجنس‌گرا، بیشتر از زنان در معرض ابتلا هستند، اگرچه زنان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.

تست و تشخیص لنفوگرانولوما ونروم

تشخیص لنفوگرانولوما ونروم معمولاً نیازمند ترکیبی از معاینه بالینی و آزمایش‌های تخصصی است:

1. معاینه بالینی: پزشک علائم بیمار، مانند زخم‌های تناسلی یا تورم غدد لنفاوی، را بررسی می‌کند و سابقه جنسی بیمار را ارزیابی می‌کند.

2. تست تقویت اسید نوکلئیک (NAAT): این تست برای شناسایی DNA کلامیدیا تراکوماتیس در نمونه‌های گرفته‌شده از ناحیه تناسلی، مقعد یا غدد لنفاوی متورم استفاده می‌شود. در صورت مثبت بودن نتیجه، آزمایش دیگری برای شناسایی ژنوم خاص سروتیپ‌های LGV انجام می‌شود.

3. آزمایش‌های مکمل: از آنجا که افراد مبتلا به LGV ممکن است به سایر بیماری‌های مقاربتی نیز مبتلا باشند، آزمایش‌های HIV، هپاتیت C و سیفلیس نیز توصیه می‌شود، به‌ویژه در مردان همجنس‌گرا.

4. مشاوره با متخصص: برای تشخیص دقیق، مشاوره با میکروبیولوژیست، متخصص بیماری‌های عفونی یا پزشک سلامت جنسی ضروری است.

درمان و دارو لنفوگرانولوما ونروم

لنفوگرانولوما ونروم با آنتی‌بیوتیک‌ها قابل درمان است و درمان زودهنگام می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کند. گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر است:

1. آنتی‌بیوتیک‌ها: درمان استاندارد شامل مصرف داکسی‌سایکلین (۱۰۰ میلی‌گرم، دو بار در روز به مدت ۲۱ روز) است. در مواردی که داکسی‌سایکلین قابل استفاده نیست، اریترومایسین یا آزیترومایسین ممکن است تجویز شود.

2. مدیریت عوارض: در صورت وجود آبسه‌های لنفاوی، ممکن است نیاز به تخلیه جراحی باشد. برای تنگی راست‌روده یا فیستول‌ها، درمان‌های تخصصی‌تر مورد نیاز است.

3. پرهیز از فعالیت جنسی: بیماران باید تا پایان دوره درمان (معمولاً ۳ هفته) و رفع کامل علائم از رابطه جنسی خودداری کنند.

4. پیگیری شریک جنسی: شرکای جنسی که در ۶۰ روز گذشته با فرد مبتلا رابطه داشته‌اند، باید آزمایش شوند و در صورت نیاز، درمان پیشگیرانه با آنتی‌بیوتیک (مانند یک هفته آزیترومایسین) دریافت کنند.

لنفوگرانولوما ونروم و بارداری

لنفوگرانولوما ونروم در دوران بارداری نیازمند توجه ویژه است، زیرا برخی آنتی‌بیوتیک‌های استاندارد ممکن است برای جنین ایمن نباشند. نکات کلیدی در این زمینه عبارت‌اند از:

1. درمان در بارداری: اریترومایسین به‌عنوان گزینه‌ای ایمن برای درمان LGV در زنان باردار توصیه می‌شود. آزیترومایسین نیز ممکن است استفاده شود، اما داده‌های محدودی در مورد ایمنی آن در بارداری وجود دارد. داکسی‌سایکلین به دلیل خطر اثرات منفی بر جنین در دوران بارداری ممنوع است.

2. خطرات برای جنین: اگرچه اطلاعات محدودی در مورد انتقال LGV به جنین وجود دارد، عفونت‌های درمان‌نشده ممکن است باعث التهاب و عوارض سیستمیک در مادر شوند که به‌طور غیرمستقیم بر سلامت جنین تأثیر می‌گذارد.

3. تشخیص زودهنگام: زنان باردار با علائم مشکوک (مانند زخم‌های تناسلی یا تورم غدد لنفاوی) باید فوراً آزمایش شوند تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.

4. پیشگیری: استفاده از کاندوم در روابط جنسی، به‌ویژه در دوران بارداری، می‌تواند خطر ابتلا به LGV و سایر بیماری‌های مقاربتی را کاهش دهد.