سیستان و بلوچستان یکی از استان‌های پهناور ایران است در جنوب غربی ایران قرار دارد. این استان که در همسایگی و مرز مشترک افغانستان و پاکستان قرار دارد، جاذبه‌های دیدنی و تفریحی بکری دارد که توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. برای اینکه بتوانید به این شهر سفر کنید بهتر است جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان را به خوبی بشناسید. در این فرآیند راهنمای سفر نیز به شما کمک می‌کند. اما در ادامه اطلاعات کاملی درباره انواع جاهای دیدنی این استان را به شما ارائه می‌دهیم.

هنگامی که به استان سیستان و بلوچستان می‌روید، وارد استانی می‌شوید که قدمت بسیاری دارد. پس با کاروانسراها، قلعه‌ها و موزه‌های مختلف مواجه می‌شوید. اگرچه آب و هوای گرم و خشکی سیستان و بلوچستان را احاطه کرده اما شما می‌توانید از آبشارها و جاهای طبیعی این استان نیز دیدن کنید. در ادامه این مطلب از پلازا به فهرستی از جاذبه‌های گردشگری و دیدنی این استان می‌پردازیم. در ادامه همراه ما باشید.

فهرست مطالب

لیست جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان

سیستان و بلوچستان استانی با قدمتی طولانی در جنوب شرقی ایران قرار دارد. مردم آن را بعد از کرمان به عنوان وسیع‌ترین استان ایران می‌شناسند. شرایط آب و هوایی و محیطی باعث شده که بعضی از مسافران و گردشگران استان سیستان و بلوچستان را در اولویت نگذارند. اما همچنان گردشگرانی جذب جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان خواهند شد. شهر سوخته، قلعه مچی، کوه خواجه و کاروانسرای فرنگی زابل تنها نمونه‌های انگشت‌شمار این جاهای دیدنی هستند. در ادامه توضیح بیشتری ارائه خواهیم داد.

1- شهر سوخته

شهر سوخته نامی است که به گوش بسیاری از ما رسیده و در کتاب‌های درسی تاریخ درباره آن مختصر خوانده‌ایم. هنگامی که به زابل سفر می‌کنید، فرصت دیدن کردن از شهری را دارید که ساخت آن به بیش از 5 هزار سال پیش می‌رسد. شما می‌توانید معماری خاص آنجا را ببینید. دیدن کردن از آثاری از سیستم آب و فاضلاب و ساختمان‌‌های حصیری و کاهگلی را فراموش نکنید. بسیار از گردشگران جذب آثار باقیمانده از کشاورزی و صنعتگری مردمان آن سرزمین می‌شوند. در حالی که صنعت جواهرسازی با رگه‌های تزئینی لاجورد برای بسیاری جذاب و زیبا هستند. بسیاری از گردشگران فلسفه نام شهر سوخته را نمی‌دانند. شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید باستان‌شناسان و سایر متخصصان در این شهر گرد خاکستر به وفور دیده‌اند.

• آدرس: سیستان و بلوچستان، 65 کیلومتری شهر زابل

2- ارگ جلال آباد زابل

محمد علی کیانی معروف به خان ملک در زمان پادشاهی ناصرالدین شاه ارگی را در جلال آباد ساخت. اطراف این ارگ درختان و فضای سبز زیبایی بود. خان ملک در سفرهای خود به افغانستان در این ارک اقامت می‌کرد. اداره میراث فرهنگی هیرمند در سال 1383 دستور مرمت و بازسازی این ارگ را صادر کرد. هنگامی که به ارگ جلال آباد سفر می‌کنید، مواد اولیه سنتی ساختمان این ارگ و چهار برج دیدبانی و حیاط مرکزی آن از موارد دیدنی این مکان هستند. البته باید در خاطر داشته باشید که مسیر رسیدن به ارگ دشوار است. پیشنهاد می‌کنیم با توجه به آب و هوای گرم، تابستان را برای بازدید از ارگ انتخاب نکنید.

• آدرس:  استان سیستان و بلوچستان، کیلومتر 18 مسیر مواصلاتی زابل-دوست محمد، روستای جلال‌ آباد

3- آسبادهای حوض دار؛ از جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان

آسبادها یکی از جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان هستند که هنگام رفتن به شهر سوخته می‌توانید از آنها دیدن کنید. ساسانیان آسبادها را ساخته‌اند و تا زمان حکومت صفویان، زندگی در آن منطقه وجود داشته است. هنگامی که به منطقه حوض دار می‌روید، آثاری از شهری نظام‌مند مربوط به 2800 سال قبل را مشاهده خواهید کرد. معماری این آسبادها به گونه‌ای است که جریان باد و طوفان‌‌ها سنگ‌های آنها را به حرکت در می‌آورده است. بقایای آن همچنان باقی است و مسافران از بازدید آنها لذت می‌برند.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان زابل، منطقه حوض دار

4- دهانه غلامان

در میان جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان می‌توانیم به دهانه غلامان اشاره کنیم که هخامنشیان آن را ساخته‌اند. این دهانه همان ورودی به فلات ایران بوده که به عنوان محلی برای ورود غلامان آفریقایی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما اکنون گردشگران از دیدن آن اتفاقات تاریخی را یاد می‌گیرند. باستان شناسان که عده ای از آنها ایتالیایی بودند، در اواسط دهه 1960 میلادی به کاوش و کشف آن پرداختند. گردشگران متوجه ساختارهایی با پشتوانه مذهبی، مسکونی، اداری، نظامی و صنعتی در کنار خانه‌های خشتی در این شهر می‌شوند. شما می‌توانید آثاری از فعالیت‌های صنعتی، بازرگانی، هنری و معماری ساکنان این شهر ببینید. بنابراین ساعت‌ها گشتن در این شهر شما را خسته نخواهد کرد.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، 45 کیلومتری شهرستان زابل، 2 کیلومتری روستای قلعه نو

5- قلعه بمپور، جایی تاریخی در دل سیستان و بوچستان

قلعه بمپور در نزدیکی ایرانشهر یکی از نمادهای باارزش و تاریخی است که کاربرد نظامی آن همچنان به چشم می‌آید. برای دیدن این قلعه یا دژ نظامی باید به بالای تپه‌ای با ارتفاع 80 متر بروید. تاریخ قلعه بمپور به حکومت ساسانیان و اشکانیان باز می‌گردد. این قلعه که مردم آن را معروف‌ترین قلعه سیستان و بلوچستان می‌نامند، مرکز حکومت کرمان و سیستان و بلوچستان، دو استان پهناور ایران بوده است. دیوارهای اصلی، درهای ورودی و خروجی همراه با چند برج و بارو در قسمت انتهایی قلعه به چشم می‌خورند. فرماندهان و حاکمان قلعه همراه با دیدبان‌ها در قسمت بالایی قلعه بوده‌اند. اما مردم در قسمت میانی زندگی می‌کردند. بنابراین با معماری‌های مختلفی روبرو خواهید شد.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، 24 کیلومتری غرب شهرستان ایرانشهر، بخش بمپور، 1 کیلومتری شهر بمپور

6- دره نگاران، جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان

اگر هنگام سفر به استان سیستان و بلوچستان، عازم سراوان شدید، دره نگاران یکی از زیباترین جاهای دیدنی این شهر به حساب می‌آید. سنگ‌نگاره‌هایی در این منطقه می‌بینید که مربوط به 10 سال قبل هستند. زرتشتیان نقوشی را روی آنها حک کرده‌اند. زیبایی این آثار و نقوش آنها چشم‌نواز هستند. افرادی که اهل کوهنوردی هستند، کوه‌های سیاهان در شمال سراوان را برای گردش انتخاب می‌کنند. همین انتخاب برای مشاهده دره نگاران کافی است.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان سراوان، بخش جالق، روستای ناهوک

7- آتشکده کرکویه

آتشکده‌ها یادآور آثار مذهبی، فرهنگی و تاریخی زرتشتیان هستند. آتشکده کرکویه یا کرکوشاه در شهر هیرمند مربوط به سلسله ساسانیان است. زرتشتیان از قرن 3 قبل میلاد تا قرن هفتم میلادی از این آتشکده برای عبادت استفاده می‌کردند. اما اکنون به یک مکان دیدنی در روستای خمر تبدیل شده است. آتشکده کرکوشاه دو قبه بزرگ داشته که آتشگاه زیر آنها بوده و البته شاخ بزرگ روی هر قبل مشاهده خواهید کرد. اهمیت این مکان به اندازه ای بوده که در آثار نویسندگانی همچون یاقوت حموی و فردوسی به آن برمی‌خوریم.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان هیرمند، روستای خمر

8- کاروانسرای فرنگی زابل

در میان جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان به کاروانسری فرنگی شهر زابل برمی‌خورید که تاریخی کهن بر تن دارد. این بنا مربوط به دوره صفوی بوده و مردم برای مراودات تجاری در آنجا اقامت می‌کردند. مساخت 6500 متری کاروانسرا، بستری بزرگ برای اقامت بوده و اکنون ساعت‌ها در آن می‌گردید و چیزهای تازه پیدا خواهید کرد. هنگامی که وارد کاروانسرا می‌شوید، در حیاطی قدم می‌زنید که اطراف آن اصطبل، اتاقک‌های نگهداری حیوانات و برج‌های دیدبانی به چشم می‌خورند.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، 9 کیلومتری جاده زابل نهبندان

9- قلعه ناصری در ایرانشهر

قلعه ناصری یکی دیگر از مکان‌های گردشگری استان سیستان و بلوچستان ایران است که 9 برج دیدبانی و 150 اتاق در 3600 متر مربع زیربنا دارد. در میان این اتاق‌ها، مکان‌هایی به  آشپزخانه، اصطبل، انبارخانه، حوض خانه و حمام اختصاص داده شده‌اند. بازسازی و مرمت قلعه ناصری فرصت بازدید بیشتر گردشگران را فراهم آورده است. هرچند با توجه به آب و هوای بسیار گرم و خشک این منطقه، پیشنهاد می‌کنیم در فصل پاییز و زمستان به ایرانشهر سفر کنید.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، ایرانشهر، بلوار امام خمینی

10- کوه خواجه، از جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان

هنگامی که به زابل سفر می‌کنید، دریاچه هامون در مسیرتان است. کوه خواجه نیز در میانه این دریاچه زیبا قرار دارد. این کوه ارتفاع 609 متری داشته و در حوالی شهرستان هامون است و برای زرتشتیان، مسیحیان و مسلمانان از اهمیت زیادی برخوردار است. شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید، این کوه بازالیتی زمانی که دریاچه هامون پرآب بود و اطرافش پوشش گیاهی متمایزکننده‌ای به چشم می‌خورد، مانند جزیره‌ای زیبا به نظر می‌آمد. کوه نام خود را وام دار فردی به ماک خواهجه مهدی است که آرامگاه آن در بالای این کوه به چشم می‌خورد. شما می‌توانید با رفتن به سمت این کوه از قلعه کافرون، مقبره خواجه مهدوی و گالری کوه خواجه نیز دیدن کنید.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، 30 کیلومتری جنوب غرب شهرستان زابل

11- زیارتگاه بی بی دوست

بهتر است سری به یک زیارتگاه و مکانی دیدنی در زابل بزنیم. این زیارتگاه در زمان اشکانیان ساخته شده و کاوشگران اشیای سفالی و باستانی متعددی در آن یافته‌اند. هویت فردی که در زیارتگاه بی بی دوست مدفون شده نامشخص است. بسیاری از مسلمان معتقدند سیده‌ای از نوادگان امام علی در این مکان آرمیده است. به همین دلیل آن را مورد احترام قرار می‌دهند. جالب است بدانید که مردان اجازه ورود به این مکان را ندارند.

• آدرس:  استان سیستان و بلوچستان، 15 کیلومتری شمال شرق زابل

12- چشمه آب گرم بزمان

جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان به مکان‌های تاریخی آن ختم نمی‌شود. شما می‌توانید از چشمه آب گرم بزمان نیز دیدن کنید که لقب نگین بلوچستان را دارد. این چشمه در 100 کیلومتری شمال غربی ایرانشهر است. وجود آب معدنی با خاصیت درمانی در آب گرم فرصتی فراهم کرده تا بتوانید در آن احساس آرامش داشته باشید. فکر اینکه حضور در این چشمه باعث بهبود سلامتی می‌شود، آرامشی را به همراه دارد.

فراموش نکنید که بزمان خود شهری تاریخی است. رفتن به آن شهر همراه می‌شود با دیدن مکان‌های تاریخی و فرهنگی که ارزش قابل توجهی دارد.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، ایرانشهر، شمال غرب بزمان

13- آبشار اسفند، از جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان

در کنار نخلستانی از روستاهای دلگان، آبشاری بسیار زیبا قرار دارد که به آن آبشار اسفند نیز می‌گویند. بسیاری با توجه به آب و هوای گرم و خشک ایرانشهر، باور نمی‌کنند که آبشاری می‌تواند در این مکان وجود داشته باشد. رودخانه اسفند از روستایی به همان نام وجود دارد. این رودخانه از کوه‌های فنوج، گسپردن، سرتنک، توتان و گيران سرچشمه گرفته است. در مسیر همین رودخانه نیز آبشار اسفند به چشم می‌خورد که بسیار دیدنی است. به وجود در گرمای خشک و بدون باران سیستان و بلوچستان، این آبشار غنیمت است.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، ۸۰ کیلومتری جنوب دلگان، روستای اسفند

14- جنگل شیله

اگر می‌خواهید در کنار بازدید از اماکن تاریخی در دل طبیعت بروید و از فضای دور از شهر لذت ببرید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که جنگل شیله را انتخاب کنید. با توجه به شرایط جغرافیایی، جنگل شیله پوشش گیاهی خاص خود را دارد. شما می‌توانید درخت گز، علف شور و اسنکبیل را در آنجا مشاهده کنید. با این حال زیبایی چشم‌نواز این منطقه را نمی‌توان نادیده گرفت.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، ۸۰ کیلومتری شهرستان زابل

15- تالاب لیپار، از جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان

در استان سیستان و بلوچستان تالاب لیپار یکی از جاهای دیدنی به حساب می‌آید. این تالاب در نزدیکی دریای عمان و شهر چابهار قرار دارد. این تالاب از توقف آب دریای عمان میان دو کوه شکل گرفته و بسیار دیدنی است. در توضیحی باید بگوییم که خار و خاشاک موجود در رودخانه به دریا می‌ریزد. در نتیجه به آن در زبان محلی لیپار می‌گویند. اگرچه روستای لیپار نیز در همان نزدیکی است. شما با رفتن به ساحل دریای عمان می‌توانید از این منطقه دیدن کنید.

• آدرس: استان سیستان و بلوچستان، چابهار، روستای لیپار، تالاب لیپار

سؤالات متداول

کلام آخر

در این مطلب از پلازا جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان را به شما معرفی کردیم. با توجه به شرایط آب و هوایی و جغرافیایی، بیشتر فضاها و مکان‌های خشک و البته  جاهای تاریخی در این استان یافت می‌شود. اما قرابت با دریای عمان باعث شده که اطراف چابهار مکان‌های دیدنی و طبیعی بیشتری یافت شوند. قلعه‌ها، دژها، کاروانسراها و ارگ‌های مختلفی در این استان وجود دارند. هر کدام تاریخی از این استان را به دوش می‌کشند. شما می‌توانید در این استان کوهنوری کنید یا در جنگل بگردید. آبشارهایی وجود دارند و دریاچه و تالاب‌هایی که زیبایی طبیعی این محیط را حفظ کرده‌اند.

آنچه باید دقت کنید، زمان گردش در این استان است. سیستان و بلوچستان، آب و هوایی گرم و خشک دارد. شما با انتخاب بهار، پاییز و یا حتی زمستان می‌توانید هوای خنک‌تری را هنگام سفر تجربه کنید.

کدام یک از جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان برای شما جالب هستند؟