آنچه در مورد مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده ثانویه (SPMS) باید بدانید. مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده ثانویه مرحله بعدی ام اس است. به جای عود علائم و بهبودی، علائم فرد به طور پیوسته در طول زمان بدتر می شود.

اکثر افراد، اما نه همه افراد، مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس عود کننده-روکش کننده (RRMS) در نهایت دچار مولتیپل اسکلروزیس پیشرونده ثانویه (SPMS) می شوند. به دلیل پیشرفت در درمان فعلی، افراد کمتری نسبت به قبل به SPMS مبتلا می‌شوند و انتقال به SPMS بیشتر طول می‌کشد.

در این مقاله مروری بر SPMS شامل طبقه بندی، علائم، علل، درمان و راه های مدیریت علائم آن ارائه می کنیم.

SPMS چیست؟

اکثر افراد مبتلا به RRMS دچار SPMS می شوند.

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری پیشرونده است که باعث می شود سیستم ایمنی به اشتباه به سلول های عصبی در سیستم عصبی مرکزی حمله کند. رایج ترین نوع ام اس RRMS است که مرحله قبل از SPMS است.

طبق گفته انجمن ملی مولتیپل اسکلروزیس، اکثر افراد مبتلا به RRMS در نهایت یک دوره پیشرفت ثانویه را ایجاد می کنند که شامل بدتر شدن تدریجی علائم در طول زمان است.

با RRMS، فرد دوره‌هایی از عود و بهبودی را تجربه می‌کند که در آن علائم بدتر می‌شوند و دوباره بهبود می‌یابند.

با SPMS، افراد به طور شدید متوجه تغییرات علائم نمی شوند. در عوض، ممکن است احساس کنند که علائم آنها هرگز واقعاً از بین نمی روند و به تدریج بدتر می شوند. عود نیز ممکن است رخ دهد، اما این احتمال کمتر است.

SPMS همچنین دارای دو دسته طبقه بندی یا اصلاح کننده دیگر است:

SPMS  فعال به این معنی است که فرد عود یا شواهدی از فعالیت بیماری جدید را از اسکن MRI تجربه می کند. غیر فعال به این معنی است که هیچ مدرکی از فعالیت فعلی وجود ندارد.

SPMS  همراه با پیشرفت به معنای بدتر شدن علائم در فرد در طول زمان است. SPMS بدون پیشرفت به این معنی است که هیچ مدرکی مبنی بر بدتر شدن وضعیت وجود ندارد.

پزشکان افراد بدون فعالیت و پیشرفت را دارای SPMS پایدار می دانند.

تشخیص تغییرات بین RRMS و SPMS برای پزشکان دشوار است زیرا این تغییر به تدریج اتفاق می افتد.

افراد مبتلا به SPMS ممکن است همچنان تغییرات و علائم ناشی از التهاب را تجربه کنند. با این حال، این بیماری به طور پیوسته پیشرفت می کند و به مرور زمان باعث آسیب عصبی یا از دست دادن عصبی می شود.

پزشکان ممکن است برای کمک به مدیریت علائم و کند کردن پیشرفت بیماری، درمان‌های خاص به افراد مبتلا به SPMS پیشنهاد دهند.

درمان ام اس برای مدیریت علائم و کنترل پیشرفت بیماری مهم است، اما هیچ درمان قطعی برای ام اس وجود ندارد.

چه کسانی SPMS دریافت می کنند؟

SPMS  مرحله ثانویه RRMS است. افراد تمایل دارند قبل از اینکه به SPMS تبدیل شود، سال های زیادی را با RRMS  سپری کنند. با این حال، سیر شرایط برای همه متفاوت است و نمی توان این تغییر را پیش بینی کرد.

انجمن ملی مولتیپل اسکلروزیس خاطرنشان می کند که قبل از درمان های مدرن، ۵۰٪ از افراد مبتلا به RRMS در عرض ۱۰ سال و ۹۰٪ در عرض ۲۵ سال به SPMS مبتلا می شوند. با این حال، داروهای کنونی شیوه درمان ام اس را به شدت تغییر داده است. هنوز خیلی زود است که بگوییم تغییر به سمت داروهای جدید چگونه بر پیشرفت ام اس در کل تأثیر می گذارد.

هنوز هیچ دلیل مستقیم شناخته شده ای برای انتقال بین RRMS و SPMS وجود ندارد. برخی از پزشکان فکر می کنند که ممکن است به دلیل آسیب از همان اوایل بیماری باشد.

علائم

ضعف در پاها و خستگی مزمن می تواند نشان دهنده گذار به SPMS باشد.

علامت اصلی SPMS بدتر شدن کلی وضعیت کلی فرد است. عودها در این مرحله کمتر ناگهانی و مشخص هستند، اگرچه شعله ور شدن علائم همچنان ممکن است رخ دهد.

تفاوت اصلی با عود RRMS این است که علائم در دوره های بهبودی به طور کامل از بین نمی روند، در عوض، آنها فقط پایدارتر می شوند.

اکثر افراد مبتلا به SPMS علائم خود را به طور منظم، با شدت بیشتر یا کمتر، بسته به اینکه آیا عود می کنند، تجربه می کنند.

دوره SPMS می تواند غیرقابل پیش بینی باشد و هر فردی این شرایط را به شیوه ای متفاوت تجربه می کند.

افزایش شدت علائم و نشانه های زیر می تواند نشان دهنده انتقال به SPMS باشد:

خستگی مزمن عمومی

ضعف یا سفتی در پاها

احساس سوزن سوزن شدن یا بی حسی

مشکل در هماهنگی

مشکل در فکر کردن یا به خاطر سپردن وقایع

افسردگی

مشکلات مثانه یا روده

اختلال در نعوظ

اگر فردی مشکلات مثانه یا روده را با SPMS تجربه کند، این مشکلات می تواند شامل فوریت یا نیاز دائمی به ادرار کردن یا بی اختیاری باشد.

تشخیص

انتقال بین RRMS و SPMS معمولاً تدریجی است بنابراین تشخیص ممکن است مدتی طول بکشد. اگر فردی متوجه بدتر شدن وضعیت خود در طول زمان شود، و اگر عودهای کمتری را تجربه کند، پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای جستجوی SPMS انجام دهد.

پزشک در مورد شدت و فراوانی علائم و شعله‌های عود می‌پرسد. آنها همچنین معاینات عصبی و اسکن MRI مکرر را برای بررسی اینکه آیا وضعیت فرد به SPMS تغییر کرده است انجام می دهند.

درمان

درمان SPMS بر اصلاح سیر بیماری و مدیریت علائم تمرکز دارد.

انجمن ملی مالتیپل اسکلروزیس خاطرنشان می کند که فرد باید حداقل سالی یک بار تحت اسکن عصبی و MRI قرار گیرد تا روند بیماری را تحت نظر داشته باشد. اگر علائم خیلی سریع پیشرفت کنند، پزشکان ممکن است این آزمایشات را بیشتر توصیه کنند.

درمان های SPMS عبارتند از:

داروهای اصلاح کننده بیماری

افراد می توانند از اکثر داروهای اصلاح کننده بیماری که سازمان غذا و دارو (FDA) برای RRMS برای SPMS تایید کرده است، بر اساس برچسب دارویی خود استفاده کنند.

اگر این داروها دیگر علائم را به درستی یا به اندازه کافی کنترل نکنند، پزشکان ممکن است تغییر در درمان را توصیه کنند. علاوه بر این، این داروها می توانند عوارض جانبی در برخی از افراد ایجاد کنند که ممکن است مدیریت آن دشوار باشد.

انتخاب داروی مناسب برای کمک به تعادل اثربخشی درمان و عوارض جانبی می‌تواند زمان بر باشد و مستلزم همکاری مستقیم با پزشک و پیگیری آزمایش‌های منظم برای نظارت بر اثربخشی درمان است.

مدیریت علائم

برای کمک به مدیریت علائم SPMS، فرد باید ورزش های کم تاثیر مانند شنا را امتحان کند.

علاوه بر داروهایی که هدفشان تغییر سیر بیماری است، مدیریت علائم نیز جنبه مهمی در درمان SPMS است.

بسته به نوع علائمی که فرد تجربه می کند، تعدادی از داروها می توانند کمک کنند. برخی از داروها می توانند سرگیجه یا مشکلات مثانه را تسکین دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است بر درمان عوارض جانبی داروهای اصلاح کننده بیماری تمرکز کنند.

علاوه بر این، اکثر پزشکان به فرد توصیه می کنند که برای حمایت از بدن خود تغییراتی در سبک زندگی سالم ایجاد کند. این ممکن است شامل خوردن یک رژیم غذایی سالم برای کنترل وزن و ایجاد احساس حیاتی در آنها باشد.

ورزش همچنین ممکن است به تقویت بدن و بهبود دامنه حرکتی در عضلات کمک کند. معمولاً به افراد توصیه می شود تمریناتی را انجام دهند که ضربان قلب را افزایش می دهد یا به کشش و تقویت عضلات کمک می کند.

برخی از تمرینات مفید کم تاثیر عبارتند از:

شنا کردن

دوچرخه سواری

پیاده روی

یوگا

پشتیبانی از شبکه ها

افراد می توانند از صحبت با دیگرانی که انتقال از RRMS به SPMS را تجربه کرده اند، سود ببرند.

برای برخی ممکن است پیوستن به جوامع آنلاین برای صحبت با سایر افراد دارای تجربیات مشترک مولتیپل اسکلروزیس مفید باشد.

یکی از نمونه‌های یک مرکز پشتیبانی آنلاین که افراد می‌توانند آن را امتحان کنند، برنامه MS Buddy: Multiple Sclerosis Chat  است که می‌توانند آن را برای اندروید یا اپل دانلود کنند.

سایر اشکال ام اس

رایج ترین نوع ام اس RRMS است که ممکن است در نهایت به SPMS تبدیل شود.

نوع سوم ام اس، ام اس پیشرونده اولیه (PPMS) نامیده می شود. موسسه مولتیپل اسکلروزیس تخمین می زند که از هر ۸ نفری که تشخیص ام اس را دریافت می کنند، ۱ نفر به PPMS مبتلا هستند.

افراد مبتلا به PPMS ممکن است چرخه عود و بهبودی را که نشانه سایر انواع ام اس است، تجربه نکنند. در عوض، آنها تمایل دارند علائمی را تجربه کنند که به تدریج در طول بیماری بدتر می شوند.

این شبیه به SPMS است، اما تمایز این است که افراد مبتلا به PPMS مرحله عود کننده- فروکش کننده را تجربه نمی کنند.

چشم انداز

SPMS  مرحله ثانویه ای است که اکثر افراد مبتلا به RRMS در نهایت آن را تجربه می کنند. هیچ راهی برای دانستن اینکه آیا یک فرد این انتقال را تجربه خواهد کرد یا نه وجود ندارد. پزشکان ممکن است با مقایسه سوابق قدیمی تر علائم و نتایج آزمایش با نتایج اخیر، تشخیص را انجام دهند.

به طور کلی، افراد مبتلا به SPMS نسبت به افراد مبتلا به RRMS دوره های عود یا بهبودی کمتری دارند، اما ممکن است به طور کلی بدتر شدن وضعیت خود را تجربه کنند.

پزشکان ممکن است چندین روش درمانی را برای کاهش یا جلوگیری از آسیب به سیستم عصبی و در عین حال کنترل علائم توصیه کنند.

هیچ درمان قطعی برای SPMS وجود ندارد، اما همکاری نزدیک با پزشک به بسیاری از افراد کمک می‌کند تا یک برنامه درمانی برای کاهش علائم خود و نظارت بر بیماری یا کند کردن پیشرفت آن پیدا کنند.

این متن توسط تحریریه فارمافوری با استفاده از منابع متعدد تهیه و تالیف تهیه شده است. بازنشر آن تنها با ذکر منبع مجاز است.