آمفیزم یک بیماری ریوی است که باعث تنگی نفس و سرفه می شود. با گذشت زمان، دیواره های داخلی کیسه های هوایی در ریه ها (آلوئول ها) ضعیف شده و پوشش داخلی آلوئول ها آسیب می بیند. این باعث می شود تعداد کمتری فضاهای هوایی بزرگتر به جای تعداد زیادی فضاهای کوچک معمولی وجود داشته باشد.

تعداد کمتر کیسه های هوایی بزرگتر باعث کاهش سطح کلی ریه ها می شود. این بدان معناست که اکسیژن کمتری می تواند از هوای تنفس شده به ریه ها به جریان خون منتقل شود.

اکثر افراد مبتلا به آمفیزم دارای بیماری به نام برونشیت مزمن هستند. برونشیت مزمن باعث التهاب در لوله‌های (برونشی) می‌شود که هوا را به ریه‌ها و از آن‌ها می‌برد. این منجر به سرفه مداوم می شود و هوای تنفس شده به ریه ها را کاهش می دهد. آمفیزم و برونشیت مزمن دو بیماری هستند که بیماری انسدادی ریه (COPD) را تشکیل می دهند.

علائم آمفیزم

علائم اصلی آمفیزم تنگی نفس و سرفه است که معمولاً به تدریج شروع می شود. با بدتر شدن آمفیزم در ریه ها، علائم نیز بدتر می شوند.

آمفیزم یک بیماری طولانی مدت است که معمولاً طی چند سال پیشرفت می کند. پیشرفت اغلب آهسته است اما در برخی افراد می تواند سریعتر باشد. ممکن است برای مدت طولانی هیچ علامتی وجود نداشته باشد و گاهی اوقات آمفیزم در عکسبرداری با اشعه ایکس قفسه سینه حتی در افرادی که هیچ علامتی ندارند یا علائم کمی دارند نیز دیده می شود.

از آنجایی که تنگی نفس و سرفه به تدریج بدتر می شود، ادامه فعالیت های عادی و تحرک ممکن است دشوار شود. آمفیزم در نهایت باعث تنگی نفس حتی در حالت استراحت می شود.

مراحل آمفیزم

مرحله ۱ – خفیف

عملکرد ریه به حدود ۸۰٪ کاهش می یابد و علائم خفیف هستند. اغلب می توان آنها را “فقط یک سرفه سیگاری” فرض کرد. سرفه در این مرحله افزایش می یابد و اغلب خلط تولید می شود. مهمترین اقدام در این مرحله خفیف، ترک سیگار است که می تواند بدتر شدن آمفیزم را کاهش دهد. ورزش برای افزایش عملکرد ریه ها نیز مهم است.

مرحله ۲ – متوسط

عملکرد ریه بین ۵۰ تا ۷۹ درصد کاهش می یابد. این رایج ترین مرحله برای تشخیص آمفیزم و COPD است زیرا علائم دردسرسازتر هستند. علائم معمولاً مانند آمفیزم خفیف است اما با سرفه و خلط روزانه پایدارتر است.

مرحله ۳ – شدید

عملکرد ریه بین ۳۰ تا ۴۹ درصد طبیعی کاهش می یابد. علائم در این مرحله بدتر و شایع تر است. ابتلا به عفونت های مکرر شایع است زیرا ریه ها دیگر قادر به دفع باکتری ها و ویروس ها نیستند. معمولاً در این مرحله انجام ورزش بدون نفس گیری خیلی سریع دشوار است.

مرحله ۴ – بسیار شدید

عملکرد ریه به کمتر از ۳۰ درصد کاهش می یابد. این مرحله آمفیزم “مرحله پایانی” یا COPD نیز نامیده می شود زیرا بسیار شدید است و می تواند تهدید کننده زندگی باشد. با این حال، زندگی برای چندین سال در این مرحله معمول است، اما با کاهش کیفیت زندگی. کاهش وزن در این مرحله رایج است.

عوامل خطر آمفیزم و علل آن

عواملی که خطر ابتلا به آمفیزم را افزایش می دهند عبارتند از :

سیگار کشیدن آمفیزم بیشتر در افراد سیگاری ایجاد می شود. با این حال، افراد سیگاری و پیپ نیز مستعد ابتلا هستند. خطر ابتلا به انواع سیگاری ها با تعداد سال ها و میزان مصرف تنباکو افزایش می یابد. حدود ۵۰ درصد از سیگاری ها به آمفیزم مبتلا می شوند و حدود ۲۰ درصد از سیگاری ها علائم شدیدتری دارند. ۸۰ درصد مرگ و میر ناشی از COPD مربوط به سیگار است.

سن اگرچه آسیب ریوی که در آمفیزم رخ می دهد به تدریج ایجاد می شود، اکثر افراد مبتلا به آمفیزم ناشی از دخانیات در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی علائم بیماری را تجربه می کنند.

سیگار کشیدن غیر فعال این به معنای تنفس دود سیگار، پیپ یا سیگار دیگران است. قرار گرفتن در اطراف دود سیگار خطر آمفیزم را افزایش می دهد.

قرار گرفتن در معرض دود یا گرد و غبار. افرادی که بخار ناشی از مواد شیمیایی خاص یا گرد و غبار غلات، پنبه، چوب یا محصولات معدنی را تنفس می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به آمفیزم هستند. این خطر در صورتی که آنها نیز سیگار بکشند بیشتر است.

قرار گرفتن در معرض آلودگی های داخلی و خارجی. تنفس آلاینده های داخل ساختمان (مانند دود ناشی از سوخت گرمایشی) و همچنین آلاینده های خارج از منزل (مانند اگزوز خودرو) خطر آمفیزم را افزایش می دهد.

کمبود آلفا ۱ آنتی تریپسین یک اختلال ژنتیکی نادر به نام کمبود آلفا-۱-آنتی تریپسین وجود دارد که منجر به کمبود ارثی پروتئینی می شود که از ساختارهای الاستیک در ریه ها محافظت می کند. افراد مبتلا به این بیماری در صورت سیگار کشیدن در سنین پایین به میزان قابل توجهی در معرض خطر آمفیزم قرار دارند. این را می توان با یک آزمایش خون ساده تشخیص داد.

تشخیص آمفیزم

رایج ترین آزمایشی که برای کمک به تشخیص این بیماری استفاده می شود اسپیرومتری نام دارد. آزمایش‌های دیگر شامل عکس‌برداری با اشعه ایکس قفسه سینه و آزمایش خون برای کمک به رد سایر بیماری‌های جدی است. گاهی اوقات، یک توموگرافی کامپیوتری خاص (CT) از قفسه سینه (سی تی با وضوح بالا) مورد نیاز است.

درمان آمفیزم

مهمترین بخش درمان کاهش قرار گرفتن در معرض هر علتی است. به ویژه برای اجتناب از سیگار کشیدن، از جمله سیگار کشیدن غیرفعال. درمان بسیاری از افراد مبتلا به آمفیزم مانند بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) است و شامل داروهای استنشاقی و قرص هایی برای کاهش حجم خلط تولید شده است.

جراحی (مانند جراحی کاهش حجم ریه یا پیوند ریه) ممکن است برای آمفیزم شدید پیشرفته در نظر گرفته شود.

در انگلستان، موسسه ملی بهداشت و مراقبت عالی (NICE) توصیه می کند که قرار دادن دریچه درون برونشیال برای کاهش حجم ریه می تواند به عنوان یک گزینه درمانی در نظر گرفته شود. دریچه درون برونشیال یک دریچه کوچک یک طرفه است که معمولاً با استفاده از برونکوسکوپی در یک راه هوایی (برونش) قرار می گیرد. این دریچه اجازه می دهد تا هوا هنگام بازدم از ریه خارج شود، اما در هنگام تنفس مانع از ورود هوا به ریه می شود. این به حذف هوای اضافی که در ریه ها در آمفیزم گیر کرده است کمک می کند.

عوارض آمفیزم

افرادی که آمفیزم دارند نیز بیشتر در معرض ابتلا به:

عفونت های قفسه سینه اینها می توانند اغلب اتفاق بیفتند.

سقوط ریه (پنوموتوراکس) : یک ریه از بین رفته در افرادی که آمفیزم شدید دارند می تواند تهدید کننده زندگی باشد، زیرا عملکرد ریه های آنها از قبل بسیار به خطر افتاده است. این غیرمعمول است اما زمانی که اتفاق می افتد جدی است.

مشکلات قلبی : آمفیزم می تواند فشار را در شریان هایی که قلب و ریه ها را به هم متصل می کنند افزایش دهد. این می تواند باعث نارسایی سمت راست قلب شود، که خون را به ریه ها پمپاژ می کند (این وضعیت کور ریوی نامیده می شود).

سوراخ های بزرگ در ریه ها (بولا) : تاول ها می توانند بسیار بزرگ باشند. این تاول ها انتقال اکسیژن به جریان خون را کاهش می دهند و همچنین خطر ابتلا به پنوموتوراکس را افزایش می دهند.

پیشگیری از آمفیزم

این خطر آمفیزم را می توان تا حد زیادی کاهش داد :

سیگار نکشید.

استفاده از ماسک برای محافظت از ریه ها در صورت کار با بخارات شیمیایی یا گرد و غبار.

منبع : patient