محل دقیق آمپول عضلانی برای کسانی که به تازگی آموزش تزریق عضلانی دیده‌اند یک چالش وسواسی محسوب می‌شود. روش تزریق عضلانی دارو را به طور مستقیم وارد عضله میکند. کارکنان خدمات بهداشتی به کرّات از آمپول عضلانی برای تزریق واکسن، آنتی‌بیوتیک و انواع داروهای دیگر استفاده می‌کنند.
شاید شما جزو افرادی باشید که به خاطر بیماری خاص خود، مانند مالتیپل اسکلروزیس (MS) و آرتریت روماتوئید، مجبورند تزریق عضلانی را یاد بگیرند تا به صورت خانگی استفاده کنند. در این مقاله ما قصد داریم تا محل دقیق آمپول عضلانی و طریقه تزریق آمپول عضلانی را همراه با تصاویر به شما آموزش دهیم.
موارد استفاده از تزریق عضلانی
تزریق عضلانی نسبت به سایر روش‌های تحویل‌دهی دارو، مانند شربت، پماد و تزریق عرقی و تزریقات بافتی مزایایی دارد.
همچنین در صورتی که یکی از شرایط زیر وجود داشته باشد، آمپول عضلانی بر سایر روش‌ها برتری خواهد داشت:
- رگ خاصی که دارو باید از طریق آن تزریق شود، قابل دسترس نباشد
- تزریق مستقیم دارو به عروق آسیب وارد کند
- عبور از مجرای گوارشی دارو را بی‌اثر کند
تزریق عضلانی مزایای دیگری هم دارد. سیستم خون‌رسانی در عضلات قوی‌تر است و کمک میکند که دارو سریع‌تر جذب بدن شود. همچنین بافت موجود در عضلات نسبت به بافت چربی قابلیت نگهداری داروی بیشتری را در خود دارد. پزشکان بیشتر داروهای تزریقی را به به شکل آمپول عضلانی تزریق می‌کنند.
محل دقیق آمپول عضلانی
اولین قدم برای آموزش تزریق عضلانی یاد گرفتن محل دقیق آمپول عضلانی است. تزریق آمپول عضلانی معمولاً از یکی از موقعیت‌های زیر انجام می‌شود:
قسمت فوقانی بازو
ماهیچه دلتوئید متداول‌ترین محل تزریق واکسن است. این عضله در قسمت نزدیک شانه در بالای بازو قرار دارد. ولی این قسمت تنها میتواند مقدار کمی دارو، حدود ۱ میلی لیتر یا کمتر، دریافت کند. به همین دلیل پزشکان داروهایی را که برای تأثیر مقدار بیشتری از آنها لازم است، به این قسمت تزریق نمی‌کنند.
افرادی که خودشان دست به تزریق عضلانی داروها می‌برند، به ندرت از عضله دلتوئید به عنوان محل تزریق استفاده می‌کنند؛ زیر دسترسی به آن جا برایشان دشوار است.
برای یافتن عضله دلتوئید، باید استخوان بالای قسمت فوقانی بازو را پیدا کرد. سپس به اندازه عرض دو انگشت پایین آمده و سپس آمپول عضلانی به عضله سه‌گوش تزریق می‌گردد. نوک سوزن باید وارد مرکز عضله سه‌گوش شود.
ناحیه‌ی مفصل ران در لگن
معمولا کارکنان حرفه‌ای خدمات سلامت تزریق عضلانی را در محل عضله ونتروگلوتئال لگن انجام می‌دهند. این عضله یک منطقه امن برای تزریق آمپول عضلانی در بزرگسالان و کودکان بالای ۷ ماه است؛ چرا که ماهیچه‌های اطراف آن ضخیم هستند و هیچ یک از اعصاب و عروق اصلی در این ناحیه قرار نمی‌گیرند.
با این حال برای افرادی که خودشان می‌خواهند تزریق عضلانی انجام دهند انتخاب لگن به عنوان محل دقیق تزریق عضلانی کمی چالش‌‌برانگیز خواهد بود.
به منظور آموزش تزریق عضلانی و برای مکان‌یابی عضله ونتروگلوتئال روی بدن شخص دیگری که به پهلوخوابیده، کف دست‌تان را روی لگن آن شخص بگذارید، درحالی که جهت انگشتانتان به سمت سر است، باید جهت انگشت شست به طرف کشاله ران باشد.
انگشت سبابه و انگشت وسطی را بشکل V درآورده و آمپول عضلانی را در وسط آن منطقه فرو کنید.
ران
معمولاً افرادی که باید خودشان تزریق عضلانی انجام دهند از عضلات چهارسر ران به عنوان محل دقیق تزریق عضلانی استفاده می‌کنند.
برای آموزش تزریق عضلانی در محل ران، تصور کنید ران را از جلو و به صورت عمودی، به سه قسمت مساوی تقسیم می‌کنید. آمپول عضلانی باید به بالای بخش خارجی قسمت میانی تزریق شود.
باسن‌ها
قبل از آن که پزشکان از ناحیه‌ی مفصل ران در لگن (موقعیت دوم در بالا) برای تزریق عضلانی استفاده کنند، از عضلات دورسوگلوتئال در باسن استفاده می‌کردند. اما اکنون آمپول عضلانی به دلیل احتمال آسیب به عصب سیاتیک از طریق این عضله تزریق نمی‌شود
افرادی که می‌خواهند خودشان آمپول خود را تزریق کنند نیز باید از تزریق عضلانی به این قسمت بپرهیزند.
آموزش تزریق عضلانی در ۷ مرحله
به یاد داشته باشید که یک کارشناس خدمات سلامت باید به افرادی که قصد آموزش تزریق عضلانی دارند آموزش‌های لازم را ارائه بدهد تا بتوانند بر روی خود یا دیگران تزریق عضلانی انجام دهند. شما با مراجعه به مراکز هلال احمر در کشور می‌توانید این آموزش‌ها را فرا بگیرید.
مراحل زیر کمک می‌کنند که اشخاص بتوانند به درستی تزریق عضلانی انجام دهند.
۱. دست‌ها را بشویید
دستان خود را به خوبی با آب گرم و صابون بشویید. دقت کنید که فضای میان انگشتان و زیر ناخن‌ها را نیز تمیز کنید.
۲. تجهیزات لازم برای تزریق عضلانی را آماده کنید
قبل از انجام تزریق عضلانی وسایل زیر را آماده کنید:
- یک پنبه آغشته به الکل
- یک پد استریلیزه
- مقداری پنبه تمیز
- باند
- محافظ سوزن سرنگ
- دارو
- یک سوزن استریل
پزشک باید توصیه‌های لازم را درباره نوع سرنگ آمپول عضلانی ارائه دهد. این سرنگ باید به قدری بلند باشد که بتواند به عضله مورد نظر برسد.
بیشتر بزرگسالان به سوزن ۱ اینچی نیاز دارند، ولی سایز دقیق آن به وزن شخص بستگی دارد. قبل از انجام تزریق عضلانی لازم است که از پزشک یا داروساز بپرسید چه سایزی برای سوزن مناسب است.
۳. محل تزریق را آماده کنید
طبق دستورالعمل‌های بالا مکان مناسب برای تزریق عضلانی را آماده کنید. به آرامی پوست را با دو انگشت بمالید و کاری کنید عضله شل باشد. محل عضله را با الکل تمیز کرده و زمان بدهید تا خشک شود.
۴. سرنگ و مایع آن را آماده کنید
اگر از سرنگی چندبار مصرف استفاده می‌کنید، دقت کنید که اولین بار کی آنرا باز کرده‌اید. این سرنگ‌ها را باید با الکل تمیز کرد.
سر سرنگ را بردارید. با کشیدن سرنگ هوا را به داخل آن بکشانید و داخل سرنگ را به اندازه حجم مایع دارویی با هوا پر کنید. محافظ سوزن را برداشته و همه مایع را وارد سرنگ کنید. سرنگ را برعکس کنید، به طوری که سوزن آن رو به بالا باشد.
حباب‌هایی هوایی را با فشار آرام سرنگ کم کم خارج کنید.
سوزن را لمس نکنید تا تمیز باقی بماند.
۵. دارو را تزریق کنید
سوزن را با زاویه ۹۰ درجه وارد عضله کنید. در حالی که از دست مخالف خود برای عقب کشیدن پلانجر استفاده می‌کنید از انگشت سبابه و شست برای محکم گرفتن سرنگ استفاده کنید. در واقع با این کار شما از بدن مایع می‌کشید.
-
- اگر خون وجود داشته باشد یعنی شما اشتباهاً به جای عضله آمپول عضلانی را وارد رگ خونی کرده‌اید. در این صورت سرنگ را بیرون کشیده و دوباره از نو تزریق عضلانی را با سرنگ، مایع و موقعیت جدید انجام دهید.
- اگر خون وجود نداشته باشد یعنی سوزن در جای درستی قرار گرفته است. پلانجر آمپول عضلانی را کمی فشار دهید تا دارو تزریق شود.
۶. سوزن را خارج کنید
بلافاصله سوزن را از عضله خارج کرده و نوک آن را در داخل محافظش قرار دهید.
۷. محل تزریق را فشار دهید
با استفاده از گاز، به آرامی روی محل تزریق عضلانی را فشار دهید. خونریزی خفیف در محل تزریق کاملاً عادی است ولی می‌توان از یک چسب کوچک یا باند برای بند آوردن آن استفاده کرد.
علت خون آمدن بعد از تزریق عضلانی
با تزریق آمپول عضلانی مطمئن شوید که رگ خونی را لمس نکرده‌اید. اگر حین بیرون کشیدن پلانجر خون داخل سرنگ قابل مشاهده است، فوراً سوزن را از بدن شخص درآورده و روی محل تزریق فشار بیاورید تا خونریزی قطع شود.
پاره کردن رگ خونی علت خون امدن بعد از تزریق عضلانی به داخل عضله است. ممکن است احساس درد و سفتی عضله وجود داشته باشد. با پارگی رگ، احتمال تشکیل بافت زخم و لخته خون وجود دارد و اگر این لخته به قلب یا ریه برسد عوارض جبران‌ناپذیری خواهد داشت. تزریقی که به شریان بخورد به طور ویژه‌ای خطرناک است.
چند توصیه در رابطه با آمپول عضلانی
نکات زیر میتواند حس درد را بعد از تزریق کم کند:
- محل تزریق را قبل از تمیز کردنش با الکل با استفاده از یخ یا پماد بی‌حسی، بی‌حس کنید
- برای جلوگیری از حس سوزش، مطمئن شوید الکل کاملا خشک شده است
- قبل از وارد کردن دارو به سرنگ، سرنگ را با دست بمالید تا اندکی گرم شود
- هنگام تزریق تا جایی که می‌توانید عضلات را شل کنید
- درباره تغییرمحل دقیق آمپول عضلانی با پزشکتان مشورت کنید؛ تزریق زیاد در یک محل میتواند باعث ایجاد زخم شود
افرادی که خودشان نمی‌توانند به راحتی تزریق انجام دهند می‌توانند از یک دوست یا کارشناس بخواهند این کار را برایشان انجام دهد.
مشکلات تزریق عضلانی
حس درد خفیف بعد از تزریق میتواند کاملا عادی باشد ولی گاهاً برخی مشکلات جدی ممکن است پیش آید، مانند:
- ایجاد آبسه یا یک تجمع چرکی
- نکروز یا مرگ بافتی
- ایجاد گرانولوم یا التهاب در بافت
- زخم شدن یا فیبروز بافت عضلانی
- هماتوم وقتی ایجاد می‌شود که خون خارج از رگ خونی در محلی تجمع یابد
- آسیب به عروق خونی و اعصاب
کسانی که علائم زیر را دارند باید فوراً به پزشک مراجعه نمایند:
- درد شدید در محل تزریق
- خونریزی زیاد یا طولانی
- احساس مور مور شدن یا بی‌حسی اطراف عضله
- قرمزی، ورم یا گرمی زیاد در محل تزریق
- تخلیه‌ی مایعات در محل تزریق عضلانی
- علائم واکنش آلرژیک مانند تورم یا مشکلات تنفسی
تزریق عضلانی روشی کاربردی و مؤثر برای تحول‌دهی دارو است. چندین محل دقیق آمپول عضلانی برای اعمال تزریق عضلانی وجود دارد، شامل شانه، لگن و باسن. افرادی که لازم است خودشان تزریق را انجام دهند باید از پزشک‌شان راهنمایی بخواهند.
source