دکتر نازنین رمضانی: هورمون ها در بدن مشابه با پیام رسان های شیمیایی عمل می کنند که متصل کننده عملکردهای گوناگونی در بدن هستند. از این رو اختلال در ترشح این هورمون ها بیشتر یا کمتر شدن آن می تواند عوارض هایی را در پی داشته باشد و بسیار مهم هستند. برخی از این هورمون ها زنانه و برخی مردانه هستند که صفات ظاهری و رفتاری و همچنین تولید مثل را در بر می گیرند.

هورمون تستوسترون چیست؟

تستوسترون یک هورمون استروئیدی است که در مردان توسط بیضه ها و در زنان توسط تخمدان ها تولید می شود. اما ذاتا و بیشتر در مردان ترشح می شود. تستوسترون برای رشد سیستم تناسلی مردان، افزایش توده عضلانی و استخوانی و تشکیل مو بدن ضروری است. تستوسترون همچنین نقش مهمی در زمینه هایی مانند متابولیسم استخوان، خلق و خو و سطح انرژی در مردان و زنان دارد. اختلال در متابولیسم تستوسترون هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی بر فرد تاثیر می گذارد. تستوسترون به هورمون جنسی معروف است و از کلسترول توسط سلول های لیدیگ در بیضه ها در پاسخ به هورمون لوتئینیزه کننده (LH) از غده هیپوفیز سنتز می شود.

هنگامی که تستوسترون وارد جریان خون می شود، نقش مهمی در رشد جنسی مردان ایفا می کند و رشد اندام های جنسی اولیه و ثانویه و همچنین رشد موهای بدن و توده عضلانی را تحریک می کند. در زنان، تستوسترون در رشد و تکامل تخمدان ها و سایر بافت های تولید مثلی نقش دارد. تولید تستوسترون با افزایش سن در هر دو جنس کاهش می‌یابد که منجر به وضعیتی به نام تستوسترون پایین در مردان می‌شود. سطح پایین تستوسترون می تواند علائمی مانند کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ، خستگی و افسردگی ایجاد کند.

هورمون تستوسترون از کجا ترشح می شود؟

محل اصلی ترشح هورمون تستوسترون در مردان بیضه ها هستند اما مقدار اندکی از آن نیز در غدد فوق کلیه نیز ترشح می شود. از این رو اگر در بیضه مردان و ترشح هورمون تستوسترون مشکلی رخ دهد موجب کاهش صفات ثانویه مردان می شود. هورمون تستوسترون زنانه در زنان از غدد فوق کلیه و تخمدان ها ترشح می شود و در طول زمان بارداری نیز توسط جفت جنین به بدن می رسد.

عملکرد تستوسترون در بدن

عملکرد تستوسترون به عنوان یک هورمون جنسی می تواند در زنان و مردان عملکردهای سوا از هم داشته باشد، گرچه که میزان نیاز بدن زنان به تستوسترون کم است اما وجود آن الزامی خواهد بود. در ادامه عملکرد تستوسترون در بدن زنان و مردان را نام برده و برخی از مهمترین آنها را شرح می دهیم:

زنان:

    استحکام استخوان
    فعالیت های مغزی
    رشد توده استخوانی
    قدرت عضلانی فاقد چربی
    بهبود خلق و خو
    افزایش انرژی
    افزایش میل جنسی

مردان:

    رویش موی بدن
    رویش ریش
    بم شدن صدا
    رشد عضلات
    رشد توده استخوانی
    عملکرد جنسی
    تولید مثل
    میل جنسی

فواید هورمون تستوسترون

فواید هورمون تستوسترون در بدن مردان و زنان عبارت اند از:
☑ بهبود عملکرد اسپرم

وجود تستوسترون در بیضه ها ضروری است و به بهبود عملکرد اسپرم ها کمک می کند، بهبود عملکرد اسپرم ها یعنی کمک به بهتر حرکت کردن آنها در زمان لقاح، که امری مهم و ضروری است. در واقع تستوسترون علاوه بر کیفیت اسپرم بر روی انرژی حرکتی آن نیز تاثیر می گذارد. در مکمل های تقویت باروری آقایان میزان مشخصی از تستوسترون یافت می شود که بهبود کارکرد اسپرم می انجامد.

☑ بهبود عملکرد تخمدان

بدن زنان به اندازه مردان نیاز به تستوسترون نخواهد داشت اما همان میزان متعادل می تواند موجب کیفیت تخمک گذاری و عمر طولانی تر آن شود. افزایش هورمون تستوسترون برای زنان مضر است اما همان میزان کم هم برای عمر تخمک ها موثر است.

☑ خصوصیات ثانویه مردانه

تستوسترون هورمون مردانه شناخته می شود زیرا علاوه بر رشد توده استخوان و عضله و انرژی بخشی به عوامل متابولیکی موجب شده و بروز صفات مردانه نظیر رشد موهای بدن و صورت، ضخیم شدن جنس موهای بدن و بم شدن صدا و افزایش میل جنسی منجر می شود. افزایش بیش از حد هورمون تستوسترون در زنان می تواند موجب بروز موهای زائد و مختل شدن عملکرد تخمدان ها شود.

☑ میل جنسی

تستوسترون موجب میل جنسی در مردان می شود. علاوه بر این تاثیر تستوسترون بر نعوظ بسیار است و موجب حفظ آن نیز می شود. تستوسترون بر روی گیرنده های مغزی تاثیر گذاشته و موجب تولید نیتریک اکسید می شود و همین واکنش موجب نعوظ و میل جنسی پایدارتری می شود.

چرا زنان کمتر از مردان به هورمون تستوسترون نیاز دارند؟

میزان تستوسترون در زنان و سطوح طبیعی آن بین 15 تا 70 نانوگرم در دسی لیتر است. میزان تستوسترون در زنان کمتر است زیرا این هورمون در واقع یک هورمون مردانه است. اگر بخواهیم بگوییم افزایش هورمون تستوسترون در زنان چیست؟ در واقع می توان آن را یک عارضه دانست که موجب به هم ریختگی هورمونی، نازایی، اکنه و رشد موهای زائد و حتی تخمدان پلی کیستیک شود. در مکمل های تقویت باروری بانوان از ترکیباتی استفاده شده تا موجب کاهش و تنظیم تستوسترون شود.

درمان کمبود تستوسترون در مردان

کمبود تستوستترون در بدن مردان عارضه های بسیاری را موجب می شود از این رو می توان از قرص تستوسترون و محلول های تزریقی نظیر گنادوتروپین استفاده کرد که بر روی ناباروری مردان نیز تاثیر بسیاری دارد. روش تزریق هورمون موثر ترین روش برای بالا بردن سطح تستوسترون در بدن و همچنین تحریک بیضه ها و غدد فوق کلیوی برای ترشح تستوسترون است. اگر می پرسید که آمپول تستوسترون برای چیست؟ در واقع اگر بدن مردان با تولید تستوسترون مشکلی داشته باشد می توان این آمپول ها را سه الی 4 هفته یکبار برای تکمیل هورمون درمانی به کار بست. در واقع این آمپول ها درمانی هستند.

راههای افزایش تستوسترون در مردان

    اضافه وزن نداشته باشید زیرا موجب ترشح استروژن شده و کاهش تستوسترون را به همراه خواهد داشت.
    خواب کافی داشته باشید، حفظ ساعات مفید خواب بین 6 الی 8 ساعت می تواند موجب ترشح صحیح تستوسترون در بدن شود.
    ساعت اوج ترشح هورمون تستوسترون بین ساعت 7 تا 10 صبح است پس بهتر است صحرخیز باشید.
    مصرف چربی های سالم و امگا3 را افزایش دهید زیرا طبق نظرات علمی، مردانی که از چربی های سالم بیشتری در طی روز استفاده کرده اند سطح تستوسترون بهتری داشته اند.
    مصرف زینک را بیشتر کنید، زینک با متوقف کردن آنزیم آروماتاز موجب کاهش استروژن و تبدیل آن به تستوسترون می شود.
    استرس خود را کنترل کنید، زیرا موجب ترشح هورمونی بنام کورتیزول می شود و این هورمون تستوستون را ازبین می برد.
    مصرف روزانه 1000 تا 1500 میلی گرم ویتامین C می تواند کورتیزول را مهار کرده و به ترشح بهتر تستوسترون کمک کند.
    ورزش کنید و ضربان قلب خود را بالا ببرید و در کنار آن به عضله سازی بپردازید. عضله سازی ترشح تستوسترون را تحریک می کند.
    الکل مصرف نکنید، زیرا موجب اختلال در کبد شده و می تواند میزان متعادل تستوسترون در بدن را مختل کند.

غذاهای کاهش دهنده هورمون مردانه در زنان

تغذیه ارتباط مستقیمی بر روی عملکرد صحیح هورمون ها دارد و شاید ندانید ولی حتی برخی اسیدهای چرب نظیر مکمل امگا3 و ویتامین ها می توانند بر روی ترشح برخی هورمون ها تاثیر بگذارند از این در اکثر هورمون درمانی ها در زنان و مردان پزشک معالج از ویتامین، مینرال و اسیدهای چرب کمک می گیرند. در روتین رژیم غذایی روزانه با مصرف برخی مواد غذایی می توانید موجب کاهش تستوسترون شوید. این مواد غذایی برای زنان در نظر گرفته شده است.

    محصولات سویا (شیر سویا و آجیل سویا)
    نعنا
    تخم کتان
    شیرین بیان
    ماهی
    رازیانه

هورمون تستوسترون در بدنسازی

معمولا ورزشکاران برای افزایش انرژی و عضله سازی و حجیم شدن، از هورمون تزریقی تستوسترون استفاده می کنند که تستوسترون سوسپانسیون و پروپیونیت نام دارد. استفاده از تستوسترون در حوزه بدنسازی و زیبایی اندام کاران بسیار متداول است. اما مصرف بیش از حد و غیر علمی این هورمون می تواند دوپینگ محسوب شود. تزریق بیش از حد تستوسترون در بدنسازی می تواند موجب ریزش موی سر، کاهش میل جنسی و افزایش موی بدن و کاهش ترشح تستوسترون توسط بدن شود. که از عوارض تزریق تستوسترون در بدنسازی است.

    برای افزایش سطح تستوسترون بدن در بدنسازی باید با پزشک مشورت کنید زیرا می تواند عوارض جبران ناپذیری را در بدن ایجاد کند.

تمامی هورمون ها هم در مردان وجود دارد و هم در زنان، اما در واقع آن چیزی که حد و مرز بدن زنانه و مردانه را تعیین می کند عملکردهای صحیح هومون های زنانه و مردانه است پس در صفات جنسیتی، بسیار تاثیر گذار است. در این متن بررسی کردیم که تستوسترون چیست؟ و راههای کاهش و افزایش آن را شناختیم. بهتر خواهد بود برای درمان های هورمونی حتما تحت نظر پزشک باشید. تزریق هومونی و یا مصرف قرص ها را خودسرانه انجام ندهید چون باید قبل از مصرف میزان تستوسترون خون توسط پزشک بررسی شود.

بالا بودن هورمون تستوسترون در زنان از علت تا تشخیص و درمان

تستوسترون به طور معمول هورمون جنسی مردانه در نظر گرفته می شود؛ اما همانطور که مردان به مقدار کمی استروژن در سیستم بدنی خود احتیاج دارند، زنان نیز در بدن خود به مقداری تستوسترون نیاز دارند. مقادیر کمی تستوسترون معمولاً از تخمدان ها و غدد فوق کلیوی در جریان خون زن آزاد می شود. تستوسترون به زنان کمک می کند تا توده استخوانی خود را حفظ کنند، سلول های خونی جدید تولید کند، میل جنسی را حفظ کرده و حالات را تنظیم کند. اثر ترکیبی تستوسترون و استروژن به رشد، ترمیم و نگهداری بافت های تولید مثل زنان کمک می کند. تستوسترون نیز در دوران یائسگی برای زنان همراه با استروژن و پروژسترون که می تواند باعث عدم تعادل هورمون شود، کاهش می یابد. بالا رفتن هورمون تستوسترون در زنان علت‌های مختلف دارد و این مشکل می‌تواند بر خلق و خوی آنها‌، فیزیک بدن و دوران یائسگی آنها تأثیر بگذارد، بنابراین با بررسی زودهنگام علائم بالا رفتن هورمون مردانه در زنان، می‌توان میزان این هورمون را کنترل کرد و به حد نرمال آن رساند. تشخیص و درمان زودهنگام از بسیاری از عوارض بالا رفتن هورمون مردانه تستوسترون جلوگیری می‌کند.

علل بالا بودن هورمون مردانه در زنان

در زنان، علل احتمالی بالا بودن تستوسترون عبارتند از:

    سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
    هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH)
    تومورهای آدرنال یا تخمدان
    سوء مصرف از استروئید آنابولیک

علائم بالا بودن هورمون مردانه در زنان

    آکنه
    موهای زائد صورت، سینه، کمر یا سایر قسمت های بدن
    کم پشتی موها
    پریودهای نامنظم
    نوسانات خلقی
    بزرگ شدن کلیتوریس
    افزایش توده عضلانی
    کاهش اندازه پستان ها
    از دست دادن میل جنسی
    بم شدن صدا

ساعات اوج میل جنسی

بيتوته: میل جنسی یکی از موضوعات بسیار پیچیده در زندگی انسان است چرا که افراد از نظر میل جنسی سیستم های متفاوتی باهم دارند و عوامل درونی از جمله ترشح هورمون ها و عوامل بیرونی مانند تغییر فصل یا شب و روز میتواند بر میران میل جنسی زنان و مردان تاثیر گذار باشد.

یکی از عواملی که باعث می شود تصور کنید مردان در ساعات اولیه صبح میل جنسی بیشتری دارند، نعوظ صبحگاه است ، ولی این تصور کاملا اشتباه است. در ابتدای صبح بین ساعت 7-9 میزان هورمون تستوسترون و کورتیزول در بدن افزایش پیدا میکند که ترشح همزمان این دو هورمون در بدن مردان باعث ایجاد نعوظ صبحگاهی می شود که هیچ ارتباطی به تمایلات جنسی ندارد مگر این که خود فرد بخواهد از این موقعیت استفاده کند.

از نظر بیولوژیک بهترین ساعت برای برقراری رابطه جنسی در مردان ساعت 5 – 7 بعد از ظهر است چرا که سطح انرژی مردان در حداکثر حالت ممکن قرار گرفته و تمام حواسش بیدارند.

اوج میل جنسی در زنان به ساعت خاصی ارتباط ندارد و اغلب وابسته به سیکل ماهانه آنها است ، اوج میل جنسی زنان نزدیک به زمان تخمک گذاری در بالاترین حد ممکن خواهد بود ، درست همان روزهایی که تمایل بیشتری به برقراری ارتباط جنسی دارید یعنی نزدیک به زمان تخمک گذاری هستید.

ساعت مورد علاقه زنان برای رابطه جنسی

میل جنسی مردان و زنان در ساعات صبح : صبح قبل از این که مردان از خواب بیدار شوند سطح هورمون تستوسترون در خونشان در اوج قرار دارد ، این هورمون به عنوان هورمون جنسی مردانه شناخته می شود که ارتباط مستقیمی با میل جنسی مردان دارد. تولید این هورمون در طول شب در بدن مردان رو به افزایش است ، این هورمون در بدن زنان هم تولید می شود ولی میزان تولید آن در طول شب تغییر زیادی نمی کند.

سطح تستوسترون در مردان هنگام صبح به این بستگی دارد که چقدر خواب عمیقی داشته باشند. بر اساس پژوهشی که در ژورنال انجمن پزشکی آمریکا انجام شده ، بیش از 5 ساعت خوابیدن میتواند سط هورمون تستوسترون را تا 15 درصد در بدن مردان افزایش دهد. مردان 2 – 3 بار در هفته با افزایش سطح هورمون تستوسترون برای ایجاد نعوظ صبحگاهی روبرو می شوند و معمولا بیشترین میل جنسی را در صبح ها احساس می کنند.

میل جنسی مردان و زنان در طول روز : تولید هورمون تستوسترون در بدن مردان هر 90 دقیقه افزایش و افت دارد . دیدن یک زن جذاب میتواند سیستم عصبی مرد را تحریک ند و انتقال دهنده عصبی اندورفین که باعث ایجاد احساس خوب می شود در مغز آزاد شده و خون را به سمت آلت تناسلی سرازیر کند ، به همین دلیل است که مردان به سمت کسی که درباره اش خیال بافی میکنند جذب میشوند ولی سطح تستوسترون زنان فقط زمانی که انتظار نزدیکی با شریک عاطفیشان دارند ، افزایش پیدا میکند.

میل جنسی مردان و زنان در ساعات عصر : سطح تستوسترون مردان نزدیک به عصر کاهش پیدا میکند ولی هورمون جنسی در زنان در عصر به تدریج افزایش پیدا میکند. زنان در عصر سعی میکند با گوش دادن به موسیقی یا دوش گرفتن و استراحت به خودشان از شر تنش های روز خلاص شوند ، این تمدد اعصاب با غلبه بر استرس روزانه به نوبه خود باعث افزایش هورمون تستوسترون در بدن زنان می شود و باعث می شود میل جنسی بیشتری در ساعات عصر داشته باشند و در اوج قرار بگیرند.

با نزدیک شدن به زمان خواب هورمون تستوسترون در مردان در کمترین حالت ممکن و در زنان به بالاترین میزان خود می رسد.

ساعت مورد علاقه زنان و مردان برای رابطه جنسی

خانم ها میل بیشتری برای رابطه جنسی در شب ها دارند در حالی که مردان نیمه شب و صبح ها تمایل بیشتری به برقراری رابطه جنسی نشان میدهند.

اغلب خانم ها ، صبح احساس خواب الودگی دارند در حالی که مردان فعال تر و سرحال تر هستند و زمانی که شب فرا میرسد خانم ها سرحال و روی مورد برقراری رابطه جنسی هستند ولی مردان خسته اند.

بالا بودن سطح هورمون های جنسی برابر است با انرژی بیشتر و داشتن خلق و خوی عالی ، این اتفاق در مردان صبح ها و نیمه شب پیش می آید و برای زنان عصرها و نزدیک به زمان خواب به همین دلیل است که اغلب مردان و زنان در ایجاد هماهنگی برای داشتن رابطه جنسی به مشکل می خورند.