از دهه ۱۹۸۰ (۱۳۶۰) به بعد، تانک اصلی ارتش آمریکا در نبردها، M۱ Abrams بود و حالا آمریکایی‌ها درصدد ارتقای آن برآمده‌اند. تانک جدید AbramsX از موتور هیبریدی الکتریکی-دیزلی برای بهبود بهره‌وری سوخت استفاده می‌کند، وزن کمتری نسبت به نسخه قدیمی دارد و از سیستم‌های هوش مصنوعی بهره‌ می‌برد.

البته پنتاگون به دلیل ابهامات موجود درباره کاربرد تانک در جنگ‌های مدرن و درگیری‌های احتمالی با چین، درباره تأمین مالی این پروژه محتاطانه گام برمی‌دارد.

آینده نبردهای زمینی

آبرامز وقتی برای اولین بار معرفی شد، چندین ویژگی فنّاورانه جدید داشت: از زره کامپوزیت Chobham و سیستم کنترل آتش کامپیوتری گرفته تا موتور توربین چندسوختی، ذخیره‌سازی مهمات و محافظت در برابر تسلیحات هسته‌ای، بیولوژیک و شیمیایی.

حالا نسخه جدید تانک آبرامز که در دهه ۱۹۸۰ یکه‌تازی می‌کرد، در راه است. مدل AbramsX، همان تانک آبرامز است که با فناوری‌های قرن بیست و یکم به‌روزرسانی شده و اگر بودجه این پروژه به‌خوبی تأمین شود، این تانک‌ برای چند دهه دیگر قابلیت خدمت‌رسانی خواهد داشت.

گرچه هنوز اطلاعات زیادی در مورد AbramsX در دسترس نیست؛ اما جنرال داینامیکس، کمپانی سازنده این تانک، پارسال تیزری را در یوتیوب منتشر کرد و پس‌ازآن، واشنگتن‌پست گزارش داد که AbramsX بزرگ‌ترین ارتقای فناوری تانک نظامی آمریکا از اوایل جنگ سرد است.

بزرگ‌ترین تغییر اعمال‌شده در این تانک مدرن، استفاده از موتور هیبریدی الکتریکی-دیزلی است که وزن کلی باک را کاهش داده و بدین ترتیب بهره‌وری سوخت را بهبود می‌دهد. طبق برآوردها، AbramsX کارآمدتر و اقتصادی‌تر از نسخه قبلی خواهد بود. در این تانک با بهره‌گیری از سیستم‌های هوش مصنوعی، بخش عمده‌ای از کارها به‌صورت خودکار انجام‌شده و درنتیجه به خدمه کمتری نیاز خواهد بود.

ابهامات و انتقادات موجود

شنیده می‌شود که پنتاگون با ارتقای AbramsX موافق نیست و نگران هزینه‌های ساخت این تانک است؛ چرا که آن‌ها بیش از هر چیز نگران درگیری احتمالی با چین در آینده‌اند و تردید دارند که تانک‌ها چقدر ممکن است در چنین جنگی برایشان مفید باشد.

درعین‌حال دغدغه‌هایی نیز درباره اتکای AbramsX به هوش مصنوعی وجود دارد. ده‌ها سال است که سناریوهایی درباره ادغام هوش‌مصنوعی با فناوری نظامی مطرح می‌شده و حالا در آستانه تحقق این سناریوها، نگرانی‌های زیادی ایجادشده است.

از سوی دیگر برخی براین باورند که آبرامز، تانکی است که برای جنگ‌های سرد و مبارزه با پیشروی تانک‌های روسی در دشت‌های اروپای شرقی طراحی شده بود و عملکردش برای آنکه بتواند در انبارهای نظامی باقی بماند، خوب بوده ولی ساخت و ارتقای آن به تانکی گران‌قیمت، ابهامات زیادی را ایجاد کرده است. بخصوص که اوکراینی‌ها از عملکرد این تانک اظهار نارضایتی کرده‌اند.

در این بین جنرال داینامیکس امیدوار است که بتواند در تانک AbramsX مشکلات اصلی آبرامز قدیمی را برطرف کند.

گله‌گذاری اوکراینی‌ها

در این بین و در میانه جنگ دو کشور اوکراین و روسیه، ارتش اوکراین از عملکرد تانک‌های آبرامز ابراز نارضایتی کرده و برخی از خدمه اوکراینی، مناسب بودن تانک‌های آبرامز برای جنگ را زیر سؤال برده‌اند و مسائل مختلفی را مطرح کرده‌اند، ماندن ناکافی بودن زره‌ها، نقص در عملکرد موتور، آسیب‌پذیری در برابر شرایط آب‌وهوایی، تاثیر باران و مه روی تجهیزات الکترونیکی MBT و نگرانی در مورد عدم رعایت استانداردهای جنگی مدرن.

آن‌ها درعین‌حال گزارش کرده‌اند که بارها و به‌رغم شلیک گلوله‌های متعدد تانک به سمت اهداف، سازه‌ها سرپا باقی مانده‌اند و کارایی تانک‌ها در موقعیت‌های جنگی را زیر سؤال می‌برند. البته این ادعاها توسط «مارک هرتلینگ» ژنرال بازنشسته آمریکایی رد شده است.

هرتلینگ دراین‌باره توضیح داد که تانک‌های آبرامز اساساً برای محیط ناتو طراحی‌شده بودند و با رد ادعاهای اوکراینی‌ها اعلام کرد که خودش هرگز با چنین مشکلاتی روبرو نشده و نگرانی اوکراینی‌ها درباره متراکم شدن ابزار، کمبود زره و مشکلات در پاک کردن موانع را اغراق‌آمیز، چرند و بی‌اساس خواند. او معتقد است که نارضایتی خدمه اوکراینی، ناشی از خرابی‌های مکانیکی است و یادآوری کرد که اوکراین همچنان از آن‌ها برای حمایت نظامی درخواست می‌کند.

تجهیز ارتش اوکراین با تانک‌های آمریکایی

آمریکا در ژانویه ۲۰۲۳ با ارسال ۳۱ تانک آبرامز به اوکراین موافقت کرد؛ تا اکتبر ۲۰۲۳ همه این تانک‌ها به اوکراین رسید و هر تانک با قیمت حدود ۱۰ میلیون دلار و با امید به دست آوردن مزیت استراتژیک در خط مقدم، وارد نبرد اوکراین شد؛ اما تجربه عملی این تانک‌ها در میدان‌های نبرد، شهرت شکست‌ناپذیری تانک‌های Abrams M۱ را مخدوش کرد.

گزارش‌ها حکایت از آن دارد که حداقل پنج تانک آبرامز در برابر حملات روسیه و پهپادهای این کشور تسلیم شده‌اند.

همین انتقادات باعث شد که ارتش آمریکا به فکر بهره‌گیری از ارتقای بلندپروازانه ای به نام M۱E۳ Abrams بیفتد که در هنگام استقرار به‌عنوان M۱A۳ شناخته می‌شود. جزئیات در مورد M۱A۳ در حال حاضر محدود است؛ اما کمپانی جنرال داینامیکس به عنوان پیمانکار اصلی مسئولیت این کار را برعهده دارد.