نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعه هدایت عصبی (NCS) مجموعه‌ای از آزمایش‌های تشخیصی هستند که برای ارزیابی عملکرد اعصاب و عضلات بدن استفاده می‌شوند. این آزمایش‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا اختلالات عصبی و عضلانی مانند نوروپاتی، میوپاتی، یا بیماری‌هایی مثل ALS (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک) را تشخیص دهند. در EMG، فعالیت الکتریکی عضلات ثبت می‌شود، در حالی که NCS سرعت و قدرت سیگنال‌های عصبی را اندازه‌گیری می‌کند.

انواع نوار عصب و عضله

1. الکترومیوگرافی (EMG):
   این تست شامل قرار دادن یک سوزن کوچک در عضله برای ثبت فعالیت الکتریکی آن در حالت استراحت و انقباض است. EMG برای بررسی سلامت عضلات و اعصاب متصل به آن‌ها استفاده می‌شود.

2. مطالعه هدایت عصبی (NCS):
   در این روش، الکترودهای سطحی روی پوست قرار می‌گیرند و با تحریک الکتریکی خفیف، سرعت و قدرت انتقال سیگنال‌های عصبی اندازه‌گیری می‌شود. این تست برای تشخیص آسیب‌های عصبی مانند سندرم تونل کارپال مناسب است.

3. تست‌های ترکیبی:
   در بسیاری از موارد، EMG و NCS به‌صورت ترکیبی انجام می‌شوند تا اطلاعات جامع‌تری از وضعیت عصبی و عضلانی بیمار به دست آید.

کاربرد نوار عصب و عضله

نوار عصب و عضله برای تشخیص و ارزیابی شرایط زیر استفاده می‌شود:

• اختلالات عصبی: مانند نوروپاتی محیطی، رادیکولوپاتی (فشار به ریشه‌های عصبی)، یا بیماری نورون حرکتی.

• اختلالات عضلانی: مانند دیستروفی عضلانی یا میوپاتی التهابی.

• تشخیص سندرم‌ها: مانند سندرم تونل کارپال، سندرم تونل کوبیتال، یا فلج عصب صورتی.

• ارزیابی آسیب‌های عصبی: ناشی از تصادفات، دیابت، یا بیماری‌های خودایمنی.

• پیگیری درمان: بررسی بهبود یا پیشرفت بیماری‌های عصبی-عضلانی.

نوار عصب و عضله برای چه کسانی مناسب است؟

این آزمایش برای افرادی توصیه می‌شود که علائم زیر را تجربه می‌کنند:

• بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها، پاها یا سایر نواحی بدن.

• ضعف عضلانی یا کاهش قدرت در اندام‌ها.

• درد یا گرفتگی عضلانی غیرقابل توضیح.

• علائم مرتبط با بیماری‌های عصبی مانند دیابت، ام‌اس، یا پارکینسون.

• آسیب‌های ناشی از ضربه یا فشار به اعصاب (مانند فتق دیسک).

این تست برای کودکان، بزرگسالان و افراد مسن قابل انجام است، اما ممکن است در مواردی مانند وجود عفونت پوستی یا اختلالات انعقادی با احتیاط انجام شود.

نوار عصب و عضله چگونه انجام می‌شود؟

1. آماده‌سازی:
   بیمار روی تخت دراز می‌کشد و ناحیه مورد آزمایش تمیز می‌شود.

2. انجام NCS:
   الکترودهای سطحی روی پوست قرار می‌گیرند و پالس‌های الکتریکی خفیفی برای تحریک عصب ارسال می‌شود. بیمار ممکن است احساس سوزش یا انقباض خفیف داشته باشد.

3. انجام EMG:
   یک سوزن نازک وارد عضله می‌شود و فعالیت الکتریکی عضله در حالت استراحت و انقباض ثبت می‌شود. این مرحله ممکن است کمی دردناک باشد.

4. تفسیر نتایج:
   پزشک متخصص مغز و اعصاب یا فیزیولوژیست داده‌ها را تحلیل کرده و گزارش تشخیصی ارائه می‌دهد.

کل فرآیند معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد، بسته به تعداد عضلات یا اعصاب مورد بررسی.

آمادگی برای انجام الکترومیوگرافی

برای انجام این تست، رعایت موارد زیر توصیه می‌شود:

• اطلاع به پزشک: در صورت مصرف داروهای رقیق‌کننده خون (مانند آسپرین یا وارفارین)، داشتن پیس‌میکر قلبی، یا وجود بیماری‌های خاص، پزشک را مطلع کنید.

• پرهیز از کرم و لوسیون: از زدن کرم، لوسیون یا روغن روی پوست در روز آزمایش خودداری کنید، زیرا ممکن است در کیفیت نتایج اختلال ایجاد کند.

• لباس مناسب: لباس راحت و گشاد بپوشید تا دسترسی به نواحی مورد آزمایش (مانند دست یا پا) آسان باشد.

• رژیم غذایی: نیازی به ناشتا بودن نیست، اما از مصرف کافئین یا سیگار چند ساعت قبل از تست خودداری کنید.

• استراحت: در صورت امکان، از فعالیت‌های سنگین بدنی قبل از تست پرهیز کنید.

مراقبت‌های بعد از نوار عصب و عضله

• استراحت: اگر در محل ورود سوزن احساس درد یا حساسیت دارید، استراحت کنید و از فعالیت سنگین خودداری کنید.

• تمیز نگه داشتن محل: ناحیه‌ای که سوزن وارد شده را تمیز و خشک نگه دارید.

• استفاده از کمپرس سرد: در صورت تورم یا کبودی خفیف، از کمپرس سرد به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه استفاده کنید.

• مصرف دارو: در صورت درد خفیف، می‌توانید با مشورت پزشک از مسکن‌های ساده مانند استامینوفن استفاده کنید.

• پیگیری علائم غیرعادی: در صورت بروز علائمی مانند قرمزی شدید، تورم، یا تب، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

عوارض بعد از نوار عصب و عضله

نوار عصب و عضله به‌طور کلی ایمن است، اما ممکن است عوارض خفیفی رخ دهد:

• درد یا ناراحتی: درد موقتی در محل ورود سوزن یا تحریک عصبی شایع است و معمولاً ظرف چند ساعت تا چند روز برطرف می‌شود.

• کبودی: کبودی خفیف در محل سوزن ممکن است ایجاد شود.

• خونریزی: در موارد نادر، خونریزی جزئی در محل ورود سوزن رخ می‌دهد.

• عفونت: اگر بهداشت رعایت نشود، خطر عفونت در محل سوزن وجود دارد، هرچند بسیار نادر است.

• واکنش به تحریک الکتریکی: برخی بیماران ممکن است احساس سوزش یا ناراحتی خفیف در طول NCS داشته باشند.

در صورت بروز عوارض غیرعادی مانند تب، تورم شدید، یا ضعف غیرطبیعی، باید فوراً با پزشک مشورت شود.