به گزرش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، این اولین‌بار نیست که خبر مربوط به آزار و اذیت کودکان در مراکز نگهداری رسانه‌ای می‌شود. این کودکان اکثرا تحت عنوان «بی‌سرپرست، بدسرپرست و تک‌سرپرست» به مراکز نگهداری تحت پوشش بهزیستی سپرده می‌شوند، اما با این حال برخی مربیانی که در چنین مراکزی فعالیت می‌کنند خودشان با این کودکان رفتارهای درستی ندارند.
در نتیجه کودک اگر بدسرپرست، بی‌سرپرست یا تک‌سرپرست باشد با نگهداری در این مراکز فرقی به حالش نمی‌کند. پس از انتشار فیلم ضرب و شتم کودک کار، سازمان بهزیستی کشور در واکنش به این موضوع آن را تایید کرد و با حکم دادستان این مرکز به‌طور موقت بسته و مدیر مرکز و نگهبان موقتا دستگیر شدند.
بررسی حوادث این‌چنینی نشان می‌دهد که با بازداشت خاطیان و پلمب مراکز نگهداری ماجرا حل نمی‌شود، بلکه نظارت به موقع و برخورد قاطعانه باعث کاهش چنین مواردی خواهد شد. طبق اطلاعات رسیده «مرکز نگهداری […..] در ماهدشت کرج از سال ۱۴۰۰ فعالیت خود را آغاز کرده است و قبلا هم در این مرکز برخی کودکان مورد ضرب و جرح قرار گرفته بودند.»
همچنین طبق این اطلاعات «مرکز نگهداری کودکان کار [….] مرکزی میان‌مدت است که کودکان زیر ۱۵ سال تا تعیین تکلیف نهایی‌شان در این مرکز نگهداری می‌شوند. مرکز نگهداری شیرین حدود ۸ کودک کار را تحت پوشش داشته که در گذشته این تعداد بیشتر بوده است.» بنا بر اطلاعاتی که به دست رسیده «روز حادثه، معروف نوجوان ۱۴ ساله قصد داشته به دلایلی که مشخص نیست از این مرکز فرار کند که نگهبان متوجه شده و به معروف حمله کرده و او را مورد ضرب و شتم قرار داده است.»
سازمان بهزیستی کشور در واکنش به این خبر طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که پس از این اتفاق در یک مرکز نگهداری کودکان کار و خیابان، این مرکز تعطیل شده است. او در اطلاعیه خود نوشت: «در پی انتشار ویدیویی درباره ضرب و شتم یکی از خدمت‌گیرندگان (کودکان کار و خیابان) در مرکز نگهداری «د.ش»، جلسه اضطراری بهزیستی استان البرز متشکل از مدیرکل، معاون اجتماعی استان، حراست و بازرسی در چهارشنبه ۲۸ شهریورماه تشکیل شد و تیمی از بهزیستی شهرستان کرج برای بررسی این موضوع به مرکز مورد نظر اعزام شدند. ابتدا با کودکان و مربیان حاضر در مرکز مصاحبه شد و دوربین‌ها مورد بازبینی قرار گرفت.
پس از بررسی دوربین توسط واحد حراست (البته بخشی از فیلم‌های مربوطه در دسترس نبوده که قابلیت بازبینی مجدد دارد) و صحبت با پرسنل مرکز، مشخص شد که کودکی به نام «معروف» (تبعه مقیم ایران) روز ۲۱ شهریورماه ساعت ۱۰ صبح، در حالی که پرسنل مرکز در حیاط مشغول چیدن سبزی بودند، به دلیل باز ماندن درِ کوچک حیاط، با برداشتن چاقوی اره‌ای اقدام به فرار کرده است. پس از بازگرداندن این کودک به مرکز، نیروهای واحد نگهبانی برای پس گرفتن چاقو اقدام کرده، اما به دلیل فرار مددجو، کودک مورد ضرب و شتم قرار گرفته است.
با محرز شدن تخلف صورت گرفته در این مرکز، اقدامات لازم توسط تیم اعزامی برای جابه‌جایی 8 کودک به یک مرکز ساماندهی کودکان کار و خیابان انجام و یکی از مربیان بخش دولتی هم برای مراقبت آنها اعزام شد. همچنین با همکاری پلیس منطقه و با حکم دادستان، مدیر مرکز و نگهبان به‌طور موقت دستگیر شدند و مرکز برای ادامه بررسی‌ها به صورت موقت تعطیل شده است.»
مرداد ماه سال گذشته نیز فیلم ۲۰ دقیقه‌ای از ضرب و شتم معلولان در مرکز [….] بوشهر در فضای مجازی منتشر شد. پس از انتشار این ویدیو «مهرانگیز»، رییس کل دادگستری بوشهر فیلم منتشر شده را مربوط به سال گذشته (۱۴۰۱) دانست و گفت: «فیلم منتشر شده در خصوص ضرب و جرح کودکان معلول در بوشهر مربوط به سال گذشته است و فرد خاطی، همان زمان از مرکز اخراج شده است.» در حالی که در این ماجرای تلخ تاریخ اهمیت چندانی نداشته و موضوع عمل نادرستی است که در این مرکز صورت گرفته بود. آزار و اذیت معلولان جسمی و ذهنی، سالمندان، کودکان و حتی مراکز نشان می‌دهد نهادهای متولی به خصوص سازمان بهزیستی نظارتی بر این مراکز نگهداری ندارد.
نگاهی به آزار و اذیت‌های جسمی
در مراکز نگهداری
۷ تیر ۱۴۰۲، برخی افراد از آزار و اذیت معلولان مرکز توانبخشی جهرم با ادعای سوزاندن با فندک در مرکز توانبخشی و نگهداری معلولین ذهنی این شهرستان خبر دادند.
۴ اردیبهشت ۱۴۰۱، خبر آزار و اذیت یک ناتوان ذهنی در مرکز نگهداری [….] قائمشهر رسانه‌ای شد.
۲۵ خرداد ۱۴۰۱، کلیپ ضرب و شتم یک سالمند در سرای سالمندان منتشر شد. سالمندی که حدود ۱۵ سال در این مرکز ساکن بود و به دلیل شرایط جسمی و روحی تا حدود زیادی پرخاشگر شده بود.
می‌گفتند این سالمند به دلیل داشتن شرایط بسترگرایی و نیاز به ایزی‌لایف نیازمند مراقبت ویژه بوده و بر اساس مشاهدات و تحقیقات به عمل آمده، به مراقبش هتاکی کرده است.
مراقب گفته است، زمانی که برای انجام کار نظافت این سالمند اقدام کرده، او یقه لباسش را گرفته و شروع به بد و بیراه به مراقب کرده است. این مراقب ادعا کرده زمانی که می‌خواسته دست سالمند را از یقه‌اش جدا کند از تخت افتاده و در حین استحمام نیز برای دومین بار به زمین خورده است. سالمند مصدوم بلافاصله به بیمارستان منتقل شده، اما اینکه کبودی روی بدنش مربوط به سر خوردن در حمام بوده یا موضوع دیگر، به دلیل نبود دوربین در حمام مشخص نیست. بعد از این حادثه مراقب را یک ماه از کار تعلیق کردند.
۲۴ مهر ۱۴۰۰، ویدیویی در فضای مجازی منتشر شد که در آن نشان می‌داد چند نفر اقدام به ضرب و شتم سالمندان در یکی از مراکز نگهداری سالمندان در لرستان کردند. به گفته مدیرکل بهزیستی لرستان سه نفر از خاطیان این ماجرا سال پیش از آن اخراج و یک نفر دیگر متحمل حبس و شلاق شده بود. مدیرکل بهزیستی لرستان گفته بود که این درگیری ظاهرا به دلیل برخی اختلافات فردی و بین چند نفر اتفاق افتاده که پس از تلاش و پیگیری این غائله ختم شد.
۳ آبان ۱۴۰۰ کلیپی در فضای مجازی منتشر شد که گفته می‌شد متعلق به یک کمپ ترک اعتیاد در استان گلستان است. در این ویدیو برخی افراد، یکی از مددجویان این مرکز را به شدت مورد ضرب و شتم قرار داده بودند. پس از انتشار این فیلم، معاون پیشگیری بهزیستی استان گلستان با تایید این موضوع از اقدام فوری برای برخورد با عوامل این اتفاق خبر داد و گفت: علت این ضرب و شتم، اقدام به فرار یکی از مددجویان این مرکز بوده است.
۱۱ بهمن سال ۱۳۹۹ کلیپی از یک کمپ ترک اعتیاد در فضای مجازی منتشر شد که در آن معتادان در استخر آب یخ با شلنگ کتک زده می‌شدند. در پی انتشار این ویدیو، این مرکز پلمب و متهمان بازداشت شدند و البته اداره کل بهزیستی فارس از این اعمال نادرست اعلام انزجار کرد.
۵ آذر ۱۳۹۷ فیلمی از تنبیه بدنی معتادان در کمپ ترک اعتیاد در رامسر منتشر شد که نشان می‌داد فردی با چوب به شدت مددجویان را کتک زده و به آنها اجازه فرار هم نمی‌داده است. مسوولان ذی‌ربط گفته بودند این فیلم مربوط به سال ۱۳۹۶ در یک کمپ بدون مجوز در یکی از شهرهای شمالی کشور بوده است، اما با پیگیری اداره کل بهزیستی استان مازندران مرکز ترک اعتیاد، پلمب و عوامل متخلف به دستگاه قضایی معرفی شدند.
۳ آذر ۱۳۹۵ یک مورد کودک‌آزاری در یکی از مهدکودک‌های تهران اتفاق افتاد و خشونت یک مربی مهدکودک در منطقه هشت تهران موجب شکستگی استخوان ترقوه آرشان، پسربچه ٣ساله شد. اتفاق تلخی که نه از سوی مدیر و مسوولان مهد، بلکه با اصرار مادر بچه برملا شد. مربی تازه‌کار این مهدکودک بعد از درمانده شدن از متقاعد کردن آرشان او را با خشونت بلند و به گوشه‌ای پرتاب کرده است. مربی متخلف از مهدکودک اخراج شد، اما گفته شد مهدکودک همچنان به کار خود ادامه داده است. احمد خاکی، معاون وقت امور اجتماعی بهزیستی استان تهران گفته بود: «این مهدکودک به‌طور غیرقانونی از مربی کارآموز استفاده کرده است.»
۱۵ تیر ۱۳۹۳، ویدیویی از آزار یک کودک منتشر شد که در آن نشان می‌داد یک زن کودک را مورد آزار و اذیت قرار داده است؛ زن ٣٧ ساله‌ای به نام رقیه که چند ماهی به عنوان نیروی خدماتی در آن مهد مشغول به کار شده بود، پسربچه ١٨ ماهه‌ای را هنگام غذا دادن به شدت مورد اذیت و آزار قرار داد و اقدام به کتک زدن او کرد. ماجرای تلخی که اگر فضای مجازی نبود شاید هرگز کسی متوجه او نمی‌شد.
آن‌طور که فیلم دوربین‌های مداربسته نشان می‌داد خدمه مهدکودک به یک کودک به زور غذا داده و پس از اینکه او از خوردن امتناع کرده با کشیدن موهایش او را به سمتی پرت کرده است. انتشار این فیلم آن هم در یکی از مهدکودک‌های شناخته شده اردبیل باعث شد تا این ماجرا به سرعت ابعاد گسترده‌ای پیدا کند. از معاونت سیاسی- امنیتی استانداری گرفته تا نمایندگان مجلس همه نسبت به این حادثه واکنش نشان دادند. سازمان بهزیستی مهدکودک را پلمب کرد و پرونده را برای بررسی بیشتر به تهران ارجاع داد و پس از بررسی‌های قضایی برای مدیر مهدکودک و خدمه زن قرار بازداشت صادر شد.