به گزارش «دنیای خودرو» از دومین نمایشگاه تحول صنعت خودرو؛گروه صنعتی بارز به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده انواع تایر در کشور، با به‌دست آوردن تکنولوژی تولید تایرهای ویژه خودروهای برقی نخستین نمونه قابل‌استفاده در این خودروها را تولید کرد.
تحول در جهت «برقی‌سازی»
به گزارش خبرنگار روزنامه «دنیای‌خودرو» دومین نمایشگاه تحول صنعت خودرو در شرایطی برگزار شد که سیاست‌های کلان وزارت صمت و دولت برای متحول شدن صنعت خودرو به سمت جایگزینی پیشرانه‌های برقی با درون‌سوزها حرکت کرده است. فضای نمایشگاه حال‌وهوای برقی شدن دارد و هر یک از خودروسازان جدیدترین دستاوردهای خود یا شرکای چینی‌شان را در زمینه خودروهای برقی به نمایش گذاشته‌اند.
در این بین اگرچه قطعه‌سازان به عنوان بازوی اصلی تحول در صنعت خودرو حضوری کمرنگ دارند اما گروه صنعتی بارز به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده تایر در کشور و شرکتی پیشرو در بومی‌سازی تکنولوژی‌های نو، حضوری پررنگ دارد و اولین نمونه تایرهای ویژه خودروهای برقی را که با تکیه بر دانش خود تولید کرده، به نمایشگاه آورده است.
مدیرکل برنامه‌ریزی راهبردی گروه صنعتی بارز درگفت‌وگو با روزنامه «دنیای خودرو» علت رویکرد گروه صنعتی بارز برای تولید تایرهای نسل جدید را تشریح کرد و گفت: برای استفاده از مزایای برقی شدن انواع خودروها، تنها باتری و موتور برقی کافی نیستند بلکه باید بسیاری از قطعات مهم خودرو تغییر کند. در این میان تایر علاوه‌بر نقش بسیار مهمی که در افزایش توان پیمایش برقی‌ها دارد باید از ویژگی‌های خاصی همچون کاهش صدای تولیدی نیز برخوردار باشد.
از زمان رواج خودروهای برقی بسیاری از خودروسازان سطح یک دنیا اقدام به معرفی تایرهایی کردند که عملکرد متفاوتی نسبت به محصولات قبلی دارند. از مهم‌ترین قابلیت‌های مهم برای تایری که قرار است در خودرو برقی استفاد شود، کاهش صدای مزاحم یا نویز (سطح صدای عبور dbA 66 و الزامات صدای حفره)،کاهش مقاومت غلتشی و بالارفتن مقاومت تایر در برابر سایش است. این تایرها باید توانایی چنگ‌زنی بالاتری داشته باشند و بتوانند گشتاور و وزن را تا 40درصد بیشتر تحمل کنند.
مهندس امیر بابایی با تاکید بر اینکه برای ایجاد این تغییرات باید ساختار، آمیزه و آج تایر متناسب با نیاز خودروهای برقی تغییر کند، ادامه داد: برای تولید تایر ویژه پیشرانه‌های برقی باید دیواره جانبی تایر نیز تقویت شود تا توانایی تحمل گشتاور بالای خودرو را داشته باشد.
بابایی از تولید دوگروه محصول ویژه پیشرانه‌های برقی در گروه صنعتی بارز خبر داد و افزود: گروه صنعتی بارز با تولید تایرهای تخصصی خودروهای برقی در دو دسته باری و اتوبوسی (TBR) و سواری (PCR) چند سایز تایر مناسب‌سازی‌شده برای استفاده در برقی‌ها طراحی و تولیدکرده است. برنامه اصلی بارز تامین نیاز داخلی است که به‌واسطه توسعه فناوری در کشور محقق شده است.
همکاری مشترک با «مپنا» و «ایران‌خودرودیزل»
به‌گفته مدیرکل برنامه ریزی راهبردی گروه صنعتی بارز؛ ایران‌خودرودیزل با تولید اتوبوس برقی ازیک‌سو و گروه مپنا با تولید سدان تمام‌الکتریک PS1 براساس پلت‌فرم جک j4 ازسوی‌دیگر همکاران بارز شناخته می‌شوند که نیاز خود به استفاده از تایر اختصاصی را به بارز اعلام کرده و عملا پروژه تایر برقی ایرانی را کلید زده‌اند. طی این پروژه بارز برای رسیدن به محصول نهایی به غیر از دانش فنی، نیاز به تامین برخی مواد اولیه داشت که در سایر تایرها کمتر مورداستفاده قرار می‌گیرند.
باتوجه به اهمیت داخلی‌سازی، پالایشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی اولویت اول این تایرساز برای تامین مواد مهمی همچون سیلیکات رسوبی، مکمل سیلانی، استایرن بوتادی ان محلولی و رزین آلفامتیل‌استایرن بودند. متاسفانه به غیر از سیلیکا سایر این مواد حیاتی برای تولید تایر برقی امکان تامین در داخل را نداشتند و برای تامین آنها باید اقدام به واردات مواد اولیه کرد. در مورد سیلیکا هم باتوجه به حجم بسیار پایین تولید داخل، بارز موفق شده فقط ۱۰ درصد از نیاز خود را از منابع داخلی تامین کنند. به این ترتیب با گذر از تحریم‌ها برای اولین‌بار این مواد اولیه با تکنولوژی بالا، وارد صنعت تایر کشور شد.
صفر تا صد تولید در «بارز»
در روند طراحی ساختار جدید تایرهای برقی، بارز به شیوه خود عمل کرد؛ به این ترتیب که پیش از تولید محصول نهایی، برای صرفه‌جویی و کاهش هزینه تحقیق و توسعه، ابتدا چند ساختار پیشنهادی بدون درنظر گرفت طرح گل و با شیارهای دستی به میدان تست بارز رفت.
پس از انتخاب بهترین ساختار پیشنهادی، مناسب‌ترین طرح آج روی قالب این ساختار و آمیزه یا کامپاند (Compound) استفاده شد. لازم به توضیح است که به غیر از خودروهای برقی، در مورد خودروهای پلاگین-هیبرید هم لازم بود که تایرهایی استفاده شود که با گشتاور بالا و وزن بیشتر این خودروها هماهنگی داشته باشد. با توجه به گسترش حضور خودروهای پلاگین-هیبرید چینی در کشور، لازم است که این خودروسازان نیز نسبت به هماهنگ‌سازی تایر با سایر مجموعه‌های خودرو اقدام کنند امامتاسفانه این روند تا از زمان رسیدن خودروهای برقی به تعویق افتاده است.
تست تایرهای «بارز» در «چری» چین
درحال‌حاضر دو نمونه از تایرهای برقی بارز ازسوی «مدیران‌خودرو» به چین فرستاده شده است تا امکان استفاده از آنها در محصولات برقی و پلاگین-هیبرید برندهای فونیکس و اکسید در ایران بررسی شود. گروه صنعتی بارز آمادگی دارد با دریافت مشخصات فنی مطلوب یا یک محصول مرجع، نسبت‌به مناسب‌سازی محصولات خود برای انواع محصولات واردشده به بازار (پس از انجام تست‌های میدانی) اقدام کند.
بازنشسته‌های تایرسازان بزرگ درخدمت «بارز»
دانش طراحی این محصولات به واسطه کارشناسان داخلی به مرحله طراحی و توسعه می‌رسد، اما این قابلیت وجود دارد که از دانش شرکت‌های همکار در چین یا بازنشسته‌های تایرسازان معتبر هستند، استفاده شود. گفتنی است مراحل تست میدانی در بارز براساس سطح دوم یا Stage 2 استاندارد ای-مارک (E-Mark) انجام می‌شود تا آمادگی صادرات این کالاها وجود داشته باشد. البته در طرح توسعه ۱۲۵هزار تنی بارز بخش مهمی به تیراژ تایرهای برقی اختصاص یافته و در این میان سهم بارز لرستان ۵۰ هزار تن، بارز کرمان ۴۴ هزار تن و بارز کردستان ۳۱ هزار تن است.
از تولید «زاپاسک» برای خودروساز تا همکاری فنی با «مپنا»
نوآوری دیگری که بارز امکان ارائه آن را به تولیدکنندگان خودروهای برقی و وارداتی بررسی می‌کند، ارائه زاپاسک به جای زاپاس ابعاد اصلی است که می‌تواند تاثیر زیادی بر قیمت‌گذاری نهایی این محصولات داشته باشد. در پروژه اتوبوس برقی مپنا و ایران‌خودرو به‌عنوان اولین اتوبوس مجهز به «موتور نزدیک چرخ»، پیمایش این اتوبوس باید به میزان ۴۰۰ کیلومتر در حالت سرعت ثابت و ۲۵۰ کیلومتر در حالت چرخه حمل‌ونقل شهری برسد. سیستم پیشرانه «موتور نزدیک چرخ» این امکان را فراهم می‌کند تا با استفاده از الگوریتم‌های کنترلی و هوشمند، دینامیک خودرو بهبود پیدا کرده و در مصرف سوخت صرفه‌جویی شود.
از این رو برای کالیبراسیون سیستم کنترل دیفرانسیل الکتریکی اتوبوس مپنا که وظیفه کنترل موتورهای چپ و راست را برعهده دارد، تایر بارز با سایز 275/75R22.5 HB810 که مخصوص اتوبوس‌های شهری است، در اختیار گروه مپنا قرار گرفت تا تست‌های لازم در میدان تست بارز انجام شود.
کنترل دینامیک خودرو الکتریکی به‌طور کامل وابسته به تایر و مشخصات آن است و پایداری ویژگی‌های تایر در طول عملکرد اهمیت بسیار دارد. در پروژه PS1 نیز به واسطه انتقال توان ۱۲۰ کیلووات و گشتاور ۲۸۰ نیوتون‌متر به چرخ‌های جلو لازم بود تایر مناسبی استفاده شود. جهت انجام آزمون‌های لازم روی خودرو PS1 شامل تست حداکثر سرعت، تست شتاب‌گیری، تست مارپیچ و سایر موارد در میدان تست بارز، تایر سواری بارز با سایز 205/50R16 در اختیار مپنا و کرمان‌موتور قرار گرفت.
چسبندگی کم، سختی زیاد؛ مشکلی که حل می‌شود
در کنار این تست‌ها، بررسی عملکرد تایر بارز نشان داد این محصول ضمن برخورداری از سایش نسبتا مناسب، چسبندگی پایینی داشته و سختی آن زیاد است. درنهایت این دو شرکت مجموعه‌ای از مشخصات را برای تایر خودرو الکتریکی PS1 درخواست کردند که برای تحقق این موارد، تغییرات ساختاری موردنیاز در تایر سواری توسط تیم تحقیق و توسعه بارز انجام شده و درحال پیگیری است.
همچنین باتوجه به برنامه‌ریزی انجام‌شده توسط شرکت ایران‌خودرودیزل جهت تامین اتوبوس برقی برای ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهرهای تهران و کرج، گروه صنعتی بارز تامین تایر سایز 295/75R22.5 این اتوبوس‌ها را در دستور کار قرار داده است.